Μια ανήσυχη ατμόσφαιρα επικρατεί στον πλανήτη εν αναμονή της ενθρόνισης του Ντόνανλτ Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου ενεστώτος έτους. Οι καθημερινές αντιφατικές δηλώσεις του ίδιου αλλά και των συνεργατών του, προκαλούν αβεβαιότητα και σύγχυση για την πολιτική που θα ακολουθήσει. Αν όμως κάτι φαίνεται να μην αλλάζει είναι η φύση του ιμπεριαλισμού που είναι συνυφασμένος με κάθε αυτοκρατορία. Είναι πάντα επίκαιρες οι παρατηρήσεις της μεγάλης ελληνίστριας Jacqueline de Romilly για τον αρχαίο αθηναϊκό ιμπεριαλισμό μέσα από τη μελέτη του Θουκυδίδη, που δεν χάνουν ούτε σήμερα την αξία τους και mutatis mutandis θα μπορούσαν να ισχύσουν και για την αμερικανική αυτοκρατορία. Όμως, από τον κοσμοπολίτικο ιμπεριαλισμό του παραδοσιακού αμερικανικού κατεστημένου, φαίνεται ότι θα περάσουμε σε μια μορφή εθνικιστικού επεκτατισμού, όπως εκφράζεται από τον Μασκ και άλλους συνεργάτες του Τραμπ. Εξυπηρετεί τα συμφέροντα μιας ολιγαρχίας με πολιτική έκφραση τον τραμπισμό.
Φαίνεται ότι όσοι στοιχημάτισαν ότι η τετραετία Τραμπ θα τερματίσει τους πολέμους και θα ακολουθήσει μια πολιτική απομονωτισμού, μάλλον θα απογοητευτούν. Έτσι ο ίδιος ο Τραμπ με δηλώσεις του απειλεί στρατιωτικά τον Παναμά και την Γροιλανδία και δηλώνει την πρόθεσή του να προσαρτήσει εδάφη άλλων χωρών, σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο. Την ίδια ώρα απειλεί ακόμη και τον Καναδά με προσάρτηση, αλλά αυτή την φορά με τη χρήση της οικονομικής ισχύος των ΗΠΑ. Ο Καναδός πρωθυπουργός Justin Trudeau απάντησε ότι αυτό δεν θα συμβεί ποτέ.
Όσον αφορά τον πόλεμο της Ουκρανίας που κάποτε δήλωνε ότι θα τον τερμάτιζε σε 24 ώρες, τώρα μιλά για τερματισμό του σε 6 μήνες. Οι πληροφορίες για πιθανή συνάντησή του με τον Πούτιν για τη συζήτηση του θέματος αυτού παραμένουν συγκεχυμένες. Μολονότι στην Μόσχα αρνούνται ότι διεξάγονται οποιεσδήποτε παρασκηνιακές συνομιλίες για τον σκοπόν αυτό, από αμερικανικής πλευράς, ειδικά από το περιβάλλον του Τραμπ, αφήνεται να εννοηθεί το αντίθετο.
Για την Μέση Ανατολή παραμένει πάντα επιθετικός και απειλεί με ισοπέδωση τη Γάζα, αν μέχρι τις 20 Ιανουαρίου που θα αναλάβει τα ηνία της εξουσίας η Χαμάς δεν παραδώσει στο Ισραήλ τους ομήρους. Τώρα, τί παραμένει να ισοπεδώσει μετά την γενοκτονία που εφάρμοσε το Ισραήλ, αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Η Μέση Ανατολή θα είναι σίγουρα μια δοκιμασία για τον Τραμπ διότι όσο και να στηρίξει το Ισραήλ, θα είναι υποχρεωμένος να συνεργαστεί με τον αραβικό κόσμο και να αναθερμάνει τις περιβόητες συμφωνίες του Αβραάμ που θα αφήνουν στο περιθώριο το Παλαιστινιακό πρόβλημα και θα επιδιώκουν ομαλές σχέσεις Αράβων και Ισραηλινών. Στην Μέση Ανατολή όμως, χωρίς λύση του Παλαιστινιακού, που σημαίνει ίδρυση κράτους για τους Παλαιστινίους, δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ ειρήνη.
Επιπλέον στην ίδια περιοχή προέκυψε τώρα και η Συρία με τους ισλαμιστές-τζιχαντιστές να έχουν καταλάβει την εξουσία στην Δαμασκό με την βοήθεια της Τουρκίας, χωρίς όμως να ελέγχουν ολόκληρη την χώρα. Μολονότι έφτασαν στην εξουσία και με τις ευλογίες των Αμερικανών αλλά και τη βοήθεια του Ισραήλ, επιπλέον αυτής της Τουρκίας, δεν φαίνεται να μπορούν να σταθεροποιήσουν εύκολα την χώρα που απειλείται με διάσπαση σε διάφορες επικράτειες. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουν οι Αμερικανοί στη Συρία είναι ότι μετά την ανατροπή του Άσαντ και την απόσυρση του Ιράν από αυτή τη χώρα, είναι το Ισραήλ βρίσκεται αντιμέτωπο με την Τουρκία. Πρόκειται για δύο χώρες συμμάχους των ΗΠΑ, παρά την προτεραιότητα που δίνουν στο Ισραήλ. Την ίδια ώρα η Τουρκία απειλεί τους Κούρδους, συμμάχους των Αμερικανών. Τί θα κάνει ο Τραμπ; Θα εγκαταλείψει τους Κούρδους υπέρ της Τουρκίας; Και πώς θα πετύχει κάποιες ισορροπίες ανάμεσα στον πρωταρχικό σύμμαχό του το Ισραήλ και την Τουρκία για την οποία εκφράστηκε θετικά για τον ρόλο της στη Συρία και με επαίνους μάλιστα για τον Ερντογάν; Η εξίσωση είναι δύσκολη και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι ακριβώς θα συμβεί.
Φυσικά ο Τραμπ θα βρεθεί αντιμέτωπος με προβλήματα και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, ξεκινώντας από την Κίνα, μια από τις προτεραιότητες του, την οποία απειλεί με δασμούς και φτάνοντας στην Ευρώπη την οποίαν επίσης απειλεί με σκληρή δασμολογική πολιτική. Η Κίνα έχει μάλλον τις δυνατότητες να ανταπεξέλθει σε έναν οικονομικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, προπάντων που είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής αμερικανικών ομολόγων στον κόσμο, με ένα μεγάλο μέρος του αμερικανικού χρέους να οφείλεται στο Πεκίνο. Η Ευρώπη όμως είναι έτοιμη να υποταχθεί στις τραμπικές απαιτήσεις όπως το έκανε και με τον Μπάιντεν, με αποτέλεσμα τη σημερινή κρίση που διέρχεται, υποχρεωμένη να αγοράζει σε υπερδιπλάσια τιμή το αμερικανικό φυσικό αέριο από αυτή του ρωσικού.
Υπάρχουν φυσικά και άλλα προβλήματα που θα προκύψουν καθ’οδόν στο διεθνές πεδίο όπως υπάρχουν και τα εσωτερικά προβλήματα με κύριο το μεταναστευτικό. Στο μεταναστευτικό όμως, αν κρίνει κανείς από τις δηλώσεις του Μασκ, φαίνεται να βάζει νερό στο κρασί του επειδή το αμερικανικό κατεστημένο γνωρίζει ότι η τραμπική πολιτική σε αυτό το θέμα, όπως ακραία και δημαγωγικά παρουσιάστηκε, θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην αμερικανική οικονομία.
Κάτι που επίσης ανησυχεί έντονα είναι η στήριξη που παρέχεται ήδη στην ευρωπαϊκή Ακροδεξιά με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη στήριξη από τον Μασκ της γερμανικής Ακροδεξιάς στις επερχόμενες γερμανικές εκλογές. Δημιουργείται άλλωστε ένα πρόβλημα με τις συνεχείς τοποθετήσεις του Μασκ σε διάφορα διεθνή θέματα, σε σημείο που να διερωτώνται πολλοί αν θα είναι συμπρόεδρος των ΗΠΑ.
Για την Ελλάδα και την Κύπρο η αβεβαιότητα παραμένει, όσο και αν οι δύο χώρες παρουσιάζονται πρόθυμες να συνδράμουν την αμερικανική πολιτική με το γνωστό θεώρημα ότι βρίσκονται στη «σωστή πλευρά της ιστορίας». Αν ο Τραμπ τα βρει με την Τουρκία, κάτι που ασφαλώς δεν είναι δεδομένο, αλλά το πιο πιθανό, τότε Ελλάδα και Κύπρος θα κληθούν να πληρώσουν το αντίτιμο της γνωστής αμερικανικής πολιτικής των ίσων αποστάσεων. Που στην πράξη όμως δεν είναι ίσων αποστάσεων, αλλά μια πολιτική που πάντα ευνοούσε την Τουρκία σε βάρος των ελληνικών εθνικών συμφερόντων.
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας, ποιητής. Email stephanos.constantinides@gmail.com
