Τα μυστήρια της τέχνης

Βαν Γκογκ: Αυτοπροσωπογραφία «κρυμμένη» σε πίνακα

Με μυθιστορηματικού τύπου ανακαλύψεις ξεκίνησε αυτή η εβδομάδα στα μουσεία τέχνης του κόσμου και συνεχίζεται.

Φωτ. EPA / NEIL HANNA.

 

Μάρω Βασιλειάδου

15.07.2022 • 13:12      Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Με μυθιστορηματικού τύπου ανακαλύψεις ξεκίνησε αυτή η εβδομάδα στα μουσεία τέχνης του κόσμου και συνεχίζεται. Η πρώτη αποκάλυψη ήρθε στο φως σε ένα μουσείο του Ισραήλ όταν οι ερευνητές ανακάλυψαν τρία σκίτσα του Αμεντέο Μοντιλιάνι κρυμμένα κάτω από την επιφάνεια ενός έργου –ένα γυναικείο γυμνό– που ζωγράφισε το 1908.

Χθες είχαμε μια νέα συναρπαστική είδηση. Στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας οι ακτίνες Χ «είδαν» στην πίσω μεριά του πορτρέτου μιας γυναίκας που φιλοτέχνησε ο Βίνσεντ βαν Γκογκ μια αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη. Η Λέσλι Στίβενσον, επικεφαλής συντηρήτρια του μουσείου, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ένιωσε φοβερά σοκαρισμένη όταν είδε τον Βαν Γκογκ «να μας κοιτάζει από εκεί μέσα». Η αυτοπροσωπογραφία που μόλις βρέθηκε ζωγραφισμένη στον καμβά που απεικονίζει μια χωρική, είναι προς το παρόν καλυμμένη από στρώσεις χαρτιού. Αυτός ο «σεμνός, μικρός πίνακας», όπως τον χαρακτήρισαν οι ειδικοί, δωρήθηκε στο μουσείο το 1960 από έναν δικηγόρο από το Εδιμβούργο, και πάλι όπως είπαν οι άνθρωποι του μουσείου, «δεν περιμέναμε πολλά από αυτόν».

Αδρό αλλά συγκλονιστικό το βλέμμα του ζωγράφου.

Αυτό ίσχυε μέχρι να ξεκινήσουν οι εργασίες συντήρησης ορισμένων έργων της συλλογής, μια σειρά από «ακτινογραφίες» των πινάκων ως προετοιμασία για την καλοκαιρινή έκθεση του γαλλικού ιμπρεσιονισμού που θα διοργανωθεί στη Βασιλική Ακαδημία της Σκωτίας. Η διαδικασία του έλεγχου έγινε σε έναν σκοτεινό θάλαμο με ένα πιο κλασικό, μάλλον πεπαλαιωμένο σύστημα, αλλά ήταν αρκετή για να αποκαλύψει μια σημαντική αυτοπροσωπογραφία του ζωγράφου, «από τα έργα-κλειδιά για την ανάπτυξη του ώριμου ύφους του», όπως σχολίασε η Φρανς Φόουλ, ειδική για τη γαλλική τέχνη, στην εφημερίδα Guardian.

Τώρα οι συντηρητές θα ξεκινήσουν τη διαδικασία αποκάλυψης της αυτοπροσωπογραφίας, η οποία βρίσκεται σε ευάλωτη κατάσταση, αλλά χρειάζεται ιδιαίτερα προσεκτική συντήρηση για να μην καταστραφεί κανένα από τα δύο έργα.