Οι πρακτικές της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο την οδηγούν σε απομόνωση από τους γείτονές της και βρίσκουν αντίθετη τη Ρωσία, τονίζει ο Αντρέι Κορτούνοφ, γενικός διευθυντής του Ρωσικού Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων (RIAC), του πιο έγκυρου ρωσικού think tank σε θέματα διεθνούς πολιτικής, το οποίο συνδέεται με το υπουργείο Εξωτερικών. Στην τηλεφωνική συνέντευξη που μας παραχώρησε, ο κ. Κορτούνοφ αποδοκιμάζει τη συμφωνία Ερντογάν – Σαράζ για τη χάραξη ΑΟΖ και το άνοιγμα του παραλιακού μετώπου των Βαρωσίων, ενώ προειδοποιεί ότι τυχόν άμεση στρατιωτική ανάμειξη της Τουρκίας στην κρίση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη Μόσχα.
– Παρά την προσωρινή συμφωνία ανακωχής που επετεύχθη ύστερα από μεσολάβηση της Ρωσίας, οι συγκρούσεις μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν συνεχίζονται στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ποιοι ευθύνονται για αυτό;
– Σε μια διένεξη με τόσο ιστορικό βάθος και τόση συσσωρευμένη
εχθρότητα, πρέπει να υπάρχει πολιτική βούληση και από τις δύο πλευρές
για να αποφευχθεί μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση. Αυτό παραμένει ένα ανοιχτό
ερώτημα. Ισως υπάρχουν κέντρα και στις δύο χώρες που δεν θέλουν να
σταματήσουν τον πόλεμο. Στο Αζερμπαϊτζάν υπάρχουν προσδοκίες για
κατάκτηση περισσότερων περιοχών και να κερδίσουν καλύτερες
διαπραγματευτικές θέσεις. Ισως και στην Αρμενία υπάρχουν προσδοκίες ότι
μπορούν να ανακτήσουν εδάφη που έχασαν τις πρώτες ημέρες των
εχθροπραξιών. Πιθανόν από την πλευρά του Αζερμπαϊτζάν υπάρχει μεγαλύτερη
όρεξη για συνέχιση της επίθεσης για να μην «παγώσει» η κατάσταση για
άλλα 30 χρόνια, επομένως μπορεί να είναι απρόθυμοι να τηρήσουν την
ανακωχή. Αλλά η κατάσταση είναι ρευστή.
– Η Ρωσία έχει
αμυντική συμφωνία με την Αρμενία, όπου διατηρεί δύο στρατιωτικές βάσεις.
Ποια είναι η κόκκινη γραμμή που, αν παραβιαστεί από τους Αζέρους, θα
αναγκάσει τη Ρωσία να παρέμβει στρατιωτικά;
– Η Ρωσία όντως έχει δεσμεύσεις ασφαλείας έναντι της Αρμενίας. Αλλά
αυτές δεν επεκτείνονται στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το οποίο νομικά ανήκει
στο Αζερμπαϊτζάν και δεν αναγνωρίζεται ως αυτόνομη Δημοκρατία ούτε καν
από το Ερεβάν. Φυσικά από πολιτική άποψη η Ρωσία δεν μπορεί να μείνει
αδρανής όταν άνθρωποι σκοτώνονται εκεί πέρα. Αυτή τη στιγμή η παρέμβασή
της αφορά το διπλωματικό, πολιτικό πεδίο. Οι κόκκινες γραμμές είναι δύο.
Η πρώτη είναι να μην επεκταθούν οι επιθέσεις του Αζερμπαϊτζάν στο
έδαφος της Αρμενίας. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, η Ρωσία θα σεβαστεί τις
δεσμεύσεις της. Η δεύτερη κόκκινη γραμμή –αν και δεν έχει ειπωθεί ρητά–
είναι ενδεχόμενη άμεση, μεγάλης κλίμακας στρατιωτική ανάμειξη της
Τουρκίας, κάτι που κατά την εκτίμησή μου επίσης μπορεί να πυροδοτήσει
σύγκρουση με τη Ρωσία. Γιατί κάτι τέτοιο θα μετέτρεπε μια διακρατική
σύγκρουση σε περιφερειακή και εκεί η Ρωσία δεν θα μπορούσε να μείνει
παθητική.
– Η Τουρκία ήδη παρεμβαίνει ενεργά,
ενθαρρύνοντας το Αζερμπαϊτζάν να επιδιώξει στρατιωτική και όχι πολιτική
λύση, προσφέροντάς του μεγάλης κλίμακας εξοπλιστική βοήθεια και, σύμφωνα
με διεθνή μέσα ενημέρωσης, στέλνοντας στον Καύκασο μισθοφόρους από τη
Συρία. Πώς σχολιάζετε αυτή τη στάση της Αγκυρας;
– Ασφαλώς είναι λυπηρό να ακούει κανείς για αποστολή μισθοφόρων, κάτι
που απειλεί με διάχυση της διεθνούς τρομοκρατίας. Σήμερα πολεμούν στο
Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αύριο μπορεί να βρεθούν στο Αφγανιστάν ή αλλού.
Επομένως τίθεται μακροπρόθεσμο πρόβλημα ασφαλείας, όχι μόνο για τον
Καύκασο. Βεβαίως η Αγκυρα αρνείται ότι στέλνει μισθοφόρους στο
Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αν όμως η Τουρκία εμπλέκεται άμεσα, τότε τα πρώτα
βήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να γίνουν από τις
χώρες που συμμετέχουν στην ίδια στρατιωτική συμμαχία με την Τουρκία, το
ΝΑΤΟ. Οι Βρυξέλλες οφείλουν να διερευνήσουν το ζήτημα γιατί, σε τελική
ανάλυση, συνιστά δυνητική απειλή όχι μόνο για τον Καύκασο, αλλά και για
την Ευρώπη.
– Σε πείσμα των κατά καιρούς εντάσεων, Ρωσία
και Τουρκία έχουν συσφίγξει θεαματικά τις σχέσεις τους σε θέματα
εξοπλισμών και ενέργειας τα τελευταία χρόνια, ενώ οι σχέσεις μεταξύ
Αθήνας και Μόσχας δεν βρίσκονται στο καλύτερο σημείο τους. Θα έπρεπε να
φοβόμαστε στην Ελλάδα ότι η Ρωσία θα μπορούσε να υποστηρίξει την Τουρκία
στις διεκδικήσεις της απέναντι στη χώρα μας, στο Αιγαίο και την
Ανατολική Μεσόγειο;
– Δεν νομίζω. Η προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης να
χαράξει ΑΟΖ με τη Λιβύη, ή μάλλον με ένα μόνο τμήμα της Λιβύης, την
κυβέρνηση (Σαράζ) που ελέγχει το δυτικό τμήμα της χώρας, έχει απομονώσει
την Τουρκία στην περιοχή. Δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Ασφαλώς η Ελλάδα
είναι σημαντική χώρα, αλλά το θέμα αφορά και την Κύπρο, με την οποία
έχουμε καλές σχέσεις, αφορά και την Αίγυπτο, και το Ισραήλ. Αν κοιτάξει
κανείς τον χάρτη, θα πεισθεί ότι αυτό που κάνει η Τουρκία την οδηγεί σε
απομόνωση. Θα ήταν ανεύθυνο για τη Ρωσία να υποστηρίξει την Τουρκία
εναντίον όλων των γειτόνων της στην περιοχή.
– Πώς θα
σχολιάζατε τις παραβιάσεις, εκ μέρους της Τουρκίας, της κυπριακής ΑΟΖ
και το άνοιγμα των Βαρωσίων, που παραβιάζει επανειλημμένες αποφάσεις του
Συμβουλίου Ασφαλείας;
– Νομίζω ότι είναι μέρος της γενικότερης προσέγγισής τους. Η Τουρκία
ανησυχεί, θεωρώντας ότι την αποκλείουν από την Ανατολική Μεσόγειο και
προσπαθεί με κάποιο τρόπο να επιβεβαιώσει τη θέση της στην περιοχή. Αντί
όμως να προσπαθήσει να έρθει σε συμφωνία με τους γείτονές της,
προσφεύγει σε ενέργειες εκφοβισμού τους. Δεν είναι συνετό να σημαδεύεις
με το όπλο σου πολλά σημεία ταυτόχρονα κι αυτό δεν αφορά μόνο τη Ρωσία,
νομίζω κανείς δεν επικροτεί μια τέτοια συμπεριφορά.
– Οι
σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης έχουν επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια.
Πώς βλέπετε να εξελίσσονται μετά τις αμερικανικές εκλογές εάν νικήσει ο
Μπάιντεν και αν καταφέρει να επανεκλεγεί ο Τραμπ;
– Το καλό για τη Ρωσία είναι ότι, σε αντίθεση με άλλες χώρες, δεν έχει λόγους να ανησυχεί για το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, γιατί αυτό δεν θα αλλάξει πολύ τις αμερικανορωσικές σχέσεις. Το κακό είναι ότι αυτές οι σχέσεις θα παραμείνουν προβληματικές σε κάθε περίπτωση. Ωστόσο, υπάρχουν διαφορετικές αποχρώσεις μεταξύ των δύο υποψηφίων σε σειρά ζητημάτων. Σε θέματα όπως ο έλεγχος των πυρηνικών όπλων και η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ο Μπάιντεν είναι περισσότερο δεκτικός σε συνεργασία με τη Μόσχα. Από την άλλη, στο θέμα της Ουκρανίας είναι πιθανό ότι ο Μπάιντεν θα έχει πιο σκληρή γραμμή απέναντι στη Ρωσία. Επίσης, θα θέσει με οξύτερο τρόπο ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία και αλλού. Το πρόβλημα είναι, κατά τη γνώμη μου, ότι ούτε ο Τραμπ ούτε ο Μπάιντεν δείχνουν ότι μπορούν να ενώσουν ξανά μια διχασμένη Αμερική, επομένως δεν θα δούμε στο προσεχές μέλλον μια συνεκτική στρατηγική διεθνούς πολιτικής από την Ουάσιγκτον. Κι αυτό είναι πρόβλημα όχι μόνο για τη Ρωσία, αλλά για όλο τον κόσμο.
Η επέκταση στα 12 μίλια
– Πρόσφατα, η ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα τόνισε την ανάγκη να γίνει σεβαστό το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και υπενθύμισε το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια…
– Ναι, θεωρώ ότι είναι μια λογική στάση. Η Τουρκία είναι σχεδόν ολοκληρωτικά απομονωμένη σε αυτό το ζήτημα. Αν μπορούσα να δώσω μια συμβουλή στον πρόεδρο Ερντογάν, θα του έλεγα: «Μην το κάνεις, δεν είναι ένα παιχνίδι που μπορείς να κερδίσεις». Δεν έχω αντιτουρκική νοοτροπία, αλλά θεωρώ ότι δεν είναι σωστή η προσέγγισή τους.
ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 19 Οκτωβρίου 2020
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire