Ο διάλογος της παγίδας

 

 

 

 

 

 

 

Στέφανος Κωνσταντινίδηης*

Διάλογος λοιπόν για τα ελληνοτουρκικά και Πενταμερής για το Κυπριακό. Χωρίς την αναγκαία προετοιμασία και με τουρκικούς όρους. Τους οποίους υπαγόρευσαν στην περίπτωση της Ελλάδας το Βερολίνο και στην περίπτωση της Κύπρου οι Εγγλέζοι. Ένας διάλογος-παγίδα που βολεύει ως διαδικασία τη συγκεκριμένη στιγμή την Άγκυρα και την ΕΕ.  Την Άγκυρα γιατί περιμένει να δει πώς θα εξελιχτούν οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ του Μπάιντεν και πώς θα τσεπώσει μερικά δισεκατομμύρια από τις Βρυξέλλες, άλλα για το προσφυγικό και άλλα με διάφορες προφάσεις. Βολεύει και την Ευρωπαϊκή Ένωση που θέλει να ξεφορτωθεί τον πονοκέφαλο των δικών της ευθυνών. Έχουν κάποιο λόγο Ελλάδα και Κύπρος να συνδράμουν την Τουρκία με ένα διάλογο σκοπιμότητας και μάλιστα με τους δικούς της όρους; 

Θα απαντήσουν κάποιοι πως δεν μπορούσαμε να αποφύγουμε τον διάλογο διότι ο διεθνής παράγοντας θα επέρριπτε ευθύνες σε μας και θα δικαίωνε την Τουρκία. Αυτό όμως δείχνει τη διπλωματική αδυναμία Ελλάδας και Κύπρου να πείσουν ότι δεν νοείται διάλογος με τουρκικούς όρους, όταν και όποτε αυτό εξυπηρετεί την Τουρκία. Δείχνει την αδυναμία τους να προτείνουν εναλλακτικές πολιτικές ενός ουσιαστικού διαλόγου εκτός της πεπατημένης.

Όσον αφορά την ΕΕ, αποτελεί όνειδος ότι σε χρόνο ρεκόρ επιβάλλονται κυρώσεις στη Λευκορωσία και τη Ρωσία, μερικές φορές για θέματα δευτερεύουσας σημασίας σε σχέση με τα τουρκικά ανομήματα σε βάρος χωρών που είναι μέλη της ίδιας οικογένειας. Επιπλέον στις τουρκικές φυλακές βρίσκονται για χρόνια Κούρδοι βουλευτές χωρίς δίκη, όπως και εκατοντάδες δημοσιογράφοι και διανοούμενοι και χιλιάδες αντιφρονούντες πολίτες, αλλά στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο σφυρίζουν αδιάφορα. Ευθύνη βεβαίως φέρουν και η Αθήνα και η Λευκωσία που σιωπούν. Που δεν χρησιμοποιούν το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για να εκθέσουν την Τουρκία και να υπερασπιστούν τα εθνικά τους συμφέροντα.

Ο ελληνοτουρκικός διάλογος, με όσες παραλλαγές και να παρουσιάζεται ως εξερευνητικός, επέτρεψε στην Τουρκία να βάλει το σύνολο των αιτημάτων-διεκδικήσεων  της στο τραπέζι. Όσοι λένε το αντίθετο, θα μπορούσαν, για να πειστούν, να διαβάσουν τα άρθρα του Χρήστου Ροζάκη, εξ απορρήτων του Σημίτη και της πολιτικής του μετά τα Ίμια και ενός από τους καθοδηγητές και της σημερινής εξωτερικής πολιτικής στα ελληνοτουρκικά. Και ο οποίος εξηγεί:

«Για να ξεκινήσει διάλογος με την Τουρκία έπρεπε να ξεπεραστεί με εύσχημο τρόπο η πολιτική που είχε επιβάλει ο Ανδρέας Παπανδρέου της μιας και μόνο διαφοράς, αυτής της υφαλοκρηπίδας. Έπρεπε λοιπόν, να βρεθεί ένας εύσχημος τρόπος υπέρβασης της διαφορετικής προσέγγισης κι αυτός ήταν οι διερευνητικές συνομιλίες. Σε συνεννόηση με την Τουρκία αποφασίστηκε να τηρηθεί η δέσμευση για μια διαφορά (της υφαλοκρηπίδας) και όλες οι υπόλοιπες διαφορές να ενταχθούν στον ανεπίσημο και μη δεσμευτικό  χαρακτήρα των διερευνητικών». («Καθημερινή» της 10ης Αυγούστου 2020). Τα ίδια επανέλαβε και σε άλλα άρθρα του, υποστηρίζοντας ότι μόνο έτσι μπορεί να γίνει και σήμερα διάλογος με την Τουρκία. Αλλά τα ίδια υποστήριξαν με την αρθρογραφία τους και άλλοι προσκείμενοι στον Μητσοτάκη, ακόμη και σημερινοί βουλευτές του. Μπορεί κανείς να διαβάσει ακόμη και τις κατά καιρούς τοποθετήσεις της Ντόρας Μπακογιάννη, ακόμη και την περασμένη εβδομάδα. Επομένως  ο διάλογος ξεκίνησε και τώρα με ευρύτερη ατζέντα και μόνο όσοι έχουν αυταπάτες μπορούν να ισχυρίζονται το αντίθετο. Θα συνεχιστεί βεβαίως  η γνωστή επικοινωνιακή πολιτική για εσωτερική κατανάλωση  ότι ο διάλογος γίνεται για τη μία και μόνη διαφορά με την Τουρκία, αυτή της υφαλοκρηπίδας, ενώ την ίδια ώρα η ατζέντα του διαλόγου θα περιλαμβάνει και τις άλλες διαφορές!

Όσον αφορά την Πενταμερή για το Κυπριακό η Τουρκία έχει καθαρούς στόχους. Η Άγκυρα μετά και τα τετελεσμένα στην Αμμόχωστο προχωρεί κανονικά στους σχεδιασμούς της και προβάλλει τη λύση δύο κρατών αλλά με έναν συνομοσπονδιακό δεσμό που θα της επιτρέπει τον έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου. Και βεβαίως μόνιμος στόχος η κατάλυση του νόμιμου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η οποία θα καταστεί ένα κρατίδιο-κοινότητα ισότιμο με το κατοχικό μόρφωμα. Η Άγκυρα, όπως και στον ελληνοτουρκικό διάλογο, στρώνει το δρόμο και η Κύπρος ακολουθεί παγιδευμένη στους τουρκικούς σχεδιασμούς. Όπως και στον ελληνοτουρκικό διάλογο ο στόχος είναι το ξέπλυμα της Τουρκίας και η αποφυγή κυρώσεων σε βάρος της. Ακόμη με την Πενταμερή κερδίζει χρόνο για τις επαφές που θα έχει με τις ΗΠΑ του Μπάιντεν και παρουσιάζεται να έχει όλη την «καλή» θέληση για λύση… Και η Λευκωσία της δίνει κάλυψη. Και αφού η Λευκωσία και η Αθήνα διευκολύνουν τους διπλωματικούς ελιγμούς της Άγκυρας, το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες δεν έχουν καμιά δυσκολία να μιλούν για αλλαγή στη στάση της Τουρκίας και να προχωρούν και  σε επαίνους… Με την ανοχή της Αθήνας και της Λευκωσίας το Βερολίνο αναδεικνύεται σε προστάτη της Τουρκίας και οι Βρυξέλλες θέτουν στο περιθώριο την όποια πολιτική κυρώσεων.

Είναι λοιπόν καθαρό ότι και στο Κυπριακό και στον ελληνοτουρκικό διάλογο η Τουρκία υπαγορεύει την ατζέντα και όλα θα είναι στο τραπέζι σύμφωνα με τις δικές της προδιαγραφές. Νιώθω έντονα την ανάγκη να επαναλάβω αυτό που έγραψε και ο Κώστας Βενιζέλος την εβδομάδα που μας πέρασε: Ότι η ελληνική πλευρά και στην Πενταμερή και στον ελληνοτουρκικό διάλογο πάει «ξυπόλητη στα αγκάθια»! Και το μέλλον παγιδευμένο!

Υ.Γ. Μου άρεσε πολύ αυτό που έγραψε ο Άριστος Μιχαηλίδης σε άρθρο του ότι μοιάζουν «σαν κυπριώτικο σκετς όσα μαθαίνουμε από τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Ερευνητικής Επιτροπής για τα χρυσά διαβατήρια»! Και ότι ο Αρχιεπίσκοπος  «το αναβάθμισε» με τη δική του κατάθεση! Σύμφωνα με την οποία είπε στον Αναστασιάδη, «να σταματήσουμε όλοι να κλέβουμε Πρόεδρε και βάζω και τον εαυτό μου μέσα»! Εκείνο όμως που προκαλεί απορία, όπως έγραψε ο Γιώργος Καλλινίκου, «είναι ότι τα μέλη της Ερευνητικής Επιτροπής προσπέρασαν την ομολογία ελαφρά τη καρδία. Δεν ρώτησαν τι ακριβώς εννοούσε, ποιους εννοούσε, με ποιο τρόπο έκλεβαν, πόσα έκλεβαν κ.λπ.» Και η Χρυστάλλα Χατζηδημητρίου το έκλεισε αριστοτεχνικά: «Με τις θεατρικές σκηνές σε αργία εδώ και μήνες, οι συνεδρίες της Ερευνητικής Επιτροπής για τις πολιτογραφήσεις, (αλλά και το αποψινό διάγγελμα του Προέδρου για τα μέτρα κατά της διαφθοράς), αποτελούν μία εναλλακτική πρόταση»! Όμορφος κόσμος, ηθικός, αγγελικά πλασμένος! 

*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019