Εργαλεία για πέταμα

  Αλέξης Παπαχελάς 15.01.2025  Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 

 Ο κόσμος θα αλλάξει από την επόμενη Δευτέρα. Οποιος σας λέει ότι ξέρει ακριβώς πώς, καλό θα ήταν να σας δείξει το πτυχίο μάγου ή αστρολόγου πριν τον πιστέψετε. Οι σοβαροί γεωπολιτικοί αναλυτές πρoέβλεπαν ότι κάποια στιγμή θα άρχιζε το ξήλωμα του παγκόσμιου συστήματος που δημιούργησαν οι ΗΠΑ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρατηρούσαν την άνοδο της Κίνας, την επιστροφή της Ρωσίας σε ρόλο μεγάλης δύναμης και την υποχώρηση της Δύσης σε πλούτο. Το λογικό σενάριο ήταν πως αυτές οι δυνάμεις θα ανέτρεπαν το στάτους κβο αποσταθεροποιώντας το σύστημα. Είχαν προφανώς ξεχάσει την Ιστορία που μελέτησαν κάποτε και η οποία μας δείχνει ότι οι αυτοκρατορίες αποσυντίθενται συνήθως εκ των έσω. 

 Ετσι και στις μέρες μας θα είναι η Αμερική που θα αποσταθεροποιήσει και ενδεχομένως θα γκρεμίσει το παγκόσμιο σύστημα διακυβέρνησης που η ίδια έκτισε εδώ και δεκαετίες. Η αμερικανική κοινωνία επέτρεψε εδώ και πολλά χρόνια στο χρήμα να αγοράζει τα πάντα. Χωρίς προσχήματα. Ετσι φτάσαμε στην απίστευτη επιρροή του Σόρος, στην εκλογή του Τραμπ και σε έναν Μασκ που λειτουργεί σαν παγκόσμιος υπερκυβερνήτης που θέλει να ανεβάζει και να κατεβάζει κυβερνήσεις στην Ευρώπη. Ετσι φτάσαμε, επίσης, σε ένα σημείο που το Ισραήλ «αγόρασε» ασύλληπτη ισχύ στις ΗΠΑ και που τα διάφορα λόμπι επιβάλλουν τη θέλησή τους. Δεν ήταν λογικό στο τέλος της ημέρας ούτε άτομα να έχουν περιουσία μεγαλύτερη από το ΑΕΠ χωρών ούτε και οι σούπερ παίκτες της τεχνολογίας να ελέγχουν τους κανόνες της πληροφόρησης, πρώτα με καταστροφικούς αλγορίθμους και κατόπιν με τεχνητά φίλτρα.

 Εδώ είμαστε, όμως. Η Αμερική που ξέραμε εξαερώνεται, το βλέπουμε σε μικρά και μεγάλα πράγματα. Μαζί της αλλάζει, όμως, ραγδαία και ο κόσμος. Οι κανόνες που ξέραμε δεν παίζουν πια. Η Ταϊβάν δεν θα έχει ιδέα αν ο Τραμπ θα δώσει κάποια μάχη για να τη σώσει σε περίπτωση κινεζικής εισβολής. Ο Ζελένσκι βλέπει το αδιέξοδο και νιώθει την αδήριτη πίεση ενός επώδυνου συμβιβασμού. Στις διεθνείς σχέσεις θα κυριαρχήσει το παζάρι, ακόμη και για το «πόσο κάνει» ένα νησί ή μία διώρυγα. Οι χθεσινοί θανάσιμοι αντίπαλοι ενδέχεται να γίνουν προνομιακοί συνομιλητές και οι παραδοσιακοί σύμμαχοι και εταίροι θύματα μπούλινγκ. 

Για μια χώρα σαν την Ελλάδα όλο αυτό το σκηνικό φέρνει αβεβαιότητα και, κανονικά, θα έπρεπε να στείλει όποια στρατηγικά μυαλά διαθέτει εντός και εκτός της χώρας στο τραπέζι του σχεδιασμού. Πριν ξυπνήσουμε ένα πρωί και το συνειδητοποιήσουμε απότομα. Προφανώς έχει σημασία το ποιος ξέρει ποιον ή ποιος μπορεί να σηκώσει το τηλέφωνο να μιλήσει με τον Τραμπ ή το στενό του περιβάλλον σε μία κρίσιμη στιγμή. Αλλάζουν, όμως, οι όροι του παιχνιδιού και γκρεμίζονται βεβαιότητες που μας συνόδευαν για μακρύ διάστημα. Πολλά από τα εργαλεία ανάλυσής μας θα είναι για πέταμα σε λίγο καιρό…