Κύπρος: Λύση, όχι διάλυση!

Στέφανος Κωνσταντινίδης

Δεν νομίζω να υπάρχει κανείς που να μη θέλει λύση στο Κυπριακό. Το ερώτημα είναι φυσικά τι λύση θέλουμε. Θέλουμε μια λύση με δημοκρατικά θεμέλια που να προστατεύει τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών, που να μπορεί να αντέξει στον χρόνο, ή την όποια λύση που θα καταρρεύσει την επομένη και θα μας αφήσει, μετά τη διάλυση του νόμιμου και αναγνωρισμένου διεθνώς κράτους που διαθέτουμε σήμερα, απλώς μια Κοινότητα στις διαθέσεις της Άγκυρας, των Αγγλοαμερικανών και του ΝΑΤΟ; Το περίγραμμα της λύσης που έχουμε μπροστά μας δεν εξασφαλίζει με κανένα τρόπο τη λειτουργικότητα του κράτους και κατ΄επέκταση τη βιωσιμότητά του. Δεν θα ανακαλύψουμε εμείς τον τροχό όσον αφορά στο σύγχρονο κράτος. Το οποίο θα πρέπει να νομιμοποιείται δημοκρατικά, όπως συμβαίνει με όλα τα σοβαρά σύγχρονα κράτη και να διέπεται από εκείνες τις συνταγματικές αρχές που να προστατεύουν τα δικαιώματα της μειοψηφίας, αλλά να επιτρέπουν και στην πλειοψηφία να κυβερνά. Και επειδή κάποιοι έχουν αναγάγει τον δικοινοτισμό σε πολιτικό δόγμα, η πλειοψηφία που θα κυβερνά δεν θα είναι μονοκοινοτική αν οι δομές του κράτους δεν είναι φυλετικές.

Θα είναι πολυκοινοτική με την έννοια ότι στα σύγχρονα κράτη ο πολίτης δεν διαθέτει φυλετική ταυτότητα αλλά πολιτική και θα λειτουργεί η πολιτική συνέργεια ανάμεσα στους πολίτες διαφορετικής εθνοτικής καταγωγής. Αυτό, για παράδειγμα, επέτρεψε στους γαλλόφωνους του Καναδά που αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% του πληθυσμού να συμμετέχουν ενεργά στη διακυβέρνηση της χώρας και για πολλές δεκαετίες με γαλλόφωνο Πρωθυπουργό στην Οτάβα.

Αυτό επέτρεψε και στις ΗΠΑ την εκλογή του Ομπάμα στην προεδρία της χώρας, ενώ έχουμε και παλιότερα ιστορικά παραδείγματα με πρωθυπουργούς στη Βρετανία και τη Γαλλία εβραϊκής καταγωγής. Γιατί; Γιατί απλούστατα λειτουργούν οι κανόνες της δημοκρατικής νομιμοποίησης και της πολιτικής συνέργειας και όχι αυτοί της φυλετικής επιβολής. Που δεν διαχωρίζουν τους πολίτες φυλετικά αλλά τους επιτρέπουν να προβάλλουν τις ιδέες τους, πολιτικές και κοινωνικές, και να κρίνονται στη βάση αυτών και μόνο. Αυτό είναι το δημοκρατικό κράτος δικαίου και όχι το μόρφωμα που μας προτείνεται με θεσμποποιημένο τον φυλετισμό και τον διαχωρισμό των ανθρώπων στη βάση της εθνικής τους καταγωγής. Και το οποίο εισάγει τον θεσμοποιημένο ρατσισμό.

Το τραγικό είναι ότι αυτό το μόρφωμα δεν έχει εφευρεθεί για να προστατεύσει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, αλλά αυτά της Άγκυρας. Γι΄αυτό και την ίδια ώρα συζητούμε για εγγυήσεις και παραμονή τουρκικού στρατού στο νησί. Αλλά ακόμη και να απεποιείτο η Τουρκία των εγγυήσεων και της στρατιωτικής παρουσίας της, θα συνέχιζε να ελέγχει τους Τουρκοκύπριους μέσω του φυλετικού αυτού μορφώματος και κατ΄επέκταση θα μετέτρεπε την Κύπρο σε προτεκτοράτο της. Θα μπορεί επίσης μέσω του πολύπλοκου συστήματος λήψης αποφάσεων, με πολιτική και επί της ουσίας και αριθμητική ισότητα στην εκτελεστική, τη νομοθετική  και τη δικαστική εξουσία, να παραλύσει το νέο κρατικό μόρφωμα και να το οδηγήσει σε διάλυση. Υπάρχει κανείς που να πιστεύει ειλικρινά ότι θα επέμβει κάποιος να μας σώσει, όταν η ασπίδα της διεθνούς νομιμότητας που έχουμε αυτή τη στιγμή, η Κυπριακή Δημοκρατία, δεν θα υπάρχει; Μήπως δεν βλέπουμε τι συμβαίνει σήμερα στις διεθνείς σχέσεις;

Κάποιοι βέβαια, οι οπαδοί της όποιας λύσης, προβάλλουν το επιχείρημα της διχοτόμησης αν δεν αποδεκτούμε την αμερικανο-νατοϊκών προδιαγραφών λύση. Αλλά και με τη δική τους λύση το μόνο που θα επιτύχουμε θα είναι τη νομιμοποίηση με την υπογραφή μας του κεκτημένου της τουρκικής εισβολής και επιπλέον θα αποδεκτούμε και την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Προβάλλουν βεβαίως το επιχείρημα ότι ο δικοινοτισμός υπάρχει ήδη στις συμφωνίες δημιουργίας της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1960. Με τη διαφορά ότι πρόκειται για μια μορφή θεσμικού δικοινοτισμού που μας επεβλήθη, αλλά στα πλαίσια του ενιαίου κράτους. Και αυτός ο δικοινοτισμός θα μπορούσε να γίνει αποδεκτός για ένα σύντομο μεταβατικό στάδιο, όσο για να γίνουν οι ανάλογες τροποποιήσεις του συντάγματος από μια συντακτική συνέλευση, με ορίζοντα και προοπτική τη δημιουργία ενός σύγχρονου δημοκρατικού κράτους. Στο πλαίσιο του οποίου θα μπορούσαν να κατοχυρωθούν συνταγματικά και τα συλλογικά δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων. Τα οποία, ούτως ή άλλως, κατοχυρώνονται απόλυτα από το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες.  Καμιά λύση δεν πρόκειται να λειτουργήσει όσον θα υπάρχει η εξάρτηση από την Τουρκία. Δεν είναι για την προστασία των Τουρκοκυπρίων που αγωνίζεται η Άγκυρα αλλά για τα δικά της γεωστρατηγικά συμφέροντα με εξοστρακισμό μάλιστα της Ελλάδας από την Ανατολική Μεσόγειο. Με απώτερο στόχο την τουρκοποίηση ολόκληρης της Κύπρου, κατά το πρότυπο της Αλεξανδρέττας. Δεν είναι η ώρα για επικίνδυνους πειραματισμούς, με την Τουρκία σε αναβρασμό, την ΕΕ σε κρίση, τη Μέση Ανατολή σε εμπόλεμη κατάσταση και τις ΗΠΑ σε μεταβατική περίοδο. Η Κύπρος δεν πρέπει να γίνει πειραματόζωο στον βωμό των νεοταξικών συμφερόντων, όπως αυτά προσδιορίζονται από τα υπερατλαντικά κέντρα και το ΝΑΤΟ. Η επιβίωση του λαού της, ανεξάρτητα σε ποια φυλετική, θρησκευτική, γλωσσική ή εθνοτική ομάδα ανήκουν οι πολίτες,  περνά μέσα από την επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Την οποία από τα Χριστούγεννα του 1963, να μη λησμονείται αυτό, αγωνίζονται να διαλύσουν η Άγκυρα και οι ατλαντικοί σύμμαχοί της.

*Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

  stephanos.constantinides@gmail.com 

Στέφανος Κωνσταντινίδης