Ευρωεκλογές

Στέφανος Κωνσταντινίδης

 

Η συζήτηση για τις ευρωεκλογές συνεχίζεται αμείωτη. Το ενδιαφέρον επεκτείνεται και πέραν της Ευρώπης. Ενδιαφέρονται οι Αμερικανοί, οι Ρώσοι, οι Κινέζοι, αλλά και μικρότεροι παίκτες της διεθνούς σκηνής. Διότι η γηραιά ήπειρος παρά τη φθορά, την υποχώρηση του κοινωνικού κράτους και την πολιτική μιζέρια της των τελευταίων χρόνων δεν παύει να σαγηνεύει. Εξακολουθεί να είναι μια οικονομική δύναμη, μια τεχνολογική εμπροσθοφυλακή, ένας από τους γεωγραφικούς χώρους σχετικής νηνεμίας, δημοκρατίας και ειρήνης με μια διεθνή πολιτιστική παρουσία. Ακόμη και στρατιωτικά δύο ευρωπαϊκές χώρες είναι πυρηνικές δυνάμεις με υπερπόντια, έστω και μειωμένη στρατιωτική παρουσία. Από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας τα δύο είναι ευρωπαϊκές χώρες. Αναφέρομαι βέβαια στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον περίγυρο της καθότι η Ρωσία αποτελεί ένα ξεχωριστό πόλο.

Αυτή η Ευρώπη βρίσκεται ξανά αντιμέτωπη τα τελευταία χρόνια με τους πολιτικούς δαίμονές της, αυτούς που οδήγησαν στη γέννηση τον εικοστό αιώνα του φασισμού και του χιτλερισμού. Σίγουρα οι συγκρίσεις γίνονται με ανόμοιες κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις και η σημερινή Ευρώπη δεν διατρέχει τον ίδιο κίνδυνο με αυτό που διέτρεξε η Ευρώπη του Μεσοπολέμου. Δεν παύει όμως να βρίσκεται αντιμέτωπη με μια Ακροδεξιά που ασκεί μια τεράστια πολιτική πίεση στο όλο το πολιτικό σύστημα, η οποία οδηγεί στη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας και την υιοθέτηση ξενοφοβικών πολιτικών.

Είναι μέσα σε αυτό το πολιτικό κλίμα που θα διεξαχθούν οι ευρωεκλογές. Είναι άραγε τυχαίο που ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δέχθηκε, παραμονές αυτών των εκλογών, στον Λευκό Οίκο τον Ούγγρο ακροδεξιό πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν, την ίδια ώρα που άλλοι παλιοί σύμβουλοί του συμβουλεύουν ακροδεξιά ευρωπαϊκά κόμματα; Διότι ανεπίσημα έχει συγκροτηθεί μια διεθνής της Ακροδεξιάς. Για πρώτη δε φορά μεταπολεμικά, οι σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης βρίσκονται σε τέτοιο σημείο αντιπαράθεσης που η Άνγκελα Μέρκελ ζήτησε τη συγκρότηση ενός ισχυρού ευρωπαϊκού πόλου για την αντιμετώπιση της Ρωσίας, της Κίνας και των ΗΠΑ! (The Guardian, Wed 15 May 2019)

Πέρα από την καθεαυτό πολιτική σημασία τους, οι ευρωεκλογές είναι κατά κανόνα και πρόκριμα στις περισσότερες χώρες για τις εθνικές  εκλογές. Το παράδειγμα της Ελλάδας είναι χαρακτηριστικό απ' αυτής της πλευράς, μολονότι δεν είναι το μόνο.
Στα καθ' ημάς τα πράγματα δεν είναι ρόδινα. Οι εκλογές αυτές διεξάγονται σε μια στιγμή που Ελλάδα και Κύπρος απειλούνται σοβαρά από μια ισλαμοφασιστική Τουρκία με μια συστηματική στρατηγική αμφισβήτησης του στάτους κβο στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η δε αντιπαράθεση για τις εκλογές αυτές, για μια φούχτα ψήφους, δημιουργεί σε Ελλάδα και Κύπρο κλίμα διχαστικό που παραβλέπει ακριβώς την τουρκική απειλή.

Στην Ελλάδα η πολιτική πόλωση φοβίζει ακόμη και τους πιο αισιόδοξους πολιτικούς παρατηρητές. Από τη μια η κυβέρνηση προσπαθεί να επιβιώσει αντιμέτωπη με τα λάθη της, αλλά και με μια μηδενιστική αντιπολίτευση που το μόνο που την ενδιαφέρει είναι η εξουσία. Το επίπεδο της πολιτικής συζήτησης δεν θα μπορούσε να πέσει πιο χαμηλά. Ο ΣΥΡΙΖΑ διέπραξε φυσικά σοβαρά λάθη στη διακυβέρνηση της χώρας, έχει πολλές αμαρτίες, αλλά ο μηδενισμός των πάντων από τη ΝΔ, μόνο για το προπατορικό αμάρτημα δεν τον θεωρεί υπεύθυνο, τουλάχιστον για την ώρα, οδηγεί σε μια ακραία πολιτική πόλωση. Μέσα σε αυτό το κλίμα η άκρα δεξιά διατηρεί υψηλά ποσοστά με πιθανότητα να είναι το τρίτο κόμμα. Μόνο η έλλειψη ικανής και «ευυπόληπτης» ηγεσίας στον χώρο της σώζει ακόμη τη χώρα από μια πιο θεαματική άνοδο της «Χρυσής Αυγής». Το ιδανικό για την Ελλάδα θα ήταν να μην υπάρξει καθαρή νίκη κανενός κόμματος σε αυτές τις εκλογές, κάτι που θα οδηγούσε ακόμη σε μεγαλύτερη πόλωση και εθνικό διχασμό. Η ενίσχυση επίσης του ΚΚΕ και άλλων μικρότερων κομμάτων της Αριστεράς θα ήταν θετική για τις κοινωνικές κατακτήσεις αλλά και για την Κύπρο.

Στην Κύπρο η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Τα δύο μεγάλα κόμματα καλλιεργούν την πόλωση και χαμηλώνουν το επίπεδο της πολιτικής συζήτησης για να συσπειρώσουν τους οπαδούς τους. Το Κυπριακό δεν γλυτώνει από αυτό το επίπεδο των συζητήσεων με μια αντιπαράθεση που μόνο ζημιά προκαλεί. Η χαώδης κατάσταση και η πολιτική ανευθυνότητα που επικράτησε στον λεγόμενο ενδιάμεσο χώρο διευκολύνει και ενισχύει τον διπολισμό-δικομματισμό ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ σε βάρος των πραγματικών συμφερόντων του τόπου. Η έντονη αντιπαράθεση των δύο μεγάλων κομμάτων είναι περισσότερο τεχνητή και λιγότερο πραγματική, διότι επί της ουσίας οι διαφορές τους στο Κυπριακό είναι ανύπαρκτες και σε μια σειρά άλλα θέματα μεγεθύνονται και κρύβουν προεκλογικές σκοπιμότητες.

Υπό τις περιστάσεις το ιδανικό για την Κύπρο θα ήταν η αποδυνάμωση των δύο μεγάλων κομμάτων και ειδικά του ΔΗΣΥ, κάτι που μάλλον δεν φαίνεται ότι θα συμβεί. Αντίθετα, η ενίσχυσή τους θα ενδυνάμωνε την πολιτική αλαζονεία τους και τη δικομματική κηδεμόνευση της πολιτικής ζωής του τόπου. Θα ήταν επίσης τραγικό να χαθεί η έκτη έδρα από την ΕΔΕΚ και να πάει στην άκρα δεξιά. Η στήλη θεωρεί επίσης ότι η εκλογή του Νιαζί Κιζίλγιουρεκ θα είναι αρνητική για την Κυπριακή Δημοκρατία, όχι επειδή είναι Τουρκοκύπριος αλλά για τις πολιτικές του θέσεις. Ο ίδιος αρνήθηκε να δεσμευτεί ότι θα αντιπροσωπεύει την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ ο Τουρκοκύπριος αντικατοχικός αγωνιστής Σενέρ Λεβέντ και ο συνδυασμός του το «Γιασεμί», θεωρούν ότι θα εκφράζει τα κατεχόμενα και τα συμφέροντα της Άγκυρας. Όσοι επομένως θα έβλεπαν θετικά την παρουσία ενός Τουρκοκύπριου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν την επιλογή να ψηφίσουν τον συνδυασμό «Γιασεμί» του αριστερού αντικατοχικού δημοσιογράφου Σενέρ Λεβέντ. Η στήλη στηρίζει χωρίς καμιά επιφύλαξη αυτή την επιλογή.

Συμπερασματικά αξίζει να θυμόμαστε ότι υπάρχει τουρκική εισβολή στην κυπριακή ΑΟΖ και ότι για την αντιμετώπισή της χρειάζεται να υπαχθεί το όποιο κομματικό συμφέρον σε μια στρατηγική σωτηρίας του τόπου, σωτηρία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ και μέχρι πρόσφατα  επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

stephanos.constantinides@gmail.com