Κύπρος: Ανατροπή

                              

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η Κύπρος υποφέρει εδώ και πολλά χρόνια από ένα διπολικό πολιτικό  σύστημα που ελέγχει εν πολοίς την πολιτική ζωή του τόπου.  Μολονότι  το σύστημα παρουσιάζεται εκ πρώτης όψεως πολυκομματικό, επί της ουσίας, τα δύο μεγάλα κόμματα διαφεντεύουν από κοινού την κυπριακή πολιτική σκηνή. Στην πολιτική επιστήμη, οι αναλύσεις επισημαίνουν τα υπέρ και τα κατά του διπολισμού-δικομματισμού ενώ υπάρχουν ταυτόχρονα και οι διάφορες ιδεολογικές τάσεις που ευνοούν τη μια ή την άλλη μορφή συστήματος. Κατα κανόνα οι συντηρητικές ιδεολογίες της Δεξιάς είναι υπέρ του διπολισμού-δικομματισμού ενώ οι ριζοσπαστικές αριστερές ιδεολογίες τάσσονται υπέρ του πολυπολικού συστήματος και έχουν ως πάγια θέση την υιοθέτηση της απλής αναλογικής που επιτρέπει την αντιπροσώπευση όλων των πολιτικών τάσεων και περιορίζει την εξουσιαστική κυριαρχία των μεγάλων κομμάτων. Βεβαίως οι συνθήκες είναι διαφορετικές σε κάθε χώρα και διαφορετικά τα πολιτεύματα. Στις προεδρικές δημοκρατίες για παράδειγμα, η εκτελεστική εξουσία είναι σταθερή και δεν εξαρτάται από την Βουλή. Στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες η εκτελεστική εξουσία πρέπει να διαθέτει πλειοψηφία στη Βουλή, την «δεδηλωμένη» όπως αποκαλείται, για να μπορέσει να κυβερνήσει.

Στην Κύπρο, λόγω  προεδρικού  συστήματος, ο διπολισμός δεν είναι αναγκαίος και επιπλέον λόγω της συμπόρευσης των δύο μεγάλων κομμάτων στο Κυπριακό καθίσταται και επικίνδυνος.  Στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, λόγω της κρίσιμης φάσης στην οποία βρίσκεται το Κυπριακό, επικράτηση των δύο μεγάλων κομμάτων στον πρώτο γύρο των εκλογών δεν μπορεί παρα να είναι ζημιογόνος για τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν.  Στο Κυπριακό χρειαζόμαστε αλλαγή πορείας, να ξεφύγουμε από την πεπατημένη και την πολιτική που υιοθετήθηκε πριν από μισό σχεδόν αιώνα υπό  εντελώς διαφορετικές συνθήκες. Να ξεφύγουμε από τα φοβικά σύνδρομα από τα οποία διακατέχονται αυτοί που διαχειρίστηκαν το θέμα τα τελευταία χρόνια, να ξεφύγουμε από την πολιτική που εξυπηρετεί τα μεγάλα οικονομικά συμμφέροντα της μεταπρατικής κυπριακής αστικής τάξης, την πολιτική της ψευδαίσθησης του μεταπρατικού κυπριακού κεφαλαίου ότι θα του ανοιχτεί η τουρκική αγορά. Μια φραγκολεβαντίνικη πολιτική που οδηγεί στον αφανισμό του ελληνισμού στην Κύπρο, αλλά ταυτόχρονα και την εξαφάνιση των Τουρκοκυπρίων ως πολιτικο-κοινωνικής οντότητας αφού θα αντικατασταθούν από τους εποίκους της Ανατολίας.

Το πλαίσιο Γκουτέρες το οποίο αποδέχονται οι υποψήφιοι των επερχόμενων προεδρικών εκλογών Νίκος Αναστασιάδης και Σταύρος Μαλάς, είναι, επί της ουσίας, όπως έγραφα και την περασμένη Κυριακή από αυτή εδώ τη στήλη, οι επικίνδυνες υποχωρήσεις Αναστασιάδη των τελευταίων χρόνων, με την κληρονομία των αντίστοιχων υποχωρήσεων Χριστόφια που επίσης ενσωματώθηκαν στο ίδιο πλαίσιο. Δικαιολογημένα ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, θεωρεί ότι ουσιαστικά η εσωτερική πτυχή του Κυπριακού έχει κλείσει και ότι οι όποιες διαφορές παραμένουν είναι δευτερεύουσας σημασίας. Επομένως εκείνο που παραμένει είναι να καμφθεί η Αθήνα να αποδεκτεί μιας μορφής τουρκικές εγγυήσεις και παραμονή τουρκικών στρατευμάτων στο νησί. Στο θέμα αυτό Αναστασιάδης και Μαλάς, όπως και τα κόμματα που τους υποστηρίζουν, δεν έχουν καθαρή θέση, αλλά οπαδοί τους και φιλικές τους εφημερίδες επιχειρηματολογούν υπέρ της όποιας λύσης, με παραμονή τουρκικών στρατευμάτων. Το επιχείρημα είναι ότι είναι προτιμότερη η λύση που θα οδηγήσει στην αποχώρηση μεγάλου αριθμού των τουρκικών στρατευμάτων, παρά η παραμονή του συνόλου τους!

Είναι γι΄αυτό το λόγο που χρειάζεται μια πολιτική ανατροπή στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές που θα επιτρέψει την ανακοπή αυτής της καταστροφικής πολιτικής και την υιοθέτηση μιας διαφορετικής στρατηγικής. Και αυτή η ανατροπή θα προέλθει μόνο με ψήφο από τον πρώτο γύρο στο Νικόλα Παπαδόπουλο. Επιχειρείται με κάθε τρόπο, με θεμιτά και αθέμιτα μέσα να αποκλειστεί από το δεύτερο γύρο, επειδή ακριβώς απειλείται η διπολική ισορροπία που ευνοεί έμμεσα ή άμεσα την όποια λύση. Και επειδή είναι ο μόνος που απειλεί την πολιτική κυριαρχία του Ανασταιάδη. Είναι γι΄αυτό το λόγο που οι οπαδοί της όποιας λύσης, οι οπαδοί των τουρκικών εγγυήσεων και της παραμονής τουρκικών στρατευμάτων, συσπειρώνονται για να τον περισώσουν, ψηφίζοντας Μαλά στον πρώτο γύρο για να αποκλειστεί ο Παπαδόπουλος,  και μεταφέροντας τις ψήφους τους  στο δεύτερο γύρο στον Αναστασιάδη. Ούτως ή άλλως, όλοι γνωρίζουν, ότι υπό τις παρούσες συνθήκες ο Μαλάς δεν μπορεί  να εκλεγεί  και απλώς   προσφέρεται ως Ιφιγένεια εν Αυλίδη για να υπάρξει ούριος άνεμος για τον Αναστασιάδη! Μια πολιτική ανατροπή του διπολισμού θα επιτρέψει ενδεχομένως και την εξυγίανση του κυπριακού πολιτικού συστήματος, ξεκινώντας από το ίδιο το ΑΚΕΛ που θα αντιμετωπίσει ενδεχομένως σωτήριες αναταράξεις που θα το επαναφέρουν σε μια ριζοσπαστική αριστερή πολιτική. Με άλλα λόγια, μια πολιτική ανατροπή θα ανοίξει νέους δρόμους όχι μόνο στη διαχείριση το Κυπριακού, ξεφεύγοντας από τις νατοϊκές, αγγλικές και αμερικανικές συντεταγμένες, αλλά ενδεχομένως και στις κοινωνικές ισορροπίες που θα προκύψουν, ειδικά αν το ΑΚΕΛ υιοθετήσει μια πιο ριζοσπαστική πολιτική, πέρα από τη συμμαχία του με το ΔΗΣΥ στο Κυπριακό και αυτή  με μια μερίδα της αστικής τάξης στα κοινωνικο-οικονομικά θέματα.

Υ.Γ. Στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές στήριξα από  αυτή εδώ  τη στήλη τον Γιώργο Λιλλήκα. Τότε, υπό τις περιστάσεις, ενσάρκωνε την ελπίδα. Υπό τις σημερινές περιστάσεις, ήλπιζα ότι θα συντασσόταν με τους υπόλοιπους του κεντροαριστερού  χώρου, δεδομένων και των κινδύνων που διατρέχει ο τόπος με όσα διαδραματίστηκαν στη πενταμερή που μας οδήγησε ο Αναστασιάδης, με την στήριξη, δυστυχώς και του ΑΚΕΛ. Σεβάστηκα όμως τη θέση του να παραμείνει υποψήφιος. Όμως, μόνο βαθιά  θλίψη προκαλεί η τελευταία του δήλωση για εξαγορά του. Βδελυρή η πράξη της εξαγοράς, αν υπήρξε, αλλά χρειάζονται και αποδεικτικά στοιχεία. Διαφορετικά ο ίδιος μειώνεται και ηθικά και πολιτικά, όσο αφήνει ατεκμηρίωτη μια τόσο σοβαρή  καταγγελία.  Όταν προπάντων βλέπει κανείς ποιοι κεφαλαιοποιούν πολιτικά από την υποτιθέμενη ατεκμηρίωτη «αποκάλυψη» του και ποιοι υποκριτικά του συμπαραστέκονται.. Η πολιτική πραγματικότητα δεν είναι μεταφυσική!

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ

 και μέχρι πρόσφατα  επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com