Κύπρον ου μ΄εθέσπισεν...

                            

 

Του Στέφανου Κωνστανίδη*

ες γην εναλίαν Κύπρον, ου μ' εθέσπισεν
οικείν Απόλλων

Ευριπίδης, Ελένη ( στ. 148-150).

Πολλές φορές σκέφτομαι τη μοίρα αυτού του τόπου και διερωτώμαι αν αυτοί που την διαχειρίζονται μελετούν την ιστορία. Για ποίηση ούτε λόγος να γίνεται! Κι όμως θα άξιζε τον κόπο να εντρυφούσαν λίγο στους ποιητές. Αντίθετα απ΄ότι ίσως να πιστεύουν οι πολλοί, οι ποιητές έχουν μια έντονη αίσθηση της πραγματικότητας καθώς το δείχνουν αναστήματα όπως αυτό του χιλιανού Πάμπλο Νερούντα ή του δικού μας Γιώργου Σεφέρη που υπηρέτησαν τις χώρες τους από καίριες διπλωματικές θέσεις.

Όμως ας προσγειωθούμε στα εφήμερα, στους δικούς μας πολιτικούς και τεχνοκράτες που χειρίζονται την πορεία του Κυπριακού εδώ και σχεδόν μισό αιώνα. Χειρισμοί που δεν απέδωσαν και όμως η επιμονή στην πεπατημένη είναι δόγμα. Χειρισμοί που έχουν εδραιώσει τα κατοχικά δεδομένα, φοβικά σύνδρομα που παραλύουν τη σκέψη και την εμποδίζουν να αναζητήσει νέους δρόμους, εναλλακτικά σχέδια, μια διαφορετική πορεία από αυτή που ακολουθείται για δεκαετίες και που δεν οδηγεί πουθενά. Το κυπριακό πολιτικό σύστημα δεν παράγει πολιτική. Όχι μόνο στο Κυπριακό αλλά και στα άλλα ουσιώδη θέματα που αφορούν την κοινωνία. Στην παιδεία όπου διαδραματίζεται ένα σίριαλ με τραγικές συνέπειες, στην οικονομία με τελευταία πράξη τη διάλυση του συνεργατισμού-που οικοδόμησαν άνθρωποι, ίσως χωρίς «πτυχία» αλλά με πίστη και δημιουργικότητα-στην υγεία που είμαστε μια χώρα με περιορισμένες παροχές στα φτωχότερα στρώματα και όπου για δεκαετίες συζητείται ένα σχέδιο που είναι πάντα στα χαρτιά, στο περιβάλλον όπου οικοδομείται άναρχα κάθε ακρογιαλιά και κάθε βουνοκορφή.

Στο Κυπριακό ήρθε ο κόσμος ανάποδα, κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, μπήκαμε σε ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο με διαφορετικά δεδομένα, σήμερα η Τουρκία είναι αντιμέτωπη με την οικονομική κρίση και τις δυσκολίες στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, αλλά το κυπριακό πολιτικό σύστημα βολεύτηκε  με τη γραμμή πλεύσης της δεκαετίας του ΄70. Στη Λευκωσία φαίνεται να αγνοούν ότι αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη μια γεωπολιτική ανακατανομή ισχύος, μια ανακατανομή της τράπουλας και να εντάξουν το Κυπριακό σε αυτή τη μεγάλη εικόνα, μακριά από τη μιζέρια των παγιωμένων αντιλήψεων. Γίνονται βέβαια κάποιες κινήσεις, υποτίθεται στρατηγικής, για τα θέματα του φυσικού αερίου και της ΑΟΖ, αλλά δεν μπορούν να προχωρήσουν με την ίδια πολιτική στο Κυπριακό. Διότι, τι συμφέρον έχει μια χώρα να επενδύσει σε μια στρατηγική συμμαχία με την Κυπριακή Δημοκρατία που πιθανόν να μη υπάρχει αύριο στο πλαίσιο μιας λύσης που η Κύπρος θα ελέγχεται από την Τουρκία; Τα στρατηγικά ανοίγματα αναβάθμισης του ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας έρχονται σε αντίθεση με την πολιτική λύσης που προωθείται και που θα την μετατρέψει σε συνιστών κρατίδιο κάτω από την επικυριαρχία της Άγκυρας. Άλλωστε η Άγκυρα  δεν το κρύβει ότι θέλει την Κύπρο ένα προκεχωρημένο φυλάκιο ελέγχου ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου.  Εν ολίγοις η έλλειψη δημιουργικότητας, τα φοβικά σύνδρομα, η πολιτική της πεπατημένης, το βόλεμα με την στασιμότητα δεν συνιστούν πολιτική. Είναι η ώρα αλλαγής πλεύσης και ενός διαφορετικού σχεδιασμού, στον  οποίο βεβαίως να εντάσσονται και οι Τουρκοκύπριοι ως πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους Ελληνοκύπριους, τους Αρμένιους, τους Μαρωνίτες τους Λατίνους και κάθε κύπριο πολίτη ανεξάρτητα εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή γλώσσας.

Κύπρον ου μ΄εθέσπισεν... Και πέρα από το Κυπριακό ο τόπος χρειάζεται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Ένα κοινωνικό συμβόλαιο ανθρωποκεντρικό, όπου η οικονομία θα είναι στην υπηρεσία των ανθρώπων και όχι οι άνθρωποι στην υπηρεσία της και όπου  θα συμμετέχουν στη διαμόρφωση  δημοκρατικών κανόνων που θα ρυθμίζουν  τη ζωή τους.  Μιας μορφής συμμετοχική δημοκρατία, όχι αυτή των κερκίδων που μετατρέπει τον άνθρωπο σε χειροκροτητή του κατεστημένου και της ολιγαρχίας που αποφασίζει γι΄αυτόν, αλλά χωρίς αυτόν. Ένα κοινωνικό συμβόλαιο που να παρέχει υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας, υγείας και παιδείας και όπου η ανάπτυξη θα είναι ανθρωποκεντρική χωρίς τις νεοφιλελεύθερες διαστροφές της.

Κύπρον ου μ΄εθέσπισεν... Χρειάζεται ένα όραμα!

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ

 και μέχρι πρόσφατα  επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

 .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com