Πενταμερής: Η επόμενη μέρα

 

Οι εξελίξεις στο Κυπριακό

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η έλλειψη στρατηγικής, αλλά ακόμη και στοιχειώδους τακτικής για την  αντιμετώπιση των τουρκικών διπλωματικών κινήσεων οδήγησε στη Πενταμερή με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα, από την  οποία όμως κάποιοι  παρουσιάζονται και ικανοποιημένοι. Η Πενταμερής έγινε με τη δική μας συγκατάθεση και αφού δεχτήκαμε να μπει στο τραπέζι η τουρκική πρόταση των δύο κρατών, σε παραβίαση ακόμη και αυτών των χαλαρών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας.  Είχαμε δύο επιλογές: είτε να αρνηθούμε συζήτηση εκτός του πλαισίου των ψηφισμάτων, είτε αφού αποδεχτήκαμε μια τέτοια συζήτηση να θέσουμε και εμείς στο τραπέζι την πρόταση του ενιαίου κράτους ως αντίβαρο της τουρκικής πρότασης. Από τη στιγμή που ο Γκουτέρες δεχόταν την τουρκική πρόταση για συζήτηση δεν θα μπορούσε να αρνηθεί τη δική μας. Αλλά και πέρα από αυτό, θα μπορούσε η ελληνική πλευρά να επιμείνει να συζητηθεί πρώτα το πλαίσιο της ασφάλειας που τέθηκε από τον Νίκο Κοτζιά  ότι «δεν νοείται  κράτος μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ να βρίσκεται υπό καθεστώς εγγυήσεων τρίτων. Ούτε να υπάρχουν κατοχικά στρατεύματα ή άλλα ξένα στρατεύματα, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν μπορεί ένα τέτοιο κράτος να υφίσταται τις δομές και τις ‘’συνέπειες’’ αποικιοκρατικών υπολειμμάτων». Αλλά ο Κοτζιάς δεν ήταν στη Γενεύη για να επιμείνει σε αυτή τη θέση, προς μεγάλη ικανοποίηση των οπαδών της όποιας λύσης στη Λευκωσία και του Μητσοτάκη στην Αθήνα.

Αντί όλων αυτών, κατεβήκαμε στο τουρκικό πηγάδι, όπως έγραψε ο αριστερός, θαρραλέος Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος Σενέρ Λεβέντ, με βρετανικό σχοινί! Δεχτήκαμε αδιαμαρτύρητα τις βρετανικές μεθοδεύσεις και με αυτές πορευτήκαμε στην Πενταμερή. Αλλά τα οψώνια της αμαρτίας θάνατος! Βγήκε λοιπόν ο Γκουτέρες και κάλυψε τους Τούρκους και μας είπε ότι  θα τετραγωνίσει τον κύκλο και πως ό,τι δεν γίνεται στη γεωμετρία, στην πολιτική είναι δυνατό! Κι οι Βρετανοί μας είπαν ότι η ΔΔΟ είναι «ένα αρκετά ευρύ πλαίσιο ώστε αμφότερες οι πλευρές να εκπληρώσουν τις αντίστοιχες επιδιώξεις τους». Με άλλα λόγια  λόγια, η ΔΔΟ χωράει και τα δύο κράτη και την κυριαρχική ισότητα, αυτά δηλαδή  που αξιώνει η κατοχική Τουρκία

Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε αυτή την πορεία στο Κυπριακό. Αν σε αυτή την Πενταμερή μας έμεινε «αγγονίν»   η τουρκική πρόταση των δύο κρατών , στην επόμενη θα κληρονομήσουμε και την πολιτική ισότητα, βρετανικής κοπής και βρετανικής μεθόδευσης. Δεν είναι δυνατό να πάμε σε ακόμη μια Πενταμερή αφού πρώτα θα έχει προηγηθεί η σύνοδος του  Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όπου η Τουρκία θα έχει πετύχει την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης και δισεκατομμύρια από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον ερχόμενο Ιούνιο. Και μάλιστα με τις ευλογίες της Αθήνας και της Λευκωσίας.

Δεν νοείται διάλογος που οδηγεί, με τους όρους που διεξάγεται, στη νομιμοποίηση των δεδομένων της εισβολής και της κατοχής. Έχουμε οδηγηθεί να διαπραγματευόμαστε ποια από τα κατοχικά δεδομένα θα νομιμοποιήσουμε με την υπογραφή μας, είτε με διζωνική, είτε με χαλαρή ομοσπονδία, είτε με συνομοσπονδιακή λύση δύο κρατών.  Από μια τέτοια λύση θα προκύψει ένα μη βιώσιμο συνταγματικό και πολιτικό τερατούργημα και η Κύπρος στο σύνολο της θα μετατραπεί σε νέο-οθωμανικό προτεκτοράτο. Αλλαγή πορείας χρειάζεται επομένως. Αλλαγή μιας πολιτικής  που δεν απέδωσε όλα αυτά τα χρόνια.

Το ζητούμενο είναι ένα κανονικό κράτος με την πολιτική δημοκρατία να λειτουργεί  όπως σε όλα τα κανονικά κράτη και με προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν μπορεί να υπάρξει κανονικό κράτος με φυλετικές δομές.  Παράκαμψη της δημοκρατίας με φυλετικές στρεβλώσεις είναι συνταγή διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη δημιουργία δύο κρατιδίων με συνομοσπονδιακό δεσμό και έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου από την Τουρκία.

 

Αυτοί που έφυγαν

 

Έφυγαν δύο άξια τέκνα της Κύπρου αυτές τις μέρες, ο γιατρός-αγωνιστής της ελευθερίας και της δημοκρατίας Βάσος Λυσσαρίδης και ο σεμνός- αντισυστημικός ποιητής Μιχάλης Πασιαρδής με μεγάλη προσφορά στα γράμματα και τον πολιτισμό..

Δεν ξέρω αν θα βρεθεί κάποιος να αναμετρηθεί με το πολυκύμαντο έργο και τη πολυκύμαντη ζωή του  Βάσου Λυσσαρίδη για να γράψει μια πολιτική βιογραφία του. Αυτά τα πράγματα είναι ασυνήθιστα και στην Κύπρο και στην Ελλάδα.

 Προσωπικά τον γνώρισα με την επάνοδο μου στην Κύπρο από τις σπουδές μου στην Αθήνα, με τη δικτατορία στην Ελλάδα. Με συνέστησε ο Ανδρέας Χριστοδουλίδης με τον οποίο συνδεόμουν από το φοιτητικό κίνημα, ήταν πριν την ίδρυση της ΕΔΕΚ. Ήταν τότε που μετακινήσαμε τον Αλέκο Παναγούλη από την Πάφο στη Λευκωσία και του είχαμε ζητήσει να μεσολαβήσει στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο να του εξασφαλιστεί διαβατήριο διαφυγής του στην Ευρώπη.

Διατήρησα πάντα μια καλή σχέση μαζί του, τελευταία φορά τον είδα τον Αύγουστο του 2016 στο σπίτι του στο Τρόοδος, όπως πάντα η συζήτηση περιστράφηκε σε πολλά, κάποια πράγματα που έλεγε δεν ήθελε να κοινοποιηθούν όσο ζούσε. Στην τριλογία μου "Νομάδας" υπάρχουν κάποιες μυθοποιημένες αναφορές, μολονότι τον αναφέρω ονομαστικά και αυτόν και τον Πλουτή Σέρβα, ένα άλλο της Αριστεράς που είχα την καλή τύχη να γνωρίσω. Αν ποτέ βρεθεί χρόνος, ίσως να βάλω στο χαρτί κάποια πράγματα από τις συνομιλίες μαζί τους. Ο Λυσσαρίδης, αντιστασιακός, εθνικός αλλά και διεθνιστής, ήταν παρών σε όλους τους αγώνες της Κύπρου και του ελληνισμού αλλά και συμπαραστάτης στους αγώνες όλων των λαών για ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία. Ήταν άνθρωπος οικουμενικός.

 

*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019