Ζούμε σ΄έναν κόσμο όπου η πολιτική έχει
παραιτηθεί από τις ευθύνες της. Ζούμε σ΄έναν κόσμο με ακυβέρνητες
πολιτείες. Ή μάλλον σ΄έναν κόσμο που μας κυβερνούν οι τραπεζίτες, οι
έμποροι των όπλων, οι πετρελαιάδες, οι νέοι μεσσίες της τεχνολογίας, οι
μάγοι της εικονικής οικονομίας των αγορών. Αγορές! Μια λέξη μαγική! Οι
αγορές, μας λένε, αποφασίζουν για όλα. Και αποφασίζουν για τους λίγους.
Οι πολλοί έχουν αφεθεί στη μοίρα τους. Έχουμε φτάσει σε ένα
σύστημα-ζούγκλα. Η πολιτική είχε τον ρόλο να απαλύνει τα πράγματα, να
επιβάλλει κάποιες ισορροπίες ανάμεσα στον υπέρμετρο πλούτο και τα
ευρύτερα λαϊκά στρώματα, να δημιουργργεί συνθήκες μίας κάπως ανθρώπινης
διαβίωσης. Έτσι φτάσαμε, χάρη και στους αγώνες των εργαζομένων, σε μια
μορφή κοινωνικού κράτους. Αλλά σήμερα δεν έχουμε πολιτικούς ικανούς για
μια τέτοια πολιτική. Έχουμε διαχειριστές του συστήματος και
γραφειοκράτες που το εξυπηρετούν αγόγγυστα. Και ο κόσμος οδηγείται στο
χάος. Στο παγκοσμιοποιημένο σύστημα δεν υπάρχει χώρος για την πολιτική.
Ζούμε σ΄έναν κόσμο με ακυβέρνητες πολιτείες. Ακόμη και στις
πιο δύσκολες ώρες του Ψυχρού Πολέμου, υπήρχαν πολιτικοί ηγέτες που
μπορούσαν να αναλάβουν τις ευθύνες τους, να μιλήσουν, να
διαπραγματευτούν, να αντιμετωπίσουν καταστάσεις. Σήμερα όχι. Η πολιτική
απουσιάζει. Δεν έχει παρά να δει κανείς τι συμβαίνει καθημερινά στον
πλανήτη.
Δεν έχουμε λοιπόν πολιτικούς ηγέτες με οράματα αλλά απλούς διαχειριστές της εξουσίας. Και οι οποίοι διαχειρίζονται επί της ουσίας τα διαπλεκόμενα συμφέροντα. Ασφαλώς και υπήρχε πάντα η διασύνδεση πολιτικής και ποικίλων συμφερόντων. Αλλά κάποτε η πολιτική διέθετε μια σχετική ανεξαρτησία απέναντι στην οικονομία. Μπορούσε να διαχωρίζει το ευρύτερο συμφέρον, το γενικό, που το αποκαλούσαν και εθνικό συμφέρον από τα επί μέρους. Σήμερα δύσκολα γίνεται αυτό, αφού η εξουσία πέρασε από τους πολιτικούς στους διαχειριστές, στους τραπεζίτες και στους τεχνοκράτες. Συνήθως οι διαχειριστές είναι ανεπαρκείς και η εξουσία ασκείται από ισχυρά κέντρα συμφερόντων της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Και τα οποία βαφτίζουν με το όνομα αγορές. Μπορεί κανείς εύκολα να το δει συγκρίνοντας τα πολιτικά μεγέθη των σημερινών Ευρωπαίων ηγετών με αυτά των ηγετών της πρώτης μεταπολεμικής εποχής.
Η Ελλάδα της κρίσης βρίσκεται αντιμέτωπη με το ίδιο φαινόμενο. Η Κύπρος αντιμετωπίζει θέμα επιβίωσης και οι πολιτικοί της αδυνατούν να χαράξουν μια πολιτική σωτηρίας. Μιλούν ανεύθυνα για χαλαρή ομοσπονδία, για συνομοσπονδία, για δύο κράτη και εκφοβίζουν τον κόσμο με τσουνάμια και άλλα απίθανα! Χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γερμανία, η Γαλλία και άλλες επιβιώνουν γιατί έχουν μια ιστορική πολιτική παράδοση και ισχυρούς θεσμούς που πάνε πέρα από την ανεπάρκεια των πολιτικών τους ηγετών. Εμείς όμως; Η Κύπρος στην πρώτη γραμμή της διαφθοράς, χωρίς σύστημα υγείας και με την παιδεία στα τάρταρα! Η Ελλάδα δεν πάει καλύτερα. Δύσκολες πολιτικές εξισώσεις! Και οι καιροί ου μενετοί! Τουτέστιν οι άλλοι δεν θα περιμένουν εμάς. Κι η θηλιά σφίγγει γύρω από τον λαιμό μας. Ουδέποτε στα νεότερα χρόνια η επιβίωσή μας ήταν τόσο επισφαλής. Και στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Μαύρα σύννεφα μαζεύονται πάνω από το Αιγαίο, πάνω από την Κύπρο. Κι όμως έχουμε μια γεωπολιτική αξία σε αυτούς τους δύσκολους και ταραγμένους καιρούς που αδυνατούμε να αξιοποιήσουμε. Και ειδικά στην Κύπρο την εξαργυρώνουν οι Βρετανοί με τις βάσεις τους, επωφελούνται από αυτήν Αμερικανοί και ΝΑΤΟ και την εποφθαλμιά η Τουρκία του Ερντογάν και των ισλαμιστών. Μαθαίνουμε ξαφνικά για αμερικανική βάση στην Κύπρο και η Κυβέρνηση της χώρας μας λέει να ζητήσουμε πληροφόρηση από τους Αμερικανούς! Οι Βρετανοί είναι ασύδοτοι και χρησιμοποιούν τις βάσεις τους στην Κύπρο χωρίς να σέβονται τη διεθνή νομιμότητα. Ασκούν μια πολιτική που μονίμως υπονομεύει την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία αντιμετωπίζουν με αποικιοκρατικούς όρους. Τα κυπριακά κόμματα, συμπεριλαμβανομένου και του ΑΚΕΛ, παρέχουν ουσιαστικά ασυλία στις βρετανικές ενέργειες.
Τα τελευταία στρατηγικά ανοίγματα Ελλάδας και Κύπρου είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά αυτό δεν θα πρέπει να σημαίνει και ΝΑΤΟποίηση της Ελλάδας σε βάρος της εθνικής της κυριαρχίας. Στην περίπτωση της Κύπρου τα ανοίγματα αυτά χάνουν το νόημά τους με την πολιτική λύση του Κυπριακού που ακολουθείται, ΝΑΤΟ-τουρκικών προδιαγραφών.
Οι καιροί ου μενετοί. Χρειαζόμαστε μια νέα στρατηγική επιβίωσης. Ανάγκη να διεκδικήσουμε τον στρατηγικό ρόλο που μας ανήκει. Είναι η ώρα να αφυπνιστούν οι πολίτες. Να πάρουν στα χέρια τους την πολιτική και να της δώσουν ένα νόημα: Να είναι στην υπηρεσία του τόπου και των ανθρώπων του και όχι των διαπλεκομένων συμφερόντων.
*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο
Κρήτης. E-mail stephanos.constantinides@gmail.com
Δεν έχουμε λοιπόν πολιτικούς ηγέτες με οράματα αλλά απλούς διαχειριστές της εξουσίας. Και οι οποίοι διαχειρίζονται επί της ουσίας τα διαπλεκόμενα συμφέροντα. Ασφαλώς και υπήρχε πάντα η διασύνδεση πολιτικής και ποικίλων συμφερόντων. Αλλά κάποτε η πολιτική διέθετε μια σχετική ανεξαρτησία απέναντι στην οικονομία. Μπορούσε να διαχωρίζει το ευρύτερο συμφέρον, το γενικό, που το αποκαλούσαν και εθνικό συμφέρον από τα επί μέρους. Σήμερα δύσκολα γίνεται αυτό, αφού η εξουσία πέρασε από τους πολιτικούς στους διαχειριστές, στους τραπεζίτες και στους τεχνοκράτες. Συνήθως οι διαχειριστές είναι ανεπαρκείς και η εξουσία ασκείται από ισχυρά κέντρα συμφερόντων της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Και τα οποία βαφτίζουν με το όνομα αγορές. Μπορεί κανείς εύκολα να το δει συγκρίνοντας τα πολιτικά μεγέθη των σημερινών Ευρωπαίων ηγετών με αυτά των ηγετών της πρώτης μεταπολεμικής εποχής.
Η Ελλάδα της κρίσης βρίσκεται αντιμέτωπη με το ίδιο φαινόμενο. Η Κύπρος αντιμετωπίζει θέμα επιβίωσης και οι πολιτικοί της αδυνατούν να χαράξουν μια πολιτική σωτηρίας. Μιλούν ανεύθυνα για χαλαρή ομοσπονδία, για συνομοσπονδία, για δύο κράτη και εκφοβίζουν τον κόσμο με τσουνάμια και άλλα απίθανα! Χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γερμανία, η Γαλλία και άλλες επιβιώνουν γιατί έχουν μια ιστορική πολιτική παράδοση και ισχυρούς θεσμούς που πάνε πέρα από την ανεπάρκεια των πολιτικών τους ηγετών. Εμείς όμως; Η Κύπρος στην πρώτη γραμμή της διαφθοράς, χωρίς σύστημα υγείας και με την παιδεία στα τάρταρα! Η Ελλάδα δεν πάει καλύτερα. Δύσκολες πολιτικές εξισώσεις! Και οι καιροί ου μενετοί! Τουτέστιν οι άλλοι δεν θα περιμένουν εμάς. Κι η θηλιά σφίγγει γύρω από τον λαιμό μας. Ουδέποτε στα νεότερα χρόνια η επιβίωσή μας ήταν τόσο επισφαλής. Και στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Μαύρα σύννεφα μαζεύονται πάνω από το Αιγαίο, πάνω από την Κύπρο. Κι όμως έχουμε μια γεωπολιτική αξία σε αυτούς τους δύσκολους και ταραγμένους καιρούς που αδυνατούμε να αξιοποιήσουμε. Και ειδικά στην Κύπρο την εξαργυρώνουν οι Βρετανοί με τις βάσεις τους, επωφελούνται από αυτήν Αμερικανοί και ΝΑΤΟ και την εποφθαλμιά η Τουρκία του Ερντογάν και των ισλαμιστών. Μαθαίνουμε ξαφνικά για αμερικανική βάση στην Κύπρο και η Κυβέρνηση της χώρας μας λέει να ζητήσουμε πληροφόρηση από τους Αμερικανούς! Οι Βρετανοί είναι ασύδοτοι και χρησιμοποιούν τις βάσεις τους στην Κύπρο χωρίς να σέβονται τη διεθνή νομιμότητα. Ασκούν μια πολιτική που μονίμως υπονομεύει την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία αντιμετωπίζουν με αποικιοκρατικούς όρους. Τα κυπριακά κόμματα, συμπεριλαμβανομένου και του ΑΚΕΛ, παρέχουν ουσιαστικά ασυλία στις βρετανικές ενέργειες.
Τα τελευταία στρατηγικά ανοίγματα Ελλάδας και Κύπρου είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά αυτό δεν θα πρέπει να σημαίνει και ΝΑΤΟποίηση της Ελλάδας σε βάρος της εθνικής της κυριαρχίας. Στην περίπτωση της Κύπρου τα ανοίγματα αυτά χάνουν το νόημά τους με την πολιτική λύση του Κυπριακού που ακολουθείται, ΝΑΤΟ-τουρκικών προδιαγραφών.
Οι καιροί ου μενετοί. Χρειαζόμαστε μια νέα στρατηγική επιβίωσης. Ανάγκη να διεκδικήσουμε τον στρατηγικό ρόλο που μας ανήκει. Είναι η ώρα να αφυπνιστούν οι πολίτες. Να πάρουν στα χέρια τους την πολιτική και να της δώσουν ένα νόημα: Να είναι στην υπηρεσία του τόπου και των ανθρώπων του και όχι των διαπλεκομένων συμφερόντων.
*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο
Κρήτης. E-mail stephanos.constantinides@gmail.com
