Ξανά οι τουρκικές εκλογές και εμείς

 

                  

 

 

 

 

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

 https://www.philenews.com/f-me-apopsi/arthra-apo-f/article/1716205/xana-oi-toyrkikes-eklogs-kai-emeis

Η απροσδόκητη νίκη του Ερντογάν στον πρώτο γύρο των εκλογών, εκεί που οι Αμερικανοί και η Δύση τον είχαν σχεδόν ξεγράψει, δείχνει πως η στήριξη που έδωσε ο ξένος παράγοντας στον αντίπαλο του, μάλλον τον βοήθησε αντί να τον βλάψει. Βεβαίως  είχε τον έλεγχο των μηχανισμών εξουσίας και αυτό των ΜΜΕ και οι εκλογές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν και απόλυτα ελεύθερες. Όμως είναι φανερό ότι διαθέτει, μετά από είκοσι χρόνια εξουσίας, μια ισχυρή πολιτική βάση. Δεν ξέρω αν θα κερδίσει τις εκλογές στον δεύτερο γύρο, αλλά πάντως ως εδώ δεν τσαλακώθηκε. Επιπλέον, με τις εκλογές της περασμένης Κυριακής ελέγχει ήδη το κοινοβούλιο. Απογοήτευση λοιπόν των Αμερικανών και της Δύσης, αλλά αν εκλεγεί, κάπου  θα τα βρούνε.

Ακόμη και οι αγορές που τα έβαλαν μαζί του, δεν έπεισαν τους Τούρκους ψηφοφόρους. Βέβαια η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και αν εκλεγεί θα τον περιμένουν στη γωνιά, αλλά ως τώρα διαψεύστηκαν όσοι κάθε πρωί ξυπνούν και βλέπουν κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας. Δεν είναι εύκολο να αφεθεί μια οικονομία του μεγέθους της τουρκικής να καταρρεύσει, κάτι που θα προκαλούσε ντόμινο στις διεθνείς αγορές και το διεθνές οικονομικό σύστημα. Διαψεύστηκαν επίσης οι δημοσκοπικές εταιρείες, αλλά αυτό δεν συμβαίνει για πρώτη φορά και όχι μόνο στην Τουρκία, σε σημείο που να διερωτάται κανείς ποιος είναι τελικά ο ρόλος τους.

Υπάρχουν βέβαια βαθύτερες κοινωνικές δυνάμεις πίσω από τον Ερντογάν, δεν είναι μόνο ένας συνηθισμένος απολυταρχικός ηγέτης όπως κάποιοι τον παρουσιάζουν. Στην Τουρκία το Ισλάμ δεν είναι μόνο  μια θρησκευτική δύναμη, αντιπροσωπεύει και μεγάλα κοινωνικά στρώματα, τα πιο φτωχοποιημένα. Μεταπολεμικά, εκτός των στρατιωτικών πραξικοπημάτων που καθοδηγούνταν από τους Κεμαλιστές, οι υπόλοιποι πολιτικοί και κόμματα που αναδείχτηκαν εκλογικά, έστω και υπό επιτήρηση, είχαν την στήριξη των Ισλαμιστών, από τον Μεντερές ως τον Οζάλ και τον Ντεμιρέλ. Με τον Ερντογάν οι Ισλαμιστές κατέλαβαν οι ίδιοι την εξουσία. Πίσω από τον Ερντογάν υπάρχει μια ισλαμική αστική τάξη που αναπτύχθηκε στην Ανατολία και συγκρούεται με την κοσμική κεμαλική αστική τάξη των μεγάλων πόλεων, Κωνσταντινούπολης, Σμύρνης, Άγκυρας. Υπάρχουν τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα, μικροαστικά και άλλα που επωφελήθηκαν στο παρελθόν  από την οικονομική ανάπτυξη που έφερε ο Ερντογάν και το κόμμα του.

Ο Ερντογάν βέβαια έχει στα χέρια του τους ίδιους μηχανισμούς καταπίεσης που έλεγχαν παλιότερα οι Κεμαλιστές. Το βαθύ κράτος πέρασε στα χέρια του. Υπήρχε και υπάρχει πρόβλημα δημοκρατίας στην Τουρκία, στο οποίο έκλειναν τα μάτια οι Αμερικανοί και γενικότερα η Δύση γιατί έτσι εξυπηρετούνταν τα συμφέροντα τους.

Η τουρκική κοινωνία είναι βαθιά διχασμένη, αλλά οι Κεμαλιστές απέτυχαν στο παρελθόν να την αποϊλαμοποιήσουν. Το ισλαμικό ρεύμα, που δεν είναι μόνο θρησκευτικό όπως αναφέρθηκε παραπάνω αλλά διαθέτει και βαθιές κοινωνικές ρίζες, φαίνεται να παραμένει πάντα πλειοψηφικό στην Τουρκία. Το δε αξιοπερίεργο είναι που ο Ερντογάν απογαλακτίστηκε από νωρίς από τον μέντορα του τον Φετουλάχ Γκιουλέν κι ως ένα σημείο πέτυχε να τον περιθωριοποιήσει.

Με την προοπτική συμβίωσης για ακόμη πέντε χρόνια με τον «αναξιόπιστο» Ερντογάν στην τουρκική ηγεσία, προσπαθούν τώρα  να συμβιβαστούν οι δυτικές πρωτεύουσες, και αυτό εκφράζεται μέσα από εκτενή δημοσιεύματα του δυτικού τύπου που είχε στηρίξει τον αντίπαλο του τον τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Τόσο οι Αμερικανοί όσο και η Δύση γενικότερα, δεν έχουν την πολυτέλεια να μετατρέψουν την Τουρκία σε ένα νέο Ιράν,  κάτι που θα ανέτρεπε όχι μόνο τις περιφερειακές γεωπολιτικές ισορροπίες αλλά ως ένα σημείο και τις πλανητικές. Αλλά και ο ίδιος ο Ερντογάν δεν έχει καμιά πρόθεση να εγκαταλείψει την Δύση. Η τουρκική οικονομία δεν θα άντεχε κάτι τέτοιο, έχει μια πολύ στενή σύνδεση με την Ευρώπη, ακόμη και με τις ΗΠΑ, εμπορικές συναλλαγές αλλά και δισεκατομμύρια επενδύσεις. Επιπλέον παρά τον αντιαμερικανισμό που επικρατεί στην τουρκική κοινωνία, ο Ερντογάν και οι άλλοι Ισλαμιστές ηγέτες γνωρίζουν ότι μιας μορφής πολιτική πρόσδεση στη Δύση παραμένει αναγκαία στις τουρκικές φιλοδοξίες για τον διεθνή ρόλο της χώρας, όπως φάνηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Άγκυρας ανάμεσα στη Δύση και την Ρωσία. Πατώντας σε δύο βάρκες ο Ερντογάν πέτυχε να  διεμβολίσει την παγκόσμια καθεστηκυία τάξη, την παγκόσμια γεωπολιτική πραγματικότητα και να δώσει στην χώρα του ένα ρόλο ανάμεσα στους μεγάλους παίκτες της διεθνούς σκακέρας. Ακόμη και αν ο Κιλιτσντάρογλου ερχόταν στην εξουσία λίγα πράγματα θα άλλαζαν στη νέο-οθωμανική αναθεωρητική  τουρκική πολιτική. Ενδεχομένως θα άλλαζε κάπως η ρητορική απέναντι στη Δύση, όχι η ουσία της νέο-οθωμανικής πολιτικής. Και λίγα πράγματα θα άλλαζαν ακόμη και στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ρωσία.  Πολλοί φαίνεται να λησμονούν  ότι τον δρόμο προς την Μόσχα τον είχαν ανακαλύψει πολύ πριν από τον Ερντογάν οι Κεμαλιστές.

Όσον αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο, κινούνται πάντα, άνευ όρων, στον αστερισμό της Δύσης και ειδικότερα αυτό των αμερικανικών σχεδιασμών, όπως το διαπίστωνε τελευταία ένας νηφάλιος αναλυτής των ελληνικών πραγμάτων, στην ναυαρχίδα της ελληνικής αστικής τάξης, την «Καθημερινή»:

«Ανήκουμε στη Δύση» επιτέλους και άνευ όρων. Και επ’ αυτού συμφωνούν τα τρία μεγαλύτερα κόμματα – Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ. Η εναρμόνιση και των τριών κομμάτων με την ούτως ειπείν ενωμένη Ευρώπη είναι αναγκαστική και απόλυτη. Όπως επίσης είναι η απόλυτη σύμπλευση και των τριών κομμάτων με τις στρατηγικές επιλογές των ΗΠΑ στην περιοχή».

Είμαστε επομένως απόλυτα δεδομένοι στους αμερικανικούς σχεδιασμούς, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με την Άγκυρα. Όταν μετεκλογικά θα αρχίσουν να υλοποιούνται αυτοί οι σχεδιασμοί, θα κληθούμε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να πληρώσουμε τον λογαριασμό για  την παραμονή της Τουρκίας στο δυτικό μαντρί. Όσοι δεν το αντιλαμβάνονται, θα το αντιληφθούν τότε. Το βλέπουμε ακόμη και με το επεισόδιο στις δημοτικές εκλογές της Χειμάρρας πόση στήριξη μας έδωσαν οι Αμερικανοί-ίσες αποστάσεις- το βλέπουμε και στην επιχείρηση αποδόμησης  της κυπριακής οικονομίας από τους Εγγλέζους και τους Αμερικανούς, χωρίς ασφαλώς και να παραβλέπεται ο ευτελισμός διεθνώς της Κυπριακής Δημοκρατίας από την άρχουσα τάξη της.

 

ΥΓ Αν ψήφιζα στις ελληνικές  εκλογές η ψήφος μου θα πήγαινε στο ΚΚΕ. Κι αυτό, ανεξάρτητα των όποιων διαφωνιών μαζί του. Επειδή είναι το μόνο κόμμα που διαφοροποιείται από τους αμερικανικούς σχεδιασμούς για την Ελλάδα και την Κύπρο. Και επειδή ένα ισχυρό ΚΚΕ θα είναι ανάχωμα στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που θα εφαρμοστούν μετεκλογικά, ειδικά σε μια ακόμη τετραετία Μητσοτάκη. Για την Κύπρο, υπενθυμίζω ότι είναι το μόνο κόμμα στον ελλαδικό και τον κυπριακό χώρο που διαφοροποιείται από την λύση ΔΔΟ. Δυστυχώς δεν ψηφίζω ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Κύπρο. Στην Ελλάδα γιατί δεν έχω την ελληνική ιθαγένεια και στην Κύπρο γιατί υπάρχει νόμος που προβλέπει μόνιμη παραμονή 6 μηνών για να ασκήσω το εκλογικό  μου δικαίωμα,ενώ η δική μου παραμονή περιορίζεται στους 4 μήνες ετησίως. Ψηφίζω όμως στις γαλλικές εκλογές, έστω και αν δεν κατοικώ σε αυτή την χώρα εδώ και δεκαετίες και έστω και αν απέκτησα την γαλλική υπηκοότητα 6 μήνες πριν φύγω από την Γαλλία. Εννοείται ότι ψηφίζω βέβαια και στον Καναδά.

 

*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα,  ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. 

Email  stephanos.constantinides@gmail.com