Αποκλιμάκωση με τουρκικούς όρους;

Στέφανος Κωνσταντινίδης*

Απασχολημένων των Αμερικανών με τις προεδρικές εκλογές τους έδρασε ο άλλος «προστάτης», οι Γερμανοί, για την αποκλιμάκωση και την έναρξη ενός ακόμη ελληνοτουρκικού διαλόγου, με όρους Βερολίνου που καθ΄οδόν μόνο τυφλοί δεν βλέπουν ότι εξελίσσονται σε όρους Αγκύρας… Δεν ξέρω πόσοι θυμούνται τον Πάνο Τζαβέλλα όταν τραγουδούσε «κι αν φύγανε οι Γερμανοί, ήρθαν οι Αμερικανοί»! Τώρα αντιστρέφεται πάλι. Κι αν χάσαμε τους Αμερικανούς, έχουμε ξανά τους Γερμανούς… Θα ήταν βέβαια προτιμότερο να είχε αναλάβει την όποια διαμεσολάβηση η ΕΕ διότι θα είχε συλλογικό χαρακτήρα και θα άφηνε περισσότερα περιθώρια μιας ισορροπημένης αντιμετώπισης της κρίσης, με την παρουσία χωρών, όπως η Γαλλία, που δεν θα επέτρεπαν στην Άγκυρα να επιβάλει τους όρους της όπως γίνεται τώρα μέσω της Γερμανίας. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση επί του προκειμένου του συμβούλου και στενού συνεργάτη του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίλ, στην τουρκική εφημερίδα Hurriyet ότι το Βερολίνο «λαμβάνει θετικά μέτρα προς όφελος της Άγκυρας». Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η Μέρκελ επέτρεψε στον Ερντογάν να παρουσιάζεται ότι αυτός έχει την πρωτοβουλία και να ταυτίζεται με το Βερολίνο, τοποθετώντας απέναντι την Αθήνα και καλώντας την να ανταποκριθεί στην τουρκική πρωτοβουλία για διάλογο. Μέχρι στιγμής δηλαδή η Άγκυρα πέτυχε να περάσει το μήνυμα, μέσω Βερολίνου, ότι αυτή αποφάσισε την αποκλιμάκωση για να δώσει την ευκαιρία στην Αθήνα να προσέλθει σε διάλογο! Ζητά δε και παρέμβαση ξένων κυβερνήσεων για να πειστεί η Αθήνα! 

Τι διάλογος θα γίνει; Με την τουρκική ατζέντα όλα στο τραπέζι ή με ό,τι υποστηρίζει η Αθήνα ότι η μόνη διαφορά με την Τουρκία είναι ο καθορισμός της υφαλοκρηπίδας ανάμεσα στις δύο χώρες; Και τι θα γίνει με την Κύπρο; Ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας, Φουάτ Οκτάι, δήλωσε πάντως σε συνέντευξή του στην τουρκική εφημερίδα ‘’Μιλιέτ’’ ότι η Κύπρος περιλαμβάνεται στις κόκκινες γραμμές της χώρας του. Στις ίδιες κόκκινες γραμμές περιλαμβάνονται θέματα που οδηγούν επί της ουσίας σε αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάνης.

Από την άλλη το τουρκικό μορατόριουμ εξαιρεί την Κύπρο. Μετά την έκδοση NAVTEX από την Τουρκία για σεισμογραφικές έρευνες στα οικόπεδα 2,3 και 13 της κυπριακής ΑΟΖ, το «Μπαρμπαρός» ξεκίνησε για να πραγματοποιήσει νέα εισβολή σε κυπριακή θαλάσσια περιοχή. Και βεβαίως θα έρθουν Αμερικανοί, Εγγλέζοι και Γερμανοί και θα μιλήσουν για «αμφισβητούμενα νερά». Το θέμα είναι τι θα κάνει η Ελλάδα. Θα πάει σε διάλογο με την Τουρκία με το «Μπαρμπαρός» στην κυπριακή ΑΟΖ; Και βγαίνει στην Αθήνα ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο Αλέξανδρος Διακόπουλος, και δηλώνει:

«Είναι δύο διαφορετικά πράγματα αυτά (Σ.Σ.: εννοεί το Oruc Reis στο Καστελόριζο και το Barbaros στην Κύπρο). Το καταλαβαίνετε αυτό. Η Κύπρος είναι ένα ανεξάρτητο κυρίαρχο κράτος, το οποίο υφίσταται και αυτό βέβαια τη βάναυση καταπάτηση των κυριαρχικών του δικαιωμάτων, σε μία σχεδόν πειρατική ενέργεια της Τουρκίας, που έρχεται σε αντίθεση με το Διεθνές Δίκαιο. Aλλά δεν είναι και κάτι που γίνεται για πρώτη φορά. Όμως αυτό είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που λέγαμε για το Oruc Reis».
Δεν είναι η πρώτη φορά διαμηνύει η Αθήνα που συμβαίνει αυτό και η Κύπρος είναι κάτι άλλο! Η Τουρκία αντιμετωπίζει τον ελληνισμό ενιαία αλλά το κράτος της Αθήνας αδυνατεί να το αντιληφθεί αυτό. Να υποθέσουμε λοιπόν πως ό,τι δεν γίνεται για πρώτη φορά παύει να είναι και ενοχλητικό; Έχουν ψευδαισθήσεις στην Αθήνα αν νομίζουν ότι θα λύσουν τα προβλήματα με την Τουρκία εγκαταλείποντας την Κύπρο με βάση το γνωστό δόγμα «η Κύπρος κείται μακράν».
Είναι φανερό ότι η Άγκυρα μετά τη στρατιωτική απειλή, επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, με τη γερμανική συνδρομή, σε όλα τα θέματα που εγείρει, από μιας μορφής συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο ως την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και την κατανομή των θαλάσσιων αρμοδιοτήτων και ως τα θέματα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη με την εκλογή των εκεί μουφτήδων.
Αν η Αθήνα μπει σε ένα διάλογο-πακέτο, αυτό που επιδιώκει η Τουρκία, πέρα από τον κίνδυνο να συρθεί σε υποχωρήσεις, θα αφήσει την Κύπρο σε μόνιμη τουρκική ομηρία. Και γράφοντας αυτά, επισημαίνοντας τους κινδύνους ενός διαλόγου που θα γινόταν με τουρκικούς όρους, αντλούμε από την εμπειρία του παρελθόντος και γνωρίζοντας που μας οδήγησαν παρόμοιες συμπεριφορές. Ασφαλώς και τα προβλήματα λύνονται με διάλογο. Τα πραγματικά προβλήματα όμως. Όχι αυτά που είναι δημιούργημα των νέο-οθωμανικών επεκτατικών βλέψεων και ορέξεων και της προσπάθειας αναθεώρησης των διεθνών συνθηκών. Και οι τουρκικοί σχεδιασμοί δεν ανατρέπονται ασφαλώς αν δεν αντιμετωπιστούν ενιαία από τον Έβρο ως την Ανατολική Μεσόγειο.
Υ.Γ.
Ένας Κύπριος πολίτης, νεαρός, 21 ετών, εκδόθηκε στις ΗΠΑ προκειμένου να δικαστεί για αδίκημα που διέπραξε όταν ήταν 15 χρονών. Κατηγορήθηκε «για παραβιάσεις βάσεων δεδομένων και ηλεκτρονικούς εκβιασμούς κατά αμερικανικών εταιρειών». Ήταν αυτοδίδακτος χάκερ και αναφέρεται ότι μεγάλωσε χωρίς τον Κύπριο πατέρα του με τη Φιλιππινέζα μητέρα του. Μήπως και αυτό το γεγονός έχει να κάνει κάτι με την έκδοσή του; Γιατί δεν μπορούσε να δικαστεί από κυπριακό δικαστήριο; Έτσι εύκολα εκδίδει μια χώρα έναν πολίτη της;
Με κίνδυνο βεβαίως, με το γνωστό αμερικανικό ποινικό σύστημα, να σαπίσει στις αμερικανικές φυλακές με περισσότερο από 20 χρόνια φυλάκιση. Καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν θα το έκανε αυτό! Ούτε ο Καναδάς που αρνείται να παραδώσει στους Αμερικανούς την Κινέζα επιχειρηματία Meng Wanzhou, οικονομική διευθύντρια της γιγαντιαίας κινεζικής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας Huawei. Παρά τις αμερικανικές πιέσεις και το κόστος γι' αυτό. Βεβαίως η έκδοση του νεαρού Κυπρίου θα έγινε στη βάση κάποιας διεθνούς συμφωνίας. Σε όλες όμως αυτές τις συμφωνίες έκδοσης υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες που επιτρέπουν σε ένα κράτος να αρνηθεί την έκδοση υπηκόου του. Συνήθως είναι νομικές και δικαστικές -Ανώτατο Δικαστήριο- και πολιτικές, τον τελευταίο λόγο έχει ο υπουργός Δικαιοσύνης. Σε κάθε περίπτωση είναι ντροπή για την Κύπρο, είναι ντροπή για τον κυπριακό νομικό πολιτισμό. Θα εξέδιδαν ποτέ οι ΗΠΑ δικό τους πολίτη στην Κυπριακή Δημοκρατία;
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019
* stephanos.constantinides@gmail.com

  Στέφανος Κωνσταντινίδης