Η Ιστορία στην κλίνη του Προκρούστη

  















Στέφανος Κωνσταντινίδης*

 

 Τα γεγονότα του 1963

Εκείνος που ελέγχει το παρελθόν, ελέγχει το μέλλον.
Εκείνος που ελέγχει το παρόν, ελέγχει το παρελθόν.

Τζορτζ  Όργουελ

Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες 56 χρόνια από την Tουρκανταρσία τον Δεκέμβρη του 1963. Ήταν η πρώτη προσπάθεια διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Που έκτοτε συνεχίζεται. Όλα τα στοιχεία που διαθέτουμε σήμερα δείχνουν ότι επρόκειτο για μια καλά προετοιμασμένη ανταρσία που στόχευε στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και στη διχοτόμηση. Ήδη πριν ακόμη την επίσημη ανεξαρτησία, στη μεταβατική περίοδο, είχε συλληφθεί στις ακτές της Καρπασίας το τουρκικό πλοιάριο «Ντενίζ» (18 Οκτωβρίου 1959) που μετέφερε μεγάλες ποσότητες οπλισμού για την ΤΜΤ. Η κυπριακή κυβέρνηση βρέθηκε ανέτοιμη να αντιμετωπίσει την ανταρσία και απόδειξη αυτού είναι το γεγονός ότι οι ομάδες πολιτοφυλακής δεν διέθεταν παρά μόνο ένα απηρχαιωμένο οπλισμό και σε πολλές περιπτώσεις κυνηγετικά όπλα! Ήταν φυσικό η νόμιμη κυβέρνηση της Κύπρου, που ως τέτοια άλλωστε αναγνωρίστηκε με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας 186/1964), να αμυνθεί στην προσπάθειά της να επιβάλει τη νομιμότητα. Και της νόμιμης αυτής κυβέρνησης, ηγείτο ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος που είχε τη λαϊκή στήριξη, συμπεριλαμβανομένης και αυτής του ΑΚΕΛ. Είναι γεγονός ότι υπό τις περιστάσεις χρησιμοποιήθηκαν για την αντιμετώπιση της ανταρσίας εκτός από τις κανονικές δυνάμεις της Δημοκρατίας και διάφορα εθελοντικά ένοπλα σώματα πολιτών, πάντα όμως στο πλαίσιο της κρατικής νομιμότητας. Αυτό έγινε για ένα μικρό χρονικό διάστημα μέχρις ότου συγκροτηθεί η Εθνική Φρουρά για την άμυνα του τόπου.

Τα τελευταία χρόνια διάφοροι ανακινούν υποτιθέμενα εγκλήματα των Ελληνοκυπρίων εναντίον των Τουρκοκυπρίων –το 1963-64, αλλά και το 1974– και μάλιστα κάποιοι τα εξισώνουν, τα όποια εγκλήματα ανεύθυνων στοιχείων, με τα εγκλήματα που διέπραξε η Τουρκία, τις οργανωμένες φρικαλεότητες, ως συντεταγμένο κράτος. Έχω ρωτήσει κατ΄επανάληψη στο παρελθόν και δεν πήρα απάντηση: Γιατί οι διάφορες κυβερνήσεις που πέρασαν από αυτό τον τόπο, και προπάντων αυτή του ΑΚΕΛ, δεν έκαναν απολύτως τίποτε για να προσαχθούν όλοι αυτοί που υποτίθεται διέπραξαν εγκλήματα, ενώπιον της Δικαιοσύνης; Τι συμφέροντα κρύβονται πίσω από την άρνηση των κυβερνήσεων αυτών να κάνουν το αυτονόητο; Διότι δεν μπορεί να υπάρξει ούτε επιλεκτική Δικαιοσύνη, ούτε επιλεκτική ιστορία.

Τα γεγονότα του 1963-64 από τα οποία ξεκινά η παραχάραξη της ιστορίας είναι σημαντικά, διότι ουσιαστικά επαναφέρουν το Κυπριακό στη διεθνή σκηνή εκεί που εθεωρείτο ότι είχε κλείσει οριστικά με τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Τα τελευταία χρόνια κάποιοι μεταμοντέρνοι νεοφιλελεύθεροι ιστορικοί ανακάλυψαν σε αυτά τα γεγονότα την καταπίεση των Τουρκοκυπρίων από τους Ελληνοκυπρίους. Συνειδητά ή ασυνείδητα αναπαράγουν την τουρκική προπαγάνδα, για να υποστηρίξουν την άποψη αυτή. Αναφέρονται συνήθως στα εθελοντικά σώματα που υπερασπίστηκαν την Κυπριακή Δημοκρατία. Παραβλέπουν ότι το νόμιμο κράτος δεν είχε άλλη επιλογή από το να αμυνθεί με όλα τα μέσα, διαφορετικά θα είχε επιβληθεί έκτοτε η διχοτόμηση που στήριζαν το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί. Ασφαλώς στις συγκρούσεις του 1963 -΄64 υπήρξαν και αθώα θύματα, πολίτες και από τις δύο πλευρές. Δεν υπάρχει κανένας απελευθερωτικός αγώνας, καμιά επανάσταση, καμιά εμφύλια σύρραξη που να μην οδήγησε σε παρόμοια αποτελέσματα. 

Στο παρελθόν η τουρκική πλευρά εκμεταλλεύτηκε κάποια μεμονωμένα επεισόδια και μίλησε για εγκλήματα σε βάρος των Τουρκοκυπρίων. Τα ίδια επαναλαμβάνουν σήμερα  Ελληνοκύπριοι και Ελλαδίτες με στόχο τη συλλογική ενοχοποίηση των Ελληνοκυπρίων προκειμένου να αποδεχτούν τους αμερικανο-νατοϊκούς σχεδιασμούς μιας διχοτομικής ρατσιστικής λύσης που θα οδηγεί στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, κάτι που είναι μόνιμος στόχος από το 1963. Σε μερικές περιπτώσεις άλλωστε αποδείχτηκε εκ των υστέρων ότι μερικά από τα θλιβερά αυτά γεγονότα ήταν είτε προβοκατόρικες ενέργειες από ανεύθυνα στοιχεία, είτε ενέργειες των ίδιων των Τούρκων που παρουσιάστηκαν ως έργο των Ελλήνων. Χαρακτηριστική επί του προκειμένου είναι η δολοφονία των μελών της οικογένειας Τούρκου στρατιωτικού στην μπανιέρα τουρκοκυπριακού σπιτιού της Λευκωσίας τη νύχτα της 24ης Δεκεμβρίου 1963, η οποία αποδόθηκε στους Έλληνες, ενώ όπως αποδείχθηκε ήταν έργο του ίδιου του Τούρκου αξιωματικού σε μια στιγμή παραφροσύνης, και ο οποίος φυγαδεύτηκε και κράτησε κλειστό το στόμα του για χρόνια (Βλ. Κώστα Γενάρη Εξ Ανατολών, Αθήνα, Καστανιώτης, 2000, σελ. 16-18, όπως και σειρά άρθρων του Τουρκοκύπριου Σενέρ Λεβέντ στην εφημερίδα Αφρίκα). Και όμως οι μεταμοντέρνοι ιστορικοί με νεοφιλελεύθερες και νεοταξικές τάσεις, εξακολουθούν και σήμερα να το προβάλλουν, όπως και η τουρκική προπαγάνδα, ως έγκλημα των Ελληνοκυπρίων.

Να αποδοθούν λοιπόν ευθύνες όπου υπάρχουν για τη δολοφονία αθώων πολιτών, Τουρκοκυπρίων ή Ελληνοκυπρίων. Να δικαστούν και να καταδικαστούν από την κυπριακή Δικαιοσύνη όσοι αποδειχτεί ότι βαρύνονται με τέτοια εγκλήματα. Διότι η προσπάθεια καταμερισμού ίσων ευθυνών είναι εκ του πονηρού και στοχεύει στη συλλογική ενοχοποίηση του κυπριακού λαού για να μπορέσει να  περάσει πιο εύκολα ως οδοστρωτήρας η αμερικανο-νατοϊκή λύση κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 Όπως αποκαλύπτεται σήμερα από τα επίσημα έγγραφα που δημοσιεύονται, κυρίως αγγλικά, αλλά και αμερικανικά, υπήρξε κεφαλαιώδης ο ρόλος του ξένου παράγοντα στην όλη εξέλιξη των γεγονότων της περιόδου αυτής. Υπενθυμίζω ότι Άγγλοι και Αμερικανοί στην πενταμερή διάσκεψη του Λονδίνου, αμέσως μετά τα γεγονότα του ΄63, στις 15 Ιανουαρίου 1964, πρότειναν ουσιαστικά την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας («Σχέδιο Σάντις – Μπολ» από τα ονόματα του Βρετανού υπουργού Κοινοπολιτειακών Υποθέσεων Ντάνκαν Σάντις και του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών Τζορτζ Μπολ), θέτοντας την υπό Νατοϊκή κηδεμονία με την αποστολή νατοϊκών στρατευμάτων στο νησί  με ευρύτατες εξουσίες και με την ίδρυση διακυβερνητικής επιτροπής στο Λονδίνο, η οποία θα παρακολουθούσε την εσωτερική κατάσταση της Κύπρου, κάτι που φυσικά απορρίφθηκε από την κυπριακή Κυβέρνηση.

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019
stephanos.constantinides@gmail.com