Οι Δυτικοί εμπόδισαν την Ελλάδα να γίνει ένα μεγάλο κράτος με επέκταση στην Ανατολή

 

Ο οξυδερκής Αμερικανός που «αξιολόγησε» τον Οθωνα, και το εμπορικό δαιμόνιο των Ελλήνων

Αντώνης Ν. Βενέτης 12.08.2023 • 23:15

 

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

 

Ο Φρανσουά Πουκεβίλ (τιμήθηκε από τον βασιλιά Οθωνα με το παράσημο του Τάγματος του Σωτήρος), που συνέδεσε το όνομά του με το πολύτομο έργο «Ταξίδιον εις Ελλάδα», μας πληροφορεί ότι ήδη από το 1813 το ελληνικό εμπορικό ναυτικό αποτελούσαν 615 πλοία –αριθμός τεράστιος για την εποχή– εφοδιασμένα με 5.878 κανόνια και επανδρωμένα με πάνω από 37.000 ναυτικούς. Επάνω, η πόλη και το αγκυροβόλιο της Σύρου τον 18ο αιώνα σε γκραβούρα της εποχής. Η ναυπηγική δραστηριότητα αναπτύχθηκε ραγδαία στο νησί, ειδικά μετά την Επανάσταση του ’21, καθώς εκεί κατασκευάζονταν περί τα οκτώ από τα δέκα ιστιοφόρα του εμπορικού στόλου, χτίζοντας τα θεμέλια της κατοπινής διεθνούς ισχύος του (αφιέρωμα της «Κ» Ελλάδα και Θάλασσα, Επτά Ημέρες). Ο αναγνώστης της «Κ» αναφέρεται στον θαυμασμό που εκδήλωσε ο πολυπράγμων περιηγητής James Bayard Taylor για το εκ φύσεως ταλέντο του ελληνικού λαού στο εμπόριο, «βάση ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον του τόπου».

Κύριε διευθυντά

Ηταν ένας πολυπράγµων Αµερικανός, τον οποίον δεν µπορείς να συµπεριλάβεις στους φιλέλληνες. Εµπορος, δηµοσιογράφος, καθηγητής της λογοτεχνίας, ποιητής και πρεσβευτής, αλλά ιδιαιτέρως οξυδερκής ο James Bayard Taylor (1825-1878), που γράφει για την Ελλάδα του Οθωνα και της Αµαλίας, τους οποίους εγνώρισε.

«Κανείς από τους δύο δεν είναι ο ηγεμόνας που χρειάζεται η Ελλάδα». Και συνεχίζει: «Τη μεγαλύτερη πρόοδο που έκανε η Ελλάδα μετά την απελευθέρωσή της ήταν στον εμπορικό τομέα. […] Το εμπόριο της Κωνσταντινούπολης, που γίνεται με ελληνικά σκάφη, είναι σημαντικότερο από το εμπόριο όλων των υπολοίπων εθνών μαζί. Ελληνικοί εμπορικοί οίκοι δεν υπάρχουν τώρα μόνο σε Τεργέστη, Βιέννη, Μασσαλία, Λονδίνο, Παρίσι και Μάντσεστερ, αλλά αρχίζουν να δημιουργούνται επίσης και στις Ηνωμένες Πολιτείες. […] Ο ελληνικός λαός έχει εκ φύσεως ταλέντο για το εμπόριο, και ακριβώς πάνω σ’ αυτή τη βάση θα μπορούσε κανείς να στηρίξει την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Πώς όμως θα είναι αυτό το μέλλον, δεν μπορεί να το προβλέψει κανείς ούτε κατά προσέγγιση. Δεν μπορώ ακόμη να πιστέψω στην Αναγέννηση της Ανατολής μέσω του ελληνικού λαού. […] Αν το παρόν βασίλειο της Ελλάδος συνεχίσει ως μικρή δύναμη να σέρνει την αδύνατη υπόστασή του ή αν τελικά θα γίνει μέλος ενός ισχυρότατου συνόλου, είναι κάτι το οποίο δεν θα κάνω υποθέσεις. […]».

Τελικά, η πρόβλεψη του ευφυούς Αμερικανού επαληθεύτηκε και η Ελλάδα έγινε «μέλος ενός ισχυρότερου συνόλου» με την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το αγγλικό πρωτότυπο του οδοιπορικού του Taylor στην Ελλάδα, εις την οποίαν επεσκέφθη την Κρήτη, την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τη Θεσσαλία, μεταφράστηκε στα γερμανικά από τη Γερμανίδα σύζυγό του Marie Hansen-Taylor, με τον τίτλο «Reisen in Griechenland nebst einem Ausflug nach Kreta, von Bayard Taylor, Leipzig 1862», μέρος του οποίου δημοσίευσε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βιέννης Π. Κ. Ενεπεκίδης (1917-2014) σε παλαιότερο τεύχος του περιοδικού «Ιστορία».