Λίγη αμφιβολία υπάρχει ότι ο κόσμος περνά μια περίοδο παρατεταμένης αστάθειας, τόσο που ο Γενικός Γραμμαέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες μίλησε για ένα κόσμο που απειλείται με χάος. Ακόμη και στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου υπήρχε μιας μορφής σταθερότητα στις σχέσεις των υπερδυνάμεων και μια σιωπηρή συμφωνία για κάποιες κόκκινες γραμμές που έπρεπε να σέβεται η κάθε πλευρά. Σήμερα όλα αυτά αποτελούν παρελθόν.

Δύο μεγάλοι πόλεμοι επαναπροσδιορίζουν τις γεωπολιτικές ισορροπίες σε δύο περιοχές του κόσμου που είναι κομβικής σημασίας για τον πλανήτη, αυτός της Ουκρανίας που επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις Ευρώπης-ΗΠΑ,αλλά και τις σχέσεις Δύσης-Ρωσίας, και αυτός της Γάζας που επαναπροσδιορίζει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην Μέση Ανατολή,αλλά και πλανητικά. Ταυτόχρονα υπάρχουν και άλλοι μικρότεροι ξεχασμένοι πόλεμοι, εξεγέρσεις, εμφύλιες διαμάχες, μια αποδιοργανωμένη εφοδιαστική αλυσίδα, απειλές από την κλιματική αλλαγή, μια δύσκολη διαχείριση των νέων τεχνολογιών και φτωχοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων σε διάφορα σημεία του πλανήτη.

Την ίδια ώρα αβεβαιότητα επικρατεί στην μεγαλύτερη πλανητική δύναμη, τις ΗΠΑ, με τις προεδρικές εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου που φαίνεται θα διεξαχθούν σε ένα εμφυλιοπολεμικό κλίμα. Εκλογές με πολιτικούς αντιπάλους δύο ανθρώπους με περιορισμένες πια τις ικανότητές τους, με τον ένα, τον Μπάίντεν, να δηλώνει ότι συνομίλησε με τον Μιτεράν και τον άλλο, τον Τραμπ, που φτάνει τα όρια του γκροτέσκ, να κατηγορείται ως και ολίγον θαυμαστής του Χίτλερ από τους αντιπάλους του.

Τρέμουν Γερμανοί- Γάλλοι

Ανήσυχοι οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να μαντέψουν τι θα τους συμβεί μετά τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου. Δεν τους ανησυχεί τόσο ο Μπάιντεν, με τις περιορισμένες πια όπως φαίνεται πνευματικές του ικανότητες, επειδή εμπιστεύονται το κατεστημένο που θα αποφασίζει στο όνομά του. Ο μεγάλος φόβος τους είναι τι θα γίνει αν ο Τραμπ επανέλθει στον Λευκόν Οίκο. Γνωρίζουν ότι το πιθανότερο είναι να οδηγήσει τις ΗΠΑ σε μια μορφή απομονωτισμού ή και να τις στρέψει περισσότερο προς τον Ειρηνικό και στη διαμάχη με την Κίνα, αφήνοντας την Ευρώπη να ανταπεξέλθει μόνη στον πόλεμο της Ουκρανίας  απέναντι στη Ρωσία. Οι πιο ανήσυχοι είναι οι Γερμανοί και οι Γάλλοι. Οι Γερμανοί γιατί η οικονομία τους περνά μια πολύ δύσκολη φάση, έχουν  μια αδύναμη πολιτική ηγεσία χωρίς όραμα και ένα πολιτικό σύστημα που απειλείται από την άνοδο της Ακροδεξιάς. Η Γαλλία χάνει συνεχώς έδαφος στις παλιές περιοχές επιρροής της, τις πρώην αποικίες της στη βόρεια και την υποσαχάρια Αφρική. Με την άνοδο και της Ακροδεξιάς, ο Μακρόν προσπαθεί να υποδυθεί τον Ναπολέοντα και μιλά για  αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με πολλαπλά αδιέξοδα, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά αλλά και από τον φόβο ότι θα χάσει την αμερικανική προστασία στον τομέα της ασφάλειας χωρίς να είναι έτοιμη να αναλάβει η ίδια τις ευθύνες της. Οι ευρωεκλογές του Ιουνίου, με την αναμενόμενη άνοδο της Ακροδεξιάς, θα αναδείξουν εξάλλου και την επίδραση του τραμπισμού πέραν του Ατλαντικού, στον ευρωπαϊκό χώρο.

Την ίδια ώρα η απειλή για χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία σε περίπτωση αποστολής ευρωπαϊκών στρατευμάτων ή και νέων όπλων που θα ανατρέπουν την στρατιωτική ισορροπία που επικρατεί αυτή τη στιγμή, δημιουργεί κλίμα ανησυχίας σε όλο τον κόσμο.

Στην Μέση Ανατολή οι Αμερικανοί και η Δύση επιτρέπουν την γενοκτονία των Παλαιστινίων με την ανοχή και των απολυταρχικών αραβικών καθεστώτων. Για μήνες τώρα συζητούν για την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας, τη στιγμή που χιλιάδες άνθρωποι, παιδιά και γυναίκες είναι χωρίς φάρμακα και ιατρική περίθαλψη και οδηγούνται ταυτόχρονα στη λιμοκτονία. 

Η προειδοποίηση Κοτζιά

Όλα αυτά επηρεάζουν ασφαλώς και εμάς, Ελλάδα και Κύπρο. Η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε μια απέραντη αμερικανική βάση, αποστέλλει οπλισμό στην Ουκρανία με τους Αμερικανούς να επιμένουν τώρα και για την αποστολή των S-300 που βρίσκονται στην Κρήτη αλλά και επιπρόσθετης στρατιωτικής βοήθειας. Στρατιωτικοί αλλά και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς μίλησαν τελευταία για αποδυνάμωση της άμυνας των ελληνικών νησιών με την αποστολή αυτής της βοήθειας. Ο Νίκος Κοτζιάς μάλιστα είπε ότι κινδυνεύουμε να βρεθούμε στην ίδια κατάσταση που βρέθηκε η Κύπρος το 1974. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι μετά την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Ουκρανία την επαύριον ο Ζελένσκι βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη και συνομιλούσε με τον Ερντογάν για μια στρατηγική σχέση ανάμεσα στις δύο χώρες. Φυσικά η Τουρκία την ίδια ώρα που θα εγκαταστήσει εργοστάσιο παραγωγής ντρόουνς στην Ουκρανία διατηρεί και τις καλές της σχέσεις με την Μόσχα ενώ σταδιακά έχουν αποκατασταθεί και οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ.

Στην τελευταία παρέμβασή του στο συνέδριο στην Αθήνα  για την Μεταπολίτευση, ο πρώην Έλληνας ΥΠΕΞ  Νίκος Κοτζιάς μίλησε επίσης και για την αποστολή όπλων από την Κύπρο στην Ουκρανία. Δημόσια στην Λευκωσία αυτό αποσιωπάται και η έμφαση δίνεται στη προσπάθεια αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Όλα αυτά σε μια στιγμή που το τέλμα στο Κυπριακό συνεχίζεται με την επιμονή της Τουρκίας για κυριαρχική ισότητα των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, τουτέστιν διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, και αναγνώριση των τετελεσμένων της κατοχής. Και αυτό με τη στήριξη Αμερικανών και ΝΑΤΟ κα με τη Βρετανία σε ρόλο ατζέντη των τουρκικών συμφερόντων.

Συμπερασματικά διερωτάται κανείς τι κερδίζουν η Αθήνα και η Λευκωσία από αυτή την πολιτική παροχής υπηρεσιών στις ΗΠΑ και την Δύση, χωρίς κανένα αντάλλαγμα, συγκριτικά με το τι κερδίζει η Τουρκία με τη δική της πολιτική. Η Δύση, οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ στηρίζουν με νύχια και με δόντια  τον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία. Για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και την κατοχή τηρούν σιγή ιχθύος. Δεν  είναι βεβαώς θέμα εγκατάλειψης των συμαχιών, της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ αλλά θέμα προάσπισης των εθνικών μας συμφερόντων, πέρα από την υποτέλεια και τη στάση του δεδομένου. Διότι τον δεδομένο κανείς δεν τον υπολογίζει.

*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας, ποιητής.   stephanos.constantinides@gmail.com