Οι Ελληνες ξενιτεύονται

Αποψη: Οι Ελληνες ξενιτεύονται. Εως πότε ακόμη;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ*

Η ​τρέχουσα οικονομική κρίση, που άρχισε το 2010 και συνεχίζεται έως τις μέρες μας, και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας που καταγράφονται στη χώρα μας έχουν οδηγήσει χιλιάδες Ελληνες στο εξωτερικό, με σκοπό την αναζήτηση και την εύρεση απασχόλησης, ώστε να αξιοποιήσουν τα προσόντα τους και να αποκομίζουν κάποιο εισόδημα από την εργασία τους.
Οι αριθμοί της μετανάστευσης προβληματίζουν έντονα. Η πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε για αυτό το θέμα η εταιρεία ICAP είναι ενδεικτική. Το δείγμα ήταν 1.268 Ελληνες που ζουν στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, το ανησυχητικό φαινόμενο της «διαρροής εγκεφάλων» έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην Ελλάδα της ύφεσης, αφού τελευταία την εγκαταλείπουν περισσότεροι από τις προηγούμενες χρονιές (σε ποσοστό από 35% σε 42%). Ανάμεσα στα υπόλοιπα ευρήματα της έρευνας, διαπιστώνεται ότι οι βασικότεροι λόγοι μετανάστευσης αφορούν την έλλειψη αξιοκρατίας και τη διαφθορά σε ποσοστό 41%, την οικονομική κρίση (34%), αλλά και τις καλύτερες προοπτικές που υπάρχουν στο εξωτερικό (33%).

Η «αιμορραγία» που προκαλεί το φαινόμενο της μετανάστευσης στην ελληνική οικονομία σε όρους ακαθάριστου εθνικού προϊόντος και εισοδήματος είναι πολύ μεγάλη για την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό από την ποσοστιαία κατανομή των Ελλήνων που εγκαταλείπουν τα πάτρια εδάφη με κριτήριο το επίπεδο σπουδών τους. Συγκεκριμένα, το 9% διαθέτει διδακτορικό, το 55% κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα σπουδών, το 20% πτυχίο πανεπιστημίου (ΑΕΙ), ένα 10% περίπου πτυχίο ΤΕΙ και μόνον το 6% δεν κατέχει πτυχίο. Ηλικιακά, στην ομάδα που έχει «τα ηνία» της μετανάστευσης βρίσκονται σε ποσοστό 35% οι νέοι από 30 έως 35 ετών και στη δεύτερη θέση σε ποσοστό 28% οι νέοι από 25 έως 30 ετών. Η λαϊκή ρήση ότι «από την Ελλάδα φεύγουν τα καλύτερα μυαλά» έχει μια δόση αλήθειας, διότι αρκετοί απ’ όσους επιλέγουν να μεταναστεύσουν έχουν διαπρέψει στις ακαδημαϊκές σπουδές τους, διαθέτουν μικρή ή μεγάλη εργασιακή εμπειρία, αλλά οι προσδοκίες τους για επαγγελματική αποκατάσταση διαψεύδονται μόλις διαπιστώσουν την αναξιοκρατία και τη γραφειοκρατία που επικρατούν στους περισσότερους κλάδους, αν όχι σε όλους, της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας της χώρας μας. Κάποιες φορές, η επιχειρηματικότητα, το υγιές «επιχειρείν», η ανταγωνιστικότητα μεταξύ επιχειρήσεων ή μεμονωμένων ατόμων, η επιδίωξη της καινοτομίας και της αριστείας αντιμετωπίζονται με καχυποψία, δογματισμό, ιδεοληπτικά ή και με εχθρότητα. Κατά τη γνώμη ορισμένων διανοουμένων και οικονομολόγων, η Ελλάδα αποτελεί το τελευταίο σοβιετικού τύπου μόρφωμα της Ευρώπης ή και ολόκληρου του δυτικού πολιτισμού, σε μια σειρά θεμάτων κρατικής οργάνωσης, θεσμικών δομών και λειτουργίας της οικονομίας.
Τα προαναφερθέντα ωθούν μορφωμένους, εξειδικευμένους και λιγότερο καταρτισμένους Ελληνες να στρέφονται προς οικονομικά προηγμένα κράτη και κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία, στη Γερμανία, στην Ελβετία, στην Ολλανδία, στη Γαλλία κ.λπ., αλλά και εκτός Ευρώπης, όπως, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στις αραβικές χώρες, στην Κίνα και αλλού, οπουδήποτε θα μπορούσαν να βρουν μια αξιοπρεπή εργασία, με βάση τις γνώσεις, τις δυνατότητες, την εμπειρία τους και με αξιοκρατικές διαδικασίες, με περιορισμένη γραφειοκρατία και παροχή αδιάκριτα σε όλους ίσων ευκαιριών για ανάδειξη. Η «διαρροή εγκεφάλων» συνεχίζεται και το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της επιβατικής κίνησης των Ελλήνων από το διεθνές αεροδρόμιο της Αθήνας «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Ενα από τα πιο ανησυχητικά δεδομένα αφορά τον αριθμό των Ελλήνων επιστημόνων που εγκαταστάθηκαν στο εξωτερικό από την έναρξη της τρέχουσας οικονομικής κρίσης το 2010, ο οποίος αγγίζει σταδιακά τα 500.000 άτομα, με αυξητικές τάσεις για το μέλλον. Δυστυχώς, οι οιωνοί δεν κρίνονται καλοί για τα επόμενα χρόνια και οι στρατιές των «διασποριτών», όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται στα στοιχεία του «Ελ. Βενιζέλος», θα διατηρηθούν πλήττοντας καίρια την εθνική οικονομία μας και υποβαθμίζοντας τις όποιες προοπτικές επανεκκίνησης και ανάκαμψής της.
Ας προσπαθήσουμε ως κοινωνία, υπερβαίνοντας τις στενές κομματικές γραμμές και τα μικροσυμφέροντα, να διαμορφώσουμε ικανές συνθήκες και συνεκτική στρατηγική απορρόφησης των νέων Ελλήνων επιστημόνων, ώστε να μην ξενιτεύονται προς αναζήτηση εργασίας και, τελικά, «αξιοποιούνται» κατάλληλα από τις ξένες χώρες, που τους προσφέρουν όσα δεν βρίσκουν δυστυχώς στην πατρίδα μας. Επιπλέον, ας παραδειγματιστούμε από ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με τους θεσμούς, τους φορείς και τις διαδικασίες επαγγελματικής αποκατάστασης των πτυχιούχων ιδρυμάτων ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, καθώς και των αποφοίτων τεχνικής εκπαίδευσης. Ολες οι επαγγελματικές ειδικότητες και ακαδημαϊκές εξειδικεύσεις είναι απαραίτητες για την πολυπόθητη ανάπτυξη της χειμαζόμενης ελληνικής οικονομίας.
* Ο κ. Γιώργος Κωνσταντινίδης είναι οικονομολόγος, διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου, συγγραφέας του βιβλίου «Συσσώρευση κεφαλαίου και παγκοσμιοποίηση στην Τουρκία διαχρονικά», εκδόσεις Παπαζήση.