Το βιβλίο των Δημήτρη Καλτσώνη και Ερνέστο Ντομίνγκες Λόπες, «Το μέλλον της Δημοκρατίας», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις καλές εκδόσεις Τόπος, χωρίζεται σε δύο διακριτά μέρη και θα μπορούσε να έχει στον τίτλο του ως παραλλαγή «Εχει μέλλον η Δημοκρατία;».
Στο πρώτο μέρος ο Δημήτρης Καλτσώνης, καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, μελετά στη γενικότητά τους τις δυτικές δημοκρατίες, τα ελλείμματα και τους περιορισμούς τους. Στο δεύτερο μέρος ο Ντομίνγκες Λόπες, διδάκτωρ Ιστορικών Επιστημών από το Πανεπιστήμιο Αβάνας στην Κούβα, καταπιάνεται συγκεκριμένα με τη δημοκρατία στις ΗΠΑ, τις ιδιομορφίες του εκλογικού τους συστήματος και μελετά ταυτοχρόνως την ιστορική σχέση της αμερικανικής δημοκρατίας με τις ελίτ. Συχνά η αμερικανική δημοκρατία παρουσιάζεται σαν υπόδειγμα, άποψη που ο συγγραφέας αποδομεί χρησιμοποιώντας ως εργαλείο έναν τεράστιο όγκο ερευνών, μελετών και δημοσκοπήσεων.
Ο Δημήτρης Καλτσώνης, χρησιμοποιώντας ως αναλυτικό εργαλείο την έννοια της «σιδηρόφραχτης δημοκρατίας», περιοδολογεί τις φάσεις που πέρασε ιστορικά η σύγχρονη δημοκρατία: Πρώτη φάση είναι η περίοδος της εμφάνισής της, η οποία εκτείνεται χοντρικά, όπως λέει ο Καλτσώνης, από τον 18ο μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Βασικό της χαρακτηριστικό είναι η τυπική ισότητα που χαρακτηρίζει τον καπιταλισμό.
Η δεύτερη περίοδος σημειώνεται στα μέσα προς τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ού, χρονικό διάστημα που περιλαμβάνει και το επαναστατικό «1848» που συνδυάστηκε με την εμφάνιση του εργατικού κινήματος. Οδήγησε σε έναν εκδημοκρατισμό που εκφράστηκε με τη μερική επέκταση του δικαιώματος της ψήφου. Η τρίτη περίοδος ξεκίνησε με την Οκτωβριανή Επανάσταση το 1917. Αυτή η φάση οδήγησε μέσω των σοβιέτ σε μια ουσιαστικοποίηση της δημοκρατίας μέσω των εργατικών συμβουλίων μέχρι την κατάργησή τους.
Η τέταρτη περίοδος εμφανίστηκε μετά την ήττα του ναζισμού, από το 1945 και μέχρι το 1990. Στον απόηχο της Ρωσικής Επανάστασης, οι δυτικές Δημοκρατίες, φοβούμενες μη συμβεί το ίδιο και σε αυτές, παραχώρησαν διάφορα εργασιακά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Τέλος, η πέμπτη περίοδος διαρκεί από το 1990 μέχρι σήμερα και το βασικό της χαρακτηριστικό είναι ότι βαθμιαία υποχωρεί η δημοκρατία σε όλο τον κόσμο. Αυτό συνδυάζεται με την παλινόρθωση του καπιταλισμού στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και τον δραστικό περιορισμό των δικαιωμάτων στη Δύση. Ιδιαίτερα μετά τον Covid-19, αλλά και τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, εγκαθιδρύθηκαν μια σειρά μέτρων αυταρχικού χαρακτήρα που σήμαναν το ψαλίδισμα κάθε δικαιώματος.
Στο δεύτερο μέρος ο Ντομίνγκες Λόπες στη μελέτη του για τις ΗΠΑ αποδεικνύει ότι το εκλογικό σύστημα με τους «εκλέκτορες» είναι πλήρως αντιδημοκρατικό, καθώς λαμβάνει υπόψη του τον γενικό πληθυσμό και όχι τους «πολίτες», δηλαδή αυτούς που έχουν δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Αυτό αποτελεί σαφή αλλοίωση των αποτελεσμάτων, αφού Πολιτείες με συνολικό πληθυσμό μεγαλύτερο εκείνων που έχουν περισσότερους πολίτες, πλειοψηφούν σε εκλέκτορες.
Παράλληλα δείχνει ότι πάντοτε υπήρχε το «βρόμικο» πολιτικό χρήμα, ενώ του «τραμπισμού» προϋπήρξε το υπερσυντηρητικό κίνημα του Tea Party που τασσόταν και αυτό ενάντια στις «φιλελεύθερες ελίτ», οι οποίες τότε εκπροσωπούνταν από την προεδρία Ομπάμα. Αυτό το κίνημα διαμόρφωσε την ταυτότητά του γύρω από κάποιες αρχές: «την υπεροχή του ατόμου ενάντια σε κάθε μορφής συλλογικότητα, την αδιαμφισβήτητη υπεροχή της ελεύθερης επιχειρηματικότητας χωρίς κρατική παρέμβαση, τον χαρακτήρα της επίσημης πολιτικής ως μιας “σκοτεινής δουλειάς”, την υπεροχή των WASP (Λευκός, Αγγλοσάξονας και Προτεστάντης), οι οποίοι θεωρούνται οι αληθινοί ντόπιοι, έναντι όλων των υπολοίπων».
Διάδοχος αυτού του κινήματος ήταν η Alt Right (Εναλλακτική Δεξιά), η οποία πρέσβευε τα εξής: απόρριψη της φιλελεύθερης δημοκρατίας, με το επιχείρημα ότι όλοι οι άνθρωποι δεν γεννιούνται ίσοι και έτσι οι φιλελεύθερες αρχές είναι παρωχημένες. Ενα κράτος οφείλει να βασίζεται στην αρχή της Λευκής Υπεροχής (πρώτα οι Λευκοί). Αντιαμερικανισμός: με την αντικατάσταση της υπεροχής της Λευκής Φυλής, οι ΗΠΑ έχουν οδηγηθεί στην παρακμή. Τέλος, βιτριολική ρητορική: απορρίπτουν τα ηθικά πρότυπα της πολιτικής διαμάχης, αντικαθιστώντας τα με ρατσιστικά στερεότυπα, προσβολές και εξτρεμιστικά σύμβολα. Στο καπάκι ήρθε ο Ντόναλντ Τραμπ να επιβεβαιώσει ό,τι χυδαίο εκπροσωπούσαν η Alt Right και το Tea Party.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire