Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*
Είναι καθαρό ότι για την Τουρκία προέχει μια νέα διάσκεψη στη Γενεύη με στόχο είτε να επιβληθεί μια συμφωνία με τους τουρκικούς όρους, είτε να καταρρεύσουν οι συνομιλίες και να προχωρήσει η Άγκυρα στο επόμενο στάδιο των σχεδιασμών της, το σχέδιο Β΄, που θα συνίσταται σε εκβιασμό για την ενέργεια και τις κυπριακές γεωτρήσεις. Ήδη ζητά διακοπή των γεωτρήσεων ταυτόχρονα με τη διάσκεψη στη Γενεύη. Επιδίωξη της Τουρκίας είναι ο έλεγχος ολόκληρου του νησιού, μέσω της δικής της «λύσης» και αν δεν πετύχει κάτι τέτοιο, θα επιδιώξει την «ταϊβανοποίηση» και με την απειλή ευρύτερης κρίσης θα προσπαθήσει να εκβιάσει μια συμφωνία διαμοιρασμού του φυσικού αερίου και των υδρογονανθράκων της κυπριακής ΑΟΖ. Αυτό που είναι νέο στις τουρκικές διεκδικήσεις, είναι ότι η Άγκυρα δεν διεκδικεί το μοίρασμα των ενεργειακών πόρων μόνο για τους Τουρκοκυπρίους, όπως το έκανε μέχρι πρόσφατα, αλλά διεκδικεί μερίδιον και για τον εαυτόν της, εντάσσοντας σταδιακά μέρος των κυπριακών οικοπέδων στην οικονομική ζώνη της υφαλοκρηπίδας της.
Μέχρι την ανακάλυψη του φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ, το τουρκικό ενδιαφέρον για την Κύπρο αφορούσε την γεωπολιτική και γεωστρατηγική σημασία της. Τώρα αυτό το ενδιαφέρον συνδυάζεται και με τον έλεγχον των ενεργειακών πόρων και με την μεταφορά της ενέργειας με αγωγό μέσω Τουρκίας. Επιδιώκει εν ολίγοις τον έλεγχον του ενεργειακού κόμβου που δημιουργείται στην περιοχή. Και αυτό προσπαθεί να το επιτύχει είτε με μια λύση του Κυπριακού τουρκικών προδιαγραφών, είτε με την απειλή δημιουργίας θερμού επεισοδίου. Απέναντι σε αυτούς τους τουρκικούς σχεδιασμούς, η ελληνική πλευρά δεν διαθέτει σχέδιο Β΄
Γι΄αυτό σε πρώτο στάδιο, η Λευκωσία πρέπει να προασπίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, το κράτος, που είναι ο κύριος βραχίονας άμυνας της απέναντι στις τουρκικές απειλές. Αυτό σημαίνει να μη υποκυψει σε μια λύση που να νομιμοποιεί τα τετελεσμένα της εισβολής και επιπλέον να «βοσνιοποιεί» την Κύπρο, μετατρέποντας την σε προτεκτοράτο της Άγκυρας. Να μη συρθεί επομένως ξανά στη Γενεύη για την εξυπηρέτηση των τουρκικών σχεδίων. Μια νέα Γενεύη θα ενταφιάσει το Κυπριακό και την όποια προοπτική εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου και των υδρογονανθράκων της κυπριακής ΑΟΖ. Σε δεύτερο στάδιο, η Κύπρος θα πρέπει να προχωρήσει σε ενέργειες που να αναβαθμίζουν τον διεθνή ρόλο της. Αυτό της το επιτρέπει η γεωπολιτική της θέση και οι ενεργειακοί της πόροι. Θα πρέπει πρώτα να προχωρήσει σε περιφερειακές συμφωνίες που θα την βοηθήσουν να αντισταθεί στις τουρκικές πιέσεις, τις απειλές και τους εκβιασμούς. Πέρα από τις περιφερειακές συμφωνίες θα πρέπει να ενεργοποιήσει τον ρόλο της στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να επιδιώξει και εκεί, κατά το δυνατόν, συμμαχίες που θα την ισχυροποιούν απέναντι στην Άγκυρα. Δυνατότητες υπάρχουν. Ο ρόλος όμως της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτηρίζεται από μια παθητικότητα. Ουσιαστικά η Λευκωσία δεν διεκδικεί αυτό που της ανήκει, δεν χρησιμοποιεί τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς για την προώθηση των συμφερόντων της. Στην ίδια λογική θα πρέπει να επιδιώξει ενίσχυση των σχέσεων της σε διεθνές επίπεδο, με χώρες που ασκούν επιρροή στις διεθνείς εξελίξεις και θα μπορούν να την στηρίξουν στο μεγάλο παιχνίδι που παίζεται στην διεθνή σκακιέρα. Ο αντίλογος ότι καμιά χώρα δεν θα θυσιαστεί για την προάσπιση της Κύπρου, κρύβει την γνωστή ηττοπάθεια και τα φοβικά σύνδρομα που δεν επιτρέπουν την υιοθέτηση μιας στρατηγικής που να είναι αποτρεπτική των τουρκικών σχεδίων. Στην Λευκωσία φαίνεται να αγνοούν ότι υπάρχει και η ήπια ισχύς, πέρα από την στρατιωτική, και ότι η Κύπρος είναι σε θέση να την αποκτήσει. Οι εξελίξεις στον κόσμο δείχνουν ότι η στρατιωτική ισχύς δεν λύνει κατ΄ανάγκην όλα τα προβλήματα και ότι ακόμη και χώρες με τεράστια στρατιωτική ισχύ, επιδιώκουν και την ενίσχυση της ήπιας ισχύος τους. Πόσον μάλλον μια χώρα όπως η Κύπρος χωρίς στρατιωτική ισχύ απέναντι στην Τουρκία.
Υπάρχει επίσης η γεωπολιτική και γεωστρατηγικά αξία της Κύπρου, η οποία μένει ανεκμετάλλευτη. Ή μάλλον την εκμεταλλεύονται άλλοι, κυρίως η Βρετανία, και μέσω αυτής το ΝΑΤΟ, οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί. Αυτή την αξία όμως θα μπορούσε να την χρησιμοποιήσει η Λευκωσία. Ποιος όμως δεν θυμάται ότι μετά την επίσκεψη Αναστασιάδη στη Μόσχα, έτρεξε στην Ουάσιγκτον ο Κασουλίδης για να διαβεβαιώσει τους Αμερικανούς ότι δεν θα εδίδοντο στρατιωτικές διευκολύνσεις στη Μόσχα. Την ίδια ώρα που η Νούλαντ προωθούσε τις τουρκικές θέσεις Και δεν είναι μόνο η Μόσχα, είναι και το Παρίσι, είναι και το Βερολίνο τελευταία, που δείχνουν ενδιαφέρον να αποκτήσουν κάποιας μορφής διευκολύνσεις αυτού του είδους στην Κύπρο. Είναι ακόμη η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων με την Κίνα που ενδιαφέρεται για τη δημιουργία διαμετακομιστικών κέντρων εμπορίου προς την Ευρώπη. Το γεγονός άλλωστε ότι η Κύπρος είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της προσθέτει μια ήπια ισχύ που μένει εν πολλοίς ανεκμετάλλευτη. Χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, το Ισραήλ, η Αίγυπτος και όχι μόνον, ενδιαφέρονται για την Κύπρο λόγω ακριβώς του γεγονότος ότι είναι μέλος της ΕΕ και μπορούν λόγω φιλικών σχέσεων μαζί της να προωθούν τα συμφέροντα τους προς την Ευρώπη.
Αυτά ως αντίδοτο στους τουρκικούς εκβιασμούς για μια νέα αδιέξοδη Γενεύη. Γιατί σ΄ένα κόσμο αλληλεξάρτησης και οι μικρές χώρες είναι σε θέση να διεκδικούν μια θέση κάτω από τον ήλιο. Και με την ελπίδα ότι ο Κύπριος Πρόεδρος δεν θα υπαναχωρήσει και δεν θα υποχωρήσει, παρακάμπτοντας ακόμη μια φορά την Αθήνα.
*Πανεπιστημιακός,
διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ
και μέχρι
πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του
ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
* .E-mail stephanos.constantinides@gmail.com
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire