Μετά την Αϊόβα ο Ντόναλντ Τραμπ θριάμβευσε και στο Νιου Χάμσαϊρ. Με μόνη πια αντίπαλο την Νίκη Χέιλι αφού προηγουμένως είχε αποσυρθεί ένας άλλος ανθυποψήφιός του ο Ντε Σάντις, κυβερνήτης της Φλόριντας. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι σύντομα θα αποσυρθεί και η Χέιλι με τον Τραμπ να μένει ο μόνος διεκδικητής του χρίσματος των Ρεπουμπλικάνων για τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου 2024.
Η δημοτικότητα του Τραμπ είναι στα ύψη και φαίνεται να απέτυχε η προσπάθεια να του ανακοπεί ο δρόμος προς τον Λευκό Οίκο με την εργαλειοποίηση της δικαιοσύνης. Πολλοί διερωτώνται τι άλλα μέσα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το αμερικανικό κατεστημένο για να τον εμποδίσει να επιστρέψει στην εξουσία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μια θλιβερή κατάσταση καθώς το πιθανότερο είναι ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι δύο υποψήφιοι για τον Λευκό Οίκο που θα αδυνατούν να σηκώσουν το βάρος όχι μόνο των προβλημάτων της χώρας τους αλλά και αυτών του πλανήτη, δεδομένου του αμερικανικού ρόλου σε πλανητικό επίπεδο.
Από τη μια ο σημερινός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν που τρεκλίζει με τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει και από την άλλη ο Τραμπ, μειωμένων επίσης δυνατοτήτων και με ακροδεξιές αντιλήψεις που φοβίζουν. Η αμερικανική κοινωνία είναι βαθιά διχασμένη και το πολιτικό κλίμα είναι εμφυλιοπολεμικό.
Δεν είναι μόνο το αμερικανικό κατεστημένο που ανησυχεί από μια πιθανή επάνοδο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο αλλά και ένα μέρος του υπόλοιπου κόσμου και ειδικά η Ευρώπη. Τί είναι αυτό που φοβίζει την Ευρώπη; Πρώτα βέβαια μια πιθανή πολιτική απομονωτισμού του Τραμπ που θα αφήσει την Ευρώπη να αντιμετωπίσει μόνη της τα προβλήματα ασφάλειας ή τουλάχιστον θα την υποχρεώσει να αναλάβει τις ευθύνες της στο θέμα αυτό.
Ειδικά στο θέμα της Ουκρανίας αν ο Τραμπ ακολουθήσει μια πολιτική διαφορετική από την σημερινή και αποσύρει μέρος της στήριξής του, οι Ευρωπαίοι θα αναγκαστούν να σηκώσουν ένα τεράστιο βάρος είτε με τη συνέχιση του πολέμου είτε με μια ταπεινωτική ειρήνη με την Μόσχα. Αλλά ακόμη και η ειρήνη με τη Μόσχα θα έχει ένα τεράστιο οικονομικό κόστος για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Η δεύτερη μεγάλη ανησυχία των Ευρωπαίων είναι η άνοδος της Ακροδεξιάς. Άνοδος που απειλεί την ίδια την πολιτική της υπόσταση και τις θεμελιακές αρχές πάνω στις οποίες στήριξε την πορεία της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν η απειλή αυτή υπάρχει αυτή τη στιγμή και όλοι έχουν στραμμένη την προσοχή τους στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, με τον Τραμπ ξανά στον Λευκό Οίκο η ευρωπαϊκή Ακροδεξιά θα τύχει και στήριξης αλλά κυρίως μιας μορφής πολιτικο-ηθικής νομιμοποίησης.
Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και ειδικά στο Παρίσι και το Βερολίνο
υπάρχει έντονος προβληματισμός για το πως θα διαχειριστούν την επόμενη
μέρα μιας πιθανής εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ. Ανησυχία φυσικά επικρατεί
και στο ιερατείο των Βρυξελλών.
Μια εκλογή όμως του Τραμπ θα επηρεάσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες και αλλού εκτός της Ευρώπης.
Στη Μέση Ανατολή για παράδειγμα ο Τραμπ υπήρξε στο παρελθόν πολύ πιο
κοντά στο Ισραήλ και έντονα εχθρικός απέναντι στο Ιράν. Επιπλέον δεν
έτρεφε καμιά συμπάθεια στους Παλαιστίνιους και στήριξε την πολιτική
Νετανιάχου της βίας και του εποικισμού σε βάρος τους.
Πολύ πιο έντονη
θα γίνει επίσης η αντιπαράθεση με την Κίνα, προπάντωνν αν η πολιτική
Τραμπ οδηγήσει σε αποστασιοποίηση από την Ουκρανία και γενικότερα από
την Ευρώπη.
Όσον αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο το πιθανότερο είναι ότι λίγα πράγματα θα αλλάξουν αν και πρέπει να θυμόμαστε ότι οι σχέσεις του Τραμπ με τον Ερντογάν ήταν κάτι περισσότερο από καλές και χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια για να κρατηθούν κάποιες ισορροπίες στα ελληνοτουρκικά. Είναι πολύ πιθανόν ότι θα υπάρξει σημαντική βελτίωση στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία κάτι που θα μπορούσε να είναι σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Η επίδραση του τραμπισμού στην άνοδο και την νομιμοποίηση της Άκρας Δεξιάς στην Ευρώπη θα έχει σίγουρα και τις προεκτάσεις της σε Ελλάδα και Κύπρο. Όμως στην Ελλάδα η Ακροδεξιά έχει ήδη έντονη παρουσία και χωρίς τον Τραμπ στο Λευκό Οίκο, με κόμματα εντός και εκτός Βουλής αλλά και με ένα ισχυρό κομμάτι της ενσωματωμένο στη Νέα Δημοκρατία, με ισχυρή μάλιστα παρουσία στην κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Στην Κύπρο τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Το ΕΛΑΜ που κινείται στον χώρο της Ακροδεξιάς είναι ήδη το τέταρτο κόμμα, ενώ κάποιες δημοσκοπήσεις πιθανολογούν ότι θα μπορούσε να βρεθεί ακόμη και τρίτο κόμμα. Οι χαμηλοί τόνοι που ακολούθησε το κόμμα αυτό σε αντίθεση με την Ακροδεξιά στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, όπως και η αποκοπή του ομφάλιου λώρου από νωρίς με την Χρυσή Αυγή, αλλά και η αποδοχή του από το κυπριακό πολιτικό-μιντιακό σύστημα το έχουν κανονικοποιήσει.
Η ιδιαιτερότητα της Άκρας Δεξιάς σε Ελλάδα και Κύπρο έγκειται στο γεγονός ότι έχει ρίζες και ιδεολογικές διασυνδέσεις με το ελληνικό χουντικό καθεστώς και με το πραξικόπημα στην Κύπρο που οδήγησε στην καταστροφή και την τουρκική εισβολή.
Είμαστε βέβαια ακόμη μακριά από τις αμερικανικές εκλογές, καθώς δέκα μήνες μέχρι τον Νοέμβριο, στην πολιτική είναι μια αιωνιότητα και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η κατάληξή τους αφού άλλωστε υπάρχει ακόμη και αβεβαιότητα αν θα φτάσουμε σε αυτές με τα σημερινά φαβορί, τον Μπάιντεν και τον Τραμπ. Αβεβαιότητα για τον πρώτο που οφείλεται στην ηλικία του με τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει και αβεβαιότητα για τον δεύτερο λόγω των περιπετειών του με την αμερικανική δικαιοσύνη.
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας, ποιητής. Email stephanos.constantinides@gmail.com
