Οι νέες τεχνολογίες, η τεχνητή νοημοσύνη και ο νέος κόσμος που γεννιέται

  

 

 

 

 Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, 23/06/2024

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Λίγη αμφιβολία υπάρχει ότι έχουμε εισέλθει σ’ένα κόσμο που γεννιέται και διαμορφώνεται μπροστά στα μάτια μας με τις νέες τεχνολογίες που ξεκίνησαν με το διαδίκτυο και τώρα χρησιμοποιούν σταδιακά και την τεχνητή νοημοσύνη. Διάφορες μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν πως ο νέος αυτός κόσμος θα έχει χαρακτηριστικά πολύ διαφορετικά από τις προηγούμενες ιστορικές εποχές που έζησαν οι άνθρωποι, από τις προηγούμενες παραγωγικές επαναστάσεις που άλλαζαν κάθε φορά τη διαδρομή του. Γεννιέται ένας νέος πολιτισμός βασισμένος στην τεχνολογία με θετικές προοπτικές για τον άνθρωπο αλλά ίσως και με πολλαπλές αρνητικές πλευρές.
Το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι ποια θα είναι η θέση του ανθρώπου και ποιος ο ρόλος του σε αυτόν τον νέο πολιτισμό. Ο οποίος διαμορφώνεται από ένα καπιταλιστικό σύστημα με μόνη έγνοια το γρήγορο και εύκολο κέρδος, αλλά και την χειραγώγηση των μαζών. Και που αντίθετα με τις προηγούμενες επαναστάσεις, ακόμη και τη βιομηχανική, που συντελούνταν με αργούς ρυθμούς, αυτή την στιγμή είμαστε μάρτυρες της επιτάχυνσης της Ιστορίας.

Η δημιουργία τεράστιων τεχνολογικών κολοσσών, με μια τεράστια γνώση και τεράστια οικονομική δύναμη θα μπορούσαν να απειλήσουν την πορεία του ανθρωπίνου γένους αν παρέμεναν εκτός ελέγχου μιας πολιτικής δημοκρατικής εξουσίας.

Το άλλο πρόβλημα που προκύπτει από όλη αυτή την τεχνολογική πρόοδο είναι ότι τείνει  να περιορίσει την παιδεία και το κριτικό πνεύμα του ανθρώπου. Ή τουλάχιστον να μετατρέψει τις μάζες σε απολιτικά όντα, βυθισμένα στην ιδιωτεία τους, που θα ικανοποιούνται σε ότι τους προσφέρεται έτοιμο, ως φαστ φουντ, χωρίς μεγάλη προσπάθεια.

Μια τελευταία έρευνα που έγινε από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δείχνει για παράδειγμα ότι το 39% αυτών που ρωτήθηκαν αποφεύγει τις ειδήσεις. Νιώθουν υπερφορτωμένοι από ειδήσεις, δεν εμπιστεύονται τα ΜΜΕ και ικανοποιούνται με βίντεο, YouTube και ότι τους παρουσιάζει το TikTok. Η πληροφόρηση αυτή είναι φυσικά ελλιπής, κατευθυνόμενη, και πολλές φορές πρόκειται για προπαγανδιστικό σανό. Με άλλα λόγια λείπει η λεπτομερής αναφορά στο γεγονός αλλά και η όποια προσπάθεια ερμηνείας του. Η πληροφόρηση αυτή της γενιάς του κινητού τηλεφώνου, γίνεται σε ένα επίπεδο όπου δεν αναπτύσσονται επιχειρήματα, δεν υπάρχει προβληματισμός, δεν υπάρχει κριτική σκέψη. Μια νέα γενιά ανθρώπων απορρίπτει ότι έχει σχέση με τον  προβληματισμό, ότι βάζει ερωτήματα για τον κόσμο μας. Ικανοποιείται με τον χαβαλέ των νέων αυτών μέσων ενημέρωσης, χωρίς την ικανότητα να διατυπώνει σκέψεις και ερωτηματικά για τον κόσμο και κινείται στη σφαίρα του απολιτίκ. Εδώ παρεμβαίνουν και οι λεγόμενοι ινφλουένσερς  που προσφέρουν έτοιμη τροφή και δημιουργούν τα νέα ρεύματα.

Με αυτό τον τρόπο περιορίζεται η παιδεία και η κριτική σκέψη των ανθρώπων, μια κάποια φιλοσοφική αντίληψη για τον κόσμο και πολλοί δεν θα είναι πια σε θέση να διατυπώσουν τις σκέψεις τους σε ένα συγκροτημένο γραπτό κείμενο που θα ξεκινά από την πληροφόρηση και θα καταλήγει στην ερμηνεία των γεγονότων. Γνωρίζουμε όμως τη σημασία της γραφής για τους περισσότερους πολιτισμούς. Διότι μόνο το γραπτό κείμενο επιτρέπει την αποτύπωση της συγκροτημένης σκέψης, ακόμη και του γεγονότος, την ανάλυσή, την ανάπτυξη επιχειρημάτων, τον προβληματισμό.

Βασικά αυτός ο νέος πολιτισμός που γεννιέται με τις νέες τεχνολογίες μας αποξενώνει σταδιακά από την αρχαιοελληνική σκέψη αλλά και από τη σκέψη που δημιουργήθηκε σταδιακά μέσα από άλλους πολιτισμούς, είτε της περιοχής της Μεσογείου είτε της Ανατολής όπως ο κινεζικός πολιτισμός, είτε των  πολισμών για παράδειγμα των Μάγια, των Ίνκας και άλλων ιθαγενών λαών της αμερικανικής ηπείρου. Εκλείπει ταυτόχρονα και ο άνθρωπος της Αναγέννησης και αυτός του Διαφωτισμού.

Η περίπτωση που ζήσαμε στην Κύπρο με το φαινόμενο του Φειδία Παναγιώτου είναι μια ένδειξη προς τα πού κατευθύνεται ο ανθρώπινος πολιτισμός, την ίδια ώρα που ένας αριστούχος της της Σχολής Θετικών και Εφαρμοσμένων επιστημών του Πανεπιστημίου  Κύπρου, αφήνει κραυγή απόγνωσης για το μέλλον των νέων.

Τούτων λεχθέντων, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Οι νέες τεχνολογίες και η τεχνητή νοημοσύνη ήρθαν για να μείνουν.  Το θέμα είναι αν θα τις βάλουμε στην υπηρεσία του ανθρώπου ή αν θα τις χρησιμοποιήσουμε για την αποβλάκωσή του και την μετατροπή του σε μια άβουλη μάζα, απολιτίκ, για την οποία θα αποφασίζουν οι διάφορες ελίτ και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα των πολυεθνικών.

 

ΥΓ 1

Σε τι ωφελεί η «στρατηγική» σχέση με τις ΗΠΑ όταν οι Αμερικανοί αρνούνται να μιλήσουν για τουρκική κατοχή, αρνούνται να μιλήσουν για τουρκική εισβολή και μας υποβάλλουν ότι δεν είναι το ίδιο με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία; Μπιχλιμπίδια για τους ιθαγενείς και εκμετάλλευση χωρίς κανένα αντάλλαγμα του γεωπολιτικού μας οικοπέδου;

 

ΥΓ 2

Κραυγή απελπισίας του αριστεύσαντος προπτυχιακού φοιτητή της Σχολής Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου Λάμπρου Διονυσίου, ο οποίος στην ομιλία του κατά την αποφοίτησή του από το Τμήμα Πληροφορικής, περιγράφει την τεράστια αναξιοκρατία που επικρατεί στην Κύπρο και τους λόγους που οδηγούν τους νέους να αναζητήσουν το μέλλον τους στο εξωτερικό. Θεωρείται καλύτερος κάποιος , όχι λόγω των γνώσεων, των δεξιοτήτων και της εμπειρίας του, αλλά λόγω της κομματικής του ταυτότητας και των οικογενειακών του διασυνδέσεων.  Καλός ο Φειδίας αλλά χρειαζόμαστε και τους νέους με επιστημονική κατάρτιση και συγκρότηση σε αυτό τον τόπο.

*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας, ποιητής.   stephanos.constantinides@gmail.com