Χωρίς αμφιβολία οι μετασεισμοί των ευρωεκλογών θα κρατήσουν για πολύ. Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα τρίζει, μολονότι το Ευρωκοινοβούλιο θα συνεχίσει να ελέγχεται από τα συστημικά κόμματα. Εντούτοις η άνοδος της Ακροδεξιάς προκαλεί ήδη τριγμούς στην καρδιά της Ευρώπης, στη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Γερμανία και αλλού. Ο Βέλγος πρωθυπουργός είχε την ευθιξία να παραιτηθεί κάτι που δεν το συναντά κανείς εύκολα αλλού και ιδιαίτερα σε Κύπρο και Ελλάδα. Στη Γαλλία ο Μακρόν υποχρεώθηκε να προκηρύξει βουλευτικές εκλογές που αν δεν τις κερδίσει θα υποχρεωθεί σε συγκατοίκηση με την Άκρα Δεξιά. Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με το αβέβαιο μέλλον της, έχοντας επικεφαλής της ηγέτες κατώτερους των περιστάσεων.
Στην Ελλάδα και την Κύπρο η χρεωκοπία των συστημικών κομμάτων δεν κρύβεται πια κάτω από το χαλί. Έχασαν εκατομμύρια ψήφους ενώ η αποχή έφτασε στα ύψη.
Στην Ελλάδα η ΝΔ έχασε το στοίχημά της, έπεσε στο 28,31% και παρόλο που παραμένει πάντα το πρώτο κόμμα της χώρας, έχασε ένα εκατομμύριο ψήφους. Είναι από τα χαμηλότερα ποσοστά της στην περίοδο της Μεταπολίτευσης.
Η άνοδος της Ακροδεξιάς είναι επίσης σημαντική όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Παρόλο που η ΝΔ έχει στεγάσει ένα ισχυρό κομμάτι της, τα ακροδεξιά κόμματα πήραν πάνω από 18% και θα αντιπροσωπεύονται στις Βρυξέλλες με 4 βουλευτές.
Ο Μητσοτάκης τιμωρήθηκε για την αλαζονεία του, για την προσπάθεια συγκάλυψης του εγκλήματος των Τεμπών, για τις υποκλοπές αλλά κυρίως για την ακρίβεια που είναι από τις πιο ψηλές στην Ευρώπη. Η Eurostat διαπιστώνει άλλωστε ότι το ποσοστό των Ελλήνων στα όρια της φτώχειας ανέρχεται στο 26% και είναι από τα πιο ψηλά στην Ευρώπη. Ο πρωθυπουργός δεν φαίνεται να έχει πάρει το μήνυμα και το μόνο που σχεδιάζει είναι να αλλάξει κάποιους υπουργούς σε ένα μελλοντικό ανασχηματισμό. Συζητείται επίσης το ενδεχόμενο ο Μητσοτάκης να εγκαταλείψει την ελληνική πολιτική σκηνή, αν και ο ίδιος το διαψεύδει, για ένα ευρωπαϊκό πόστο.
Στην Κύπρο η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη με τα συστημικά κόμματα να έχουν χάσει δεκάδες χιλιάδες ψήφους. Έχουν χάσει επίσης την επιρροή τους όπως δείχνει το φαινόμενο Φειδία Παναγιώτου και η θεαματική άνοδος του ΕΛΑΜ. Σε αυτές τις εκλογές, ενώ όλα τα κόμματα χάνουν δεκάδες χιλιάδες ψήφους, το ΕΛΑΜ αύξησε και τα ποσοστά του αλλά και τις ψήφους του. Έφτασε να είναι η τρίτη πολιτική δύναμη της Κύπρου και μόνο το υψηλό ποσοστό της ψήφου του Φειδία Παναγιώτου επισκίασε κάπως την επιτυχία του.
Ο ΔΗΣΥ, παρά τις ψήφους που έχασε διατήρησε την πρώτη θέση, διαψεύδοντας τις προβλέψεις που έφερναν πρώτο κόμμα το ΑΚΕΛ. Κάποιοι αναλυτές υποτιμούν την πρωτιά του αυτή στις ευρωεκλογές και επιμένουν στις απώλειές του στις δημοτικές εκλογές. Όμως, παρά τις απώλειές του, ο ΔΗΣΥ έχει παρουσία και σε αυτό το χώρο. Επιπλέον οι απώλειες του στις δημοτικές εκλογές οφείλονται και στη διαμάχη των υποψηφίων που στήριζε ο Νίκος Χριστοδουλίδης με τους άλλους κομματικούς υποψηφίους. Ακόμη, κάποιοι δήμαρχοι έχουν εκλεγεί, όπως στην περίπτωση της Λευκωσίας, είτε λόγω της μεγάλης αποχής είτε γιατί και κάποιοι συναγερμικοί κινήθηκαν εκτός κομματικής γραμμής. Παρόλα αυτά, ο ΔΗΣΥ διατηρεί τους δύο ευρωβουλευτές του, διατηρεί την πρωτιά, ενώ το ΑΚΕΛ χάνει έναν ευρωβουλευτή και η επιτυχία του στις δημοτικές εκλογές δεν μπορεί να θεωρηθεί και τόσο σημαντική.
Τα κόμματα όμως που κυριολεκτικά κατέρρευσαν, είναι αυτά του ενδιάμεσου χώρου. Αν δεν αποφασίσουν να προχωρήσουν σε μιας μορφής ενοποίηση και διορθωτικές κινήσεις που θα τα φέρουν κοντά στις ανάγκες των πολιτών, κινδυνεύουν να περιθωριοποιηθούν εντελώς. Η στήριξη που έδωσαν στον Χριστοδουλίδη μάλλον ζημιά τους προκάλεσε.
Όσον αφορά την ψήφο του Φειδία Παναγιώτου, είναι σίγουρα ψήφος απολιτίκ, ο ίδιος και πολλοί από τους ψηφοφόρους του ψήφιζαν για πρώτη φορά στη ζωή τους, δεν πρόβαλε κάποιο πρόγραμμα, δεν τοποθετήθηκε σε κανένα θέμα πέρα από κάποιες γενικόλογες αφέλειες. Το ερώτημα από εδώ και πέρα είναι τι θα γίνει αυτό το μεγάλο ποσοστό ψήφων που πήρε. Είτε θα εξανεμιστεί αφού πρόκειται για απολίτικη ψήφο, είτε θα καταφέρει ο ίδιος να παρουσιάσει κάτι συγκροτημένο για να μπορέσει να τους συγκρατήσει. Δεν φαίνεται όμως να έχει την συγκρότηση και τις ικανότητες πέρα από τον χαβαλέ του YouTuber, σε ένα παρακμιακό περιβάλλον,για ένα σοβαρό πολιτικό εγχείρημα. Αυτό όμως μόνο ο χρόνος θα το δείξει. Προς το παρόν ένα μέρος της κοινωνίας ξεπλένει δικές της ενοχές με να τον επιδοκιμάζει και να τον χειροκροτεί.
Πάντως, παρά την κρίση του πολιτικού συστήματος και την χρεωκοπία των κομμάτων, ο μεταπρατικός χώρος που εκπροσωπεί πολιτικά ο ΔΗΣΥ, παραμένει ισχυρός. Οι συνισταμένες του αλληλοϋπονομεύονται και συγκρούονται μεταξύ τους, λόγω διαφορετικών συμφερόντων,αλλά ταυτόχρονα υποχρεώνονται σε συγκατοίκηση για να διατηρήσουν την εξουσία. Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου, όσο και να υποτιμήθηκε, εξέρχεται ενισχυμένη από αυτές τις εκλογές. Αντίθετα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης που εκπροσωπεί μια από αυτές τις συνισταμένες του μεταπρατικού κατεστημένου, εξέρχεται ακόμη περισσότερο αποδυναμωμένος από ό.τι ήταν πριν τις εκλογές. Διάφορες άλλες συνισταμένες αυτού του χώρου που εκπροσωπούν είτε ο Νίκος Αναστασιάδης είτε ο Αβέρωφ Νεοφύτου, παραμένουν ισχυρές. Η ίδια η Κύπρος όμως εξέρχεται αποδυναμωμένη από αυτές τις εκλογές και οι συνέπειες θα φανούν τόσο στην αντιμετώπιση των εσωτερικών προβλημάτων όσο και στην ευρωπαϊκή της παρουσία. Κυρίως όμως οι συνέπειες θα είναι οδυνηρές για το Κυπριακό, καθώς τα κατοχικά δεδομένα εδραιώνονται. Πενήντα χρόνια κατοχής αφήνουν ουσιαστικά αδιάφορο το πολιτικο-κομματικό σύστημα που αναλίσκεται είτε στην εξυπηρέτηση των μεγάλων συμφερόντων, είτε στις μικροκομματικές του συναλλαγές. Όλα όμως αυτά είναι άσχετα με τα πραγματικά προβλήματα του τόπου. Κάπως έτσι εξηγείται και το φαινόμενο Φειδία Παναγιώτου και η άνοδος του ΕΛΑΜ.
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας, ποιητής.
stephanos.constantinides@gmail.com
