Δύσκολοι και ζοφεροί καιροί. Με αναφορά σ’ένα κόσμο που γίνεται κάθε μέρα και πιο αβέβαιος, και πιο απρόβλεπτος. Ένα ρευστό σκηνικό χαρακτηρίζει το πλανητικό μας σύστημα, μια αστάθεια και συχνές ανατροπές.

Ίσως να περνάμε μια μεταβατική περίοδο, μακράς όμως διαρκείας με τα πεπερασμένα ανθρώπινα όρια μας. Αυτό το ρευστό τοπίο με την αβεβαιότητα που το διακρίνει γίνεται ακόμη πιο απρόβλεπτο με όσα συμβαίνουν στην Ουάσιγκτον με ένα Αμερικανό Πρόεδρο που έχει περιορισμένη αντίληψη των διεθνών σχέσεων και των διεθνών πραγματικοτήτων, αλλά που περιστοιχίζεται από μια οικονομική ολιγαρχία που έχει τους δικούς της στόχους. Ένα Πρόεδρο με μια χαοτική πολιτική, μέσα από την οποία όμως διακρίνονται κάποιες γεωπολιτικές στοχεύσεις, με κύρια την αντιμετώπιση της ανόδου της Κίνας. Την ίδια ώρα οι ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις οξύνονται όπως δείχνει η πολιτική δασμών που επιβάλλει ο Τραμπ, όχι μόνο στην Κίνα αλλά και στους παραδοσιακούς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, τον Καναδά, το Μεξικό και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Από αυτές τις χώρες προέρχονται πέραν των 60% των αμερικανικών εισαγωγών.

Η ζώνη ελευθέρου εμπορίου στη Βόρεια Αμερική, ΗΠΑ, Μεξικό, Καναδάς,δεν ήταν δημιούργημα των Δημοκρατικών αλλά ρεπουμπλικάνων Προέδρων, ξεκινώντας από τον Ρίγκαν , αργότερα από τον Μπους-πατέρα και φτάνοντας σε μια επαναδιαπραγμάτευση της από τον ίδιο τον Τραμπ το 2018. Πολλοί αναλυτές αμφιβάλλουν αν η δασμολογική πολιτική του Τραμπ, πολιτική του 19ου αιώνα, θα ωφελήσει τις ΗΠΑ. Και αναφέρουν ότι οι παράπλευρες ζημίες πιθανόν να είναι μεγαλύτερες για την αμερικανική οικονομία από τα όποια οφέλη. Επιπλέον του γεγονότος ότι ο τραμπισμός διαταράσσει το δομικό και θεσμικό  σύστημα της παγκόσμιας οικονομίας, το οποίο εντούτοις   ήταν μεταπολεμικό αμερικανικό δημιούργημα.

Πάντα όσον αφορά την Ουκρανία, ο Τραμπ αντιπροσωπεύει μια άλλη απόχρωση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και δύσκολα θα μπορούσαμε να τον στέψουμε ειρηνοποιό όταν την ίδια ώρα, ακόμη και πριν μερικές  μέρες, έδωσε εξουσιοδότηση και στάληκαν όπλα αξίας δισεκατομμυρίων στο Ισραήλ, τα πιο σύγχρονα και τα πιο καταστροφικά, για να συνεχιστεί η ισοπέδωση της Γάζας και ενδεχομένως και του Ιράν. Και πήρε τις θερμές ευχαριστίες του Νετανιάχου γι΄αυτό.  Κι όταν επιπλέον είναι γνωστές οι προθέσεις του να κατακτήσει εδάφη ανεξάρτητων κρατών με τους εκβιασμούς της ισχύος, το επανέλαβε και στην ομιλία του στο Κογκρέσο, ή να προσαρτήσει και ολόκληρα κράτη όπως είναι η περίπτωση του Καναδά.  

Η ειρήνη εξάλλου δεν αφορά μόνο την Ουκρανία, όσο και αν είναι μια από τις μεγάλες πληγές αυτή τη στιγμή, αλλά και άλλες περιοχές του κόσμου για τις οποίες ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός ευθύνεται και ο Τραμπ δεν δίνει πεντάρα. Αφορά επίσης και τους πεινασμένους αυτού του κόσμου, με ευθύνη και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, για τους οποίους ο Τραμπ επίσης δεν δίνει πεντάρα. Αντίθετα κυνηγά να πετάξει έξω 11 εκατομμύρια ταλαίπωρους, «παράνομους» από την πιο πλούσια χώρα του κόσμου. Την ίδια ώρα σπρώχνει τους Ευρωπαίους να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες στο 5% για να διαλυθεί ότι απέμεινε από το κοινωνικό κράτος. Συμβιβάζεται αυτό με την ειρήνη;

Υπήρξε και αυτό το οργανωμένο θέατρο-μπούλινγκ του Λευκού Οίκου εναντίον του Ζελένσκι που φαίνεται να μη αντιλήφθηκε πως είχε αναλάβει «νέος σερίφης» στην Ουάσιγκτον. Και που φαίνεται θα αποδώσει, αφού και με τους εκβιασμούς που ακολούθησαν, θα υπογράψει τελικά τη ληστρική συμφωνία που παραχωρεί τον ορυκτό πλούτο της χώρας του και τις πολύτιμες γαίες της στους Αμερικανούς.  Ο Ζελένσκι έχει πολλά σε βάρος του,ήταν το όργανο των Αμερικανών όσο τον χρειάζονταν που ανέχονταν και τη διαφθορά του και το γεγονός ότι απαγόρευσε τα κόμματα της αντιπολίτευσης και έβαλε στη φυλακή όσους εναντιώνονταν στο πόλεμο. Τώρα μετά την υπογραφή της ληστρικής συμφωνίας, το πιθανότερο οι μέρες του επικεφαλής της Ουκρανίας θα είναι μετρημένες.

Τέλος, δεν ξέρω αν δεν θα μας ανακαλύψουν και εμάς κάποτε τα ραντάρ του και τι μπορεί να μας συμβεί, αν ποτέ τα βρει κάπου με τον Ερντογάν. Δεν λέω ότι θα γίνει, αλλά από κάποιον που θέλει να ξεριζώσει 2 εκατομμύρια Παλαιστινίους από τη Γάζα για να φτιάξει εκεί  Ριβιέρα, όλα είναι πιθανά.

Για την Ελλάδα και την Κύπρο θα είναι επίσης μια δύσκολη περίοδος, ειδικά με την αναβάθμιση της Τουρκίας αλλά και από την έλλειψη στρατηγικής από πλευράς Αθήνας και Λευκωσίας  για την επόμενη μέρα. Η Τουρκία αναβαθμίζεται όπως φάνηκε από την πρόσκληση που πήρε και αντιπροσωπεύθηκε στη διάσκεψη του Λονδίνου, η μόνη χώρα εκτός Ευρώπης. Επιδιώκει ένα διεθνή ρόλο όχι μόνο στο Ουκρανικό αλλά και στη Μέση Ανατολή, στα Βαλκάνια, στην ίδια την Ευρώπη, έστω και αν βρίσκεται εκτός ΕΕ. Προσπαθεί  να επωφεληθεί  της ρευστότητας του διεθνούς σκηνικού και ως ένα σημείο το επιτυγχάνει. Το αντίθετο συμβαίνει με την Ελλάδα και την Κύπρο. Ειδικά η Ελλάδα αποκλείστηκε από όλες τις διασκέψεις που έγιναν για την Ουκρανία, έστω και αν είναι χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έστω και αν ο Μητσοτάκης αφόπλισε τα ελληνικά νησιά-όντας με τη «σωστή πλευρά της Ιστορίας»-για να στηρίξει την Ουκρανία.

Η Τουρκία επωφελήθηκε από τον πόλεμο της Ουκρανίας. Δεν εφάρμοσε τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας αλλά την ίδια ώρα ήταν και προμηθευτής όπλων με το αζημίωτο στην Ουκρανία. Είχε και ρόλο μεσολαβητή ανάμεσα στο Κίεβο και τη Μόσχα και τώρα ο Ζελένσκι την θέλει και εγγυήτρια δύναμη. Είχε κέρδος από τον πόλεμο και τώρα επιδιώκει κέρδος και ρόλο στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται. Και οι Ευρωπαίοι, με προεξάρχουσα την Βρετανία, αλλά και με την αποδοχή της Γαλλίας, θέλουν να την εντάξουν στους δικούς τους αμυντικούς σχεδιασμούς.

Την ίδια ώρα με μια αναβαθμισμένη Τουρκία, η Κύπρος σύρεται στη διάσκεψη της Γενεύης  με βάση την τουρκική ατζέντα. Και με την παρουσία του Λονδίνου για να διευκολύνει όπως γίνεται πάντα τους τουρκικούς ελιγμούς. Και με μια Ελλάδα αδιάφορη που δεν θα αρθρώσει δυνατό λόγο στήριξης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ήδη η Άγκυρα γίνεται, όσο περνά ο χρόνος, πολύ πιο απαιτητική και στο Αιγαίο και στην Κύπρο και επανέρχεται έντονα στις γνωστές διεκδικήσεις της. Μολονότι, υπό τις περιστάσεις, προσπαθεί να διατηρήσει ένα κάπως ήπιο κλίμα με την Αθήνα, σε αναμονή της διαμόρφωσης του νέου διεθνούς σκηνικού. Εξάλλου το ήπιο κλίμα δεν την εμποδίζει να προχωρεί σταθερά στο γκριζάρισμα του Αιγαίου ή και να θέτει θέμα τουρκικής μειονότητας στη Θράκη.

10 Μαρτίου 2025  Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

* Πανεπιστημιακός, συγγραφέας, ποιητής.   stephanos.constantinides@gmail.com  

Από τις Εκδόσεις «ΒΑΚΧΙΚΟΝ» κυκλοφορεί η ποιητική του συλλογή «μεταΛΕΞΗΜΑΤΑ»και από τις εκδόσεις «ΓΕΡΜΑΝΟΣ» το μυθιστόρημα του, «Εγώ, ο Αλέξης Λάμαρης».