Στέφανος Κωνσταντινίδης
Τα ισχυρά ρίχτερ δεν εκδηλώνονται μόνο στις Κυκλάδες αλλά και στο ελληνικό πολιτικό σύστημα που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση τον τελευταίο καιρό εξαιτίας της τραγωδίας των Τεμπών που πλήττει ιδιαίτερα την ελληνική κυβέρνηση και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η αξιοπιστία της κυβέρνησης και του ίδιου του πρωθυπουργού βρίσκεται στα τάρταρα καθώς 8 στους 10 πολίτες, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, τον θεωρούν υπεύθυνο στις προσπάθειες συγκάλυψης του εγκλήματος των Τεμπών. Επίσης 7 στους 10 πολίτες δεν εμπιστεύονται τη δικαιοσύνη και πιστεύουν ότι οι λειτουργοί της βρίσκονται σε συμπαιγνία με την κυβέρνηση για να μη αποκαλυφθεί η αλήθεια. Την ίδια ώρα, όμως, η αντιπολίτευση είναι επί της ουσίας ανύπαρκτη, πολυδιασπασμένη και χωρίς δυνατότητα να διεκδικήσει την εξουσία. Υπάρχει έτσι ένα πολιτικό αδιέξοδο, ένα πολιτικό κενό και μια κρίση των θεσμών.
Την ίδια ώρα εκδηλώνεται μια τεράστια κοινωνική αντιπολίτευση που εκφράστηκε επανειλημμένα από τον κόσμο και που αναζητεί πολιτική έκφραση. Στον κόσμο επικρατεί οργή καθώς υπάρχει έντονη η εντύπωση ότι το πολιτικό κατεστημένο, η οικονομική ολιγαρχία, οι δικαστικοί και όσοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ασκούν εξουσία απολαμβάνουν ασυλίας. Το κύμα απαξίωσης οδήγησε στις μεγάλες διαδηλώσεις της 26ης Ιανουαρίου οι οποίες φαίνεται ότι θα επαναληφθούν και στο τέλος αυτού του μηνός. Η απαξίωση αυτή εκφράζεται και μέσα από όλες τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών.
Τα Τέμπη βέβαια επέτρεψαν την έκφραση μιας γενικότερης αγανάκτησης που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία και για μια σειρά από άλλα θέματα που έχουν να κάνουν με την ακρίβεια, την κρίση στο σύστημα υγείας και παιδείας, το έγκλημα, την κοινωνική δικαιοσύνη γενικότερα, τη διαφθορά αλλά και τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, ειδικά με το αδιέξοδο στο οποίο οδηγήθηκε ουσιαστικά ο ελληνοτουρκικός διάλογος, καθώς η Τουρκία συνεχίζει την επεκτατική της πολιτική. Τα Τέμπη έδωσαν την αφορμή για μια κοινωνική έκρηξη.
Η εκλογή Τραμπ δημιουργεί επίσης νέα δεδομένα για την Ελλάδα και το ελληνικό σύστημα εξουσίας που μέχρι τώρα ήταν προσκολλημένο στους Δημοκρατικούς και το συστημικό αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο. Εντούτοις, μολονότι η Άκρα Δεξιά στην Ελλάδα ξεπερνά το 20% σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις αλλά και τις τελευταίες εκλογές, είναι κατατεμαχισμένη και με ηγέτες που δεν έχουν το πολιτικό ανάστημα να επωφεληθούν του τραμπισμού όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δεν υπάρχει ούτε Μελόνι, ούτε Λεπέν στην Ελλάδα. Ακούστηκε κάποια στιγμή ότι ο Αντώνης Σαμαράς θα μπορούσε να ηγηθεί ενός ελληνικού τραμπικού πόλου που θα περιλάμβανε όχι μόνο την Άκρα Δεξιά αλλά και στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, ακόμη δε και του ΠΑΣΟΚ, με τον Ευάγγελο Βενιζέλο σε ρόλο αντιπροέδρου, όπως και στο παρελθόν.
Φαίνεται όμως ότι το σχέδιο αυτό ναυάγησε και τώρα προωθείται μιας μορφής πολιτική «ανανέωση» μέσα από την ίδια την Νέα Δημοκρατία. Ακούεται έτσι και γράφεται ότι υπάρχουν κινήσεις για να υποχρεωθεί ο Μητσοτάκης σε αποχώρηση, να εκλεγεί νέος αρχηγός στη Νέα Δημοκρατία που θα επιδιώξει την ευρύτερη συσπείρωση της Δεξιάς και πιθανόν και μια συνεργασία με στελέχη του ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το σημερινό αδιέξοδο. Φαίνεται έτσι ότι ο Σαμαράς πείστηκε να συνεργαστεί με τον Κώστα Καραμανλή για να προωθήσουν ένα νέο κυβερνητικό σχήμα υπό τον Νίκο Δένδια, τον σημερινό υπουργό Άμυνας. Σε αυτή την περίπτωση, η μητσοτατική πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας θα προσπαθήσει να ελέγξει την πολιτική κατάσταση με δικό της υποψήφιο, τον Κωστή Χατζηδάκη, σημερινό υπουργό Εθνικής Οικονομίας. Αυτοί είναι οι δύο κύριοι δελφίνοι που προωθούνται στο παρασκήνιο για την αντικατάσταση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Πίσω από τον καθένα βρίσκονται βέβαια και μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι πρόκειται για προσωπικότητες περιορισμένου πολιτικού βεληνεκούς που δύσκολα θα καταφέρουν κάποια ανανέωση και πλήρωση του πολιτικού κενού.
Στο χώρο της αντιπολίτευσης, ο πολυτεμαχισμός του ΣΥΡΙΖΑ με κύρια ευθύνη του Αλέξη Τσίπρα που ήθελε να παίξει το χαρτί Κασσελάκη για να επιστρέψει ο ίδιος στην ηγεσία του κόμματος, αφήνει ένα κενό που δεν πέτυχε να συμπληρώσει το ΠΑΣΟΚ και λόγω παρελθόντος αλλά και με έναν ηγέτη όπως τον Ανδρουλάκη που δεν εμπνέει κάποια προοπτική για το μέλλον.
Εναλλακτική πρόταση στην εξουσία της Δεξιάς θα υπάρξει μόνο με την ενοποίηση του κεντροαριστερού χώρου, κάτι που δεν φαίνεται στον ορίζοντα για την ώρα. Υπάρχει δυνατότητα μέσα από την τεράστια κοινωνική αντιπολίτευση να ξεπηδήσει κάτι νέο; Και αυτό είναι πολύ δύσκολο και αμφίβολο. Καταγράφεται έτσι ένα πολιτικό αδιέξοδο, ένα κενό εξουσίας το οποίο φυσικά εκμεταλλεύεται μια οικονομική ολιγαρχία. Όμως ακόμη και αυτή η οικονομική ολιγαρχία θα υποχρεωθεί κάποια στιγμή να στηρίξει κάποιο εναλλακτικό ισχυρό πολιτικό σχήμα για να εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντά της.
Το δυστύχημα βεβαίως είναι ότι η κρίση αυτή του ελληνικού πολιτικού συστήματος, η κρίση των ελληνικών ελίτ, εμφανίζεται σε μια δύσκολη εποχή, την εποχή ενός αμερικανικού αναθεωρητισμού-επεκτατισμού με τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόνανλτ Τραμπ, την εποχή ενός αμερικανικού ιμπεριαλισμού τραμπικής απόχρωσης, απέναντι στον οποίο η Ελλάδα είναι απροετοίμαστη. Κινδυνεύει δε εξαιτίας αυτού να πληρώσει το κόστος στα εθνικά της θέματα, του Κυπριακού συμπεριλαμβανομένου.
Οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές θέτουν το ζήτημα αυτό του πολιτικού κενού που υπάρχει, του πολιτικού αδιεξόδου, με μια κυβέρνηση χωρίς αξιοπιστία και με μια αντιπολίτευση χωρίς εναλλακτική πρόταση.
Υπάρχουν βέβαια και δυνάμεις πέραν του εξουσιαστικού πόλου, όπως το ΚΚΕ, όπως και δυνάμεις στον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς ή τον λεγόμενο πατριωτικό χώρο που υιοθετούν ένα διαφορετικό πολιτικό λόγο, αλλά μόνο ως ανάχωμα μπορούν να λειτουργήσουν στην επίθεση που δέχονται τα δικαιώματα των εργαζομένων αλλά και κάποια κεκτημένα των μικρομεσαίων κοινωνικών στρωμάτων.
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας, ποιητής. stephanos.constantinides@gmail.com
Από τις Εκδόσεις «ΒΑΚΧΙΚΟΝ» κυκλοφορεί η ποιητική του συλλογή «μετα-ΛΕΞΗΜΑΤΑ» και από τις εκδόσεις «ΓΕΡΜΑΝΟΣ» το μυθιστόρημα του, «Εγώ, ο Αλέξης Λάμαρης».