Αποψη: Οκτώ ψυχές αφημένες σε ελληνικές συνειδήσεις
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ*
Το απόβραδο της 15ης Ιουλίου, ο
λοχαγός Σουλεϊμάν Εκγιανακτζί, πιλότος ελικοπτέρων διάσωσης, ένας
γλυκομίλητος, καλλιεργημένος νέος άνθρωπος, βρισκόταν στο σπίτι του
διαβάζοντας την «Ουτοπία» του Τόμας Μουρ. Τον διέκοψε ένα τηλεφώνημα που
τον κάλεσε στη βάση του, όπου έλαβε τη διαταγή να πάει αμέσως να
παραλάβει τραυματίες από το κέντρο της Κωνσταντινούπολης, όπου υπήρχε
έκτακτη ανάγκη. Ομως το ελικόπτερό του, καθώς και άλλα δύο που
συμμετείχαν στην αποστολή, δέχθηκε πυρά προσπαθώντας να προσεγγίσει τον
προορισμό του. Λίγες ώρες αργότερα, ο Εκγιανακτζί και άλλοι επτά, τα
πληρώματα των τριών ελικοπτέρων, ευρισκόμενοι υπό διωγμό, προσγειώθηκαν
στην Αλεξανδρούπολη. Τους αναφέρουμε τώρα ως «οι οκτώ Τούρκοι
αξιωματικοί». Αρχικώς όμως ήταν εννιά: ο ένατος προτίμησε να μείνει στην
Τουρκία, βέβαιος ότι δεν θα αντιμετώπιζε πρόβλημα. Δυστυχώς δεν
λογάριασε σωστά. Εκτοτε αγνοείται η τύχη του.
Το βιβλίο που διάβαζε ο νεαρός λοχαγός το βράδυ του πραξικοπήματος είναι αυτό το οποίο εισάγει τη λέξη «ουτοπία», που δεν υπάρχει στην αρχαία γραμματεία. Γραμμένο το 1516, περιγράφει μια ιδανική κοινωνία, μια άλλη εκδοχή της πλατωνικής «Πολιτείας». Ο συγγραφέας του, ο Τόμας Μουρ, γνωστότερος στο ευρύ κοινό από τη βιογραφική ταινία «Ενας άνθρωπος για όλες τις εποχές», ήταν νομομαθής, φιλόσοφος και στο τέλος της ζωής του ανώτατος αξιωματούχος της Αγγλίας ως «Lord Chancellor», δηλαδή επικεφαλής του βασιλικού συμβουλίου το οποίο είχε τον τελευταίο λόγο στις νομικές υποθέσεις που έφταναν στην ανώτατη κρίση. Με σημερινή αντιστοιχία, ήταν ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου.
Ο Τόμας Μουρ ανέλαβε το αξίωμα στα χρόνια του Ερρίκου του Η΄ και το άσκησε έως ότου ο βασιλιάς βαρέθηκε τη γυναίκα του και ορέχτηκε τη νεαρή Αν Μπολέιν. Καθώς στην Καθολική Εκκλησία δεν υπήρχε διαζύγιο, ο Ερρίκος έκανε αίτηση στον Πάπα να ακυρώσει τον γάμο του. Τα μέλη της αριστοκρατίας και οι επίσκοποι, φοβούμενοι τη βασιλική οργή, προσυπέγραψαν την αίτηση. Ο Μουρ όμως αρνήθηκε, θεωρώντας τους προβαλλόμενους λόγους ανεπαρκείς. Ο Πάπας απέρριψε την αίτηση, και ο Ερρίκος αντέδρασε με την απόσχιση της Εκκλησίας της Αγγλίας από την Αγία Εδρα. Ο Μουρ παραιτήθηκε από τη θέση του. Εξαλλος, ο Ερρίκος τον κλήτευσε στο ανώτατο δικαστήριο, στο οποίο μέχρι πρότινος εκείνος προήδρευε, όπου του ζητήθηκε να αναγνωρίσει τον βασιλιά ως ανώτατο αρχηγό της Εκκλησίας.
Ο Μουρ, πιστός στη διάκριση της θείας και της ανθρώπινης εξουσίας, αρνήθηκε. Δικάστηκε για εσχάτη προδοσία, καταδικάστηκε και επιμένοντας ώς το τέλος στην πεποίθησή του, αποκεφαλίστηκε. Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄, ένας άνθρωπος που πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του πολεμώντας αυταρχικές εξουσίες, αναγόρευσε τον Μουρ σε προστάτη-άγιο των κρατικών λειτουργών, λέγοντας ότι «με τη στάση του ανέδειξε με μοναδικό τρόπο την αξία της ηθικής συνείδησης».
Τι ειρωνεία, σκέφτομαι! Ο Σουλεϊμάν Εκγιανακτζί, πριν κληθεί σε μια αποστολή διάσωσης, όπως τη νόμιζε, διάβαζε την «Ουτοπία» του Μουρ, του προέδρου του αγγλικού Αρείου Πάγου, και σήμερα βρίσκεται σε ένα κρατητήριο, μαζί με τους συναδέλφους του, περιμένοντας τη διάσωσή του από τον ελληνικό Αρειο Πάγο. Βλέπετε, παρά κάποιες γενναίες αποφάσεις, το Εφετείο μας δεν στάθηκε αρκετό να προστατεύσει τους οκτώ Τούρκους αξιωματικούς, οι οποίοι πρέπει να δώσουν σε λίγες ημέρες στο ανώτατο δικαστήριο την τελική μάχη για τη ζωή τους. Γιατί, μη γελιόμαστε: αν παραδώσουμε τους οκτώ σε ένα καθεστώς που τους τελευταίους μήνες έχει εξαφανίσει εκατοντάδες ανθρώπους χωρίς καμία αιτιολογία, ενώ για δεκάδες δηλώνει κυνικά ότι «βρέθηκαν νεκροί στα κελιά τους», είναι σαν να τους στέλνουμε στον δήμιο.
Υπάρχει όμως μία μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην κατάσταση του Τόμας Μουρ και του Σουλεϊμάν Εκγιανακτζί. Η Αγγλία του Ερρίκου ήταν τυραννία, όπως και η σημερινή Τουρκία. Αντίθετα η Ελλάδα, μπορεί βέβαια να μην είναι ουτοπία, αλλά είναι δημοκρατία. Δεν ξέρω αν το πιστεύουμε αυτό όλοι οι Ελληνες, αλλά σίγουρα το πίστεψαν οι οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί που ήρθαν, σαν αρχαίοι ικέτες, στην πατρίδα μας. Πίστεψαν ότι στη χώρα μας το δίκιο δεν το αποφασίζουν αυταρχικοί αφέντες, ή ενεργούμενά τους, αλλά ελεύθεροι δικαστές, που έχουν για άρχοντα τη συνείδησή τους και τον νόμο.
Το ρολόι που μετράει την ώρα που θα κριθεί η μοίρα των οκτώ αξιωματικών γυρίζει γοργά, αγχωτικά, ενώ οι Ελληνες γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα. Οι οκτώ αξιωματικοί δεν είναι Ελληνες, μα αυτό δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι Ελληνες θα αποφασίσουν τη μοίρα τους. Οι οκτώ αξιωματικοί δεν είναι χριστιανοί, μα ούτε αυτό έχει σημασία. Χριστιανή δεν ήταν ούτε η Αντιγόνη, η κόρη του Οιδίποδα, μα οι Ελληνες την τιμούμε ως ύψιστο σύμβολο ηθικού μεγαλείου, γιατί υπάκουσε τη γλυκιά, θεϊκή φωνή της ανθρωπιάς, και όχι την άγρια προσταγή ενός τυράννου.
Οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί, οκτώ ανθρώπινες ψυχές, έχουν αποθέσει τη μοίρα τους στις συνειδήσεις των αρεοπαγιτών μας. Είμαι σίγουρος ότι αυτές τις ημέρες οι οκτώ προσεύχονται στον θεό τους, όπως προσεύχομαι κι εγώ στον δικό μου, ότι οι Ελληνες δικαστές θα τιμήσουν με την κρίση τους τη χώρα όπου γεννήθηκε η Δημοκρατία, η πολιτική φανέρωση της ανθρωπιάς. Και ότι θα δείξουν πως ο θεός που το απολυτίκιο των Χριστουγέννων αποκαλεί «Ηλιο της Δικαιοσύνης» είναι ακόμη αυτός ο ίδιος του οποίου τη γέννηση γιορτάζουμε, αυτός που όπου υπάρχουν γενναίες συνειδήσεις φέρνει στη Γη ειρήνη και στους ανθρώπους ευδοκία.
* Ο κ. Απόστολος Δοξιάδης είναι συγγραφέας.
ΠΗΓΗ :Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 26 Δεκέμβρη 2016
Το βιβλίο που διάβαζε ο νεαρός λοχαγός το βράδυ του πραξικοπήματος είναι αυτό το οποίο εισάγει τη λέξη «ουτοπία», που δεν υπάρχει στην αρχαία γραμματεία. Γραμμένο το 1516, περιγράφει μια ιδανική κοινωνία, μια άλλη εκδοχή της πλατωνικής «Πολιτείας». Ο συγγραφέας του, ο Τόμας Μουρ, γνωστότερος στο ευρύ κοινό από τη βιογραφική ταινία «Ενας άνθρωπος για όλες τις εποχές», ήταν νομομαθής, φιλόσοφος και στο τέλος της ζωής του ανώτατος αξιωματούχος της Αγγλίας ως «Lord Chancellor», δηλαδή επικεφαλής του βασιλικού συμβουλίου το οποίο είχε τον τελευταίο λόγο στις νομικές υποθέσεις που έφταναν στην ανώτατη κρίση. Με σημερινή αντιστοιχία, ήταν ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου.
Ο Τόμας Μουρ ανέλαβε το αξίωμα στα χρόνια του Ερρίκου του Η΄ και το άσκησε έως ότου ο βασιλιάς βαρέθηκε τη γυναίκα του και ορέχτηκε τη νεαρή Αν Μπολέιν. Καθώς στην Καθολική Εκκλησία δεν υπήρχε διαζύγιο, ο Ερρίκος έκανε αίτηση στον Πάπα να ακυρώσει τον γάμο του. Τα μέλη της αριστοκρατίας και οι επίσκοποι, φοβούμενοι τη βασιλική οργή, προσυπέγραψαν την αίτηση. Ο Μουρ όμως αρνήθηκε, θεωρώντας τους προβαλλόμενους λόγους ανεπαρκείς. Ο Πάπας απέρριψε την αίτηση, και ο Ερρίκος αντέδρασε με την απόσχιση της Εκκλησίας της Αγγλίας από την Αγία Εδρα. Ο Μουρ παραιτήθηκε από τη θέση του. Εξαλλος, ο Ερρίκος τον κλήτευσε στο ανώτατο δικαστήριο, στο οποίο μέχρι πρότινος εκείνος προήδρευε, όπου του ζητήθηκε να αναγνωρίσει τον βασιλιά ως ανώτατο αρχηγό της Εκκλησίας.
Ο Μουρ, πιστός στη διάκριση της θείας και της ανθρώπινης εξουσίας, αρνήθηκε. Δικάστηκε για εσχάτη προδοσία, καταδικάστηκε και επιμένοντας ώς το τέλος στην πεποίθησή του, αποκεφαλίστηκε. Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄, ένας άνθρωπος που πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του πολεμώντας αυταρχικές εξουσίες, αναγόρευσε τον Μουρ σε προστάτη-άγιο των κρατικών λειτουργών, λέγοντας ότι «με τη στάση του ανέδειξε με μοναδικό τρόπο την αξία της ηθικής συνείδησης».
Τι ειρωνεία, σκέφτομαι! Ο Σουλεϊμάν Εκγιανακτζί, πριν κληθεί σε μια αποστολή διάσωσης, όπως τη νόμιζε, διάβαζε την «Ουτοπία» του Μουρ, του προέδρου του αγγλικού Αρείου Πάγου, και σήμερα βρίσκεται σε ένα κρατητήριο, μαζί με τους συναδέλφους του, περιμένοντας τη διάσωσή του από τον ελληνικό Αρειο Πάγο. Βλέπετε, παρά κάποιες γενναίες αποφάσεις, το Εφετείο μας δεν στάθηκε αρκετό να προστατεύσει τους οκτώ Τούρκους αξιωματικούς, οι οποίοι πρέπει να δώσουν σε λίγες ημέρες στο ανώτατο δικαστήριο την τελική μάχη για τη ζωή τους. Γιατί, μη γελιόμαστε: αν παραδώσουμε τους οκτώ σε ένα καθεστώς που τους τελευταίους μήνες έχει εξαφανίσει εκατοντάδες ανθρώπους χωρίς καμία αιτιολογία, ενώ για δεκάδες δηλώνει κυνικά ότι «βρέθηκαν νεκροί στα κελιά τους», είναι σαν να τους στέλνουμε στον δήμιο.
Υπάρχει όμως μία μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην κατάσταση του Τόμας Μουρ και του Σουλεϊμάν Εκγιανακτζί. Η Αγγλία του Ερρίκου ήταν τυραννία, όπως και η σημερινή Τουρκία. Αντίθετα η Ελλάδα, μπορεί βέβαια να μην είναι ουτοπία, αλλά είναι δημοκρατία. Δεν ξέρω αν το πιστεύουμε αυτό όλοι οι Ελληνες, αλλά σίγουρα το πίστεψαν οι οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί που ήρθαν, σαν αρχαίοι ικέτες, στην πατρίδα μας. Πίστεψαν ότι στη χώρα μας το δίκιο δεν το αποφασίζουν αυταρχικοί αφέντες, ή ενεργούμενά τους, αλλά ελεύθεροι δικαστές, που έχουν για άρχοντα τη συνείδησή τους και τον νόμο.
Το ρολόι που μετράει την ώρα που θα κριθεί η μοίρα των οκτώ αξιωματικών γυρίζει γοργά, αγχωτικά, ενώ οι Ελληνες γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα. Οι οκτώ αξιωματικοί δεν είναι Ελληνες, μα αυτό δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι Ελληνες θα αποφασίσουν τη μοίρα τους. Οι οκτώ αξιωματικοί δεν είναι χριστιανοί, μα ούτε αυτό έχει σημασία. Χριστιανή δεν ήταν ούτε η Αντιγόνη, η κόρη του Οιδίποδα, μα οι Ελληνες την τιμούμε ως ύψιστο σύμβολο ηθικού μεγαλείου, γιατί υπάκουσε τη γλυκιά, θεϊκή φωνή της ανθρωπιάς, και όχι την άγρια προσταγή ενός τυράννου.
Οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί, οκτώ ανθρώπινες ψυχές, έχουν αποθέσει τη μοίρα τους στις συνειδήσεις των αρεοπαγιτών μας. Είμαι σίγουρος ότι αυτές τις ημέρες οι οκτώ προσεύχονται στον θεό τους, όπως προσεύχομαι κι εγώ στον δικό μου, ότι οι Ελληνες δικαστές θα τιμήσουν με την κρίση τους τη χώρα όπου γεννήθηκε η Δημοκρατία, η πολιτική φανέρωση της ανθρωπιάς. Και ότι θα δείξουν πως ο θεός που το απολυτίκιο των Χριστουγέννων αποκαλεί «Ηλιο της Δικαιοσύνης» είναι ακόμη αυτός ο ίδιος του οποίου τη γέννηση γιορτάζουμε, αυτός που όπου υπάρχουν γενναίες συνειδήσεις φέρνει στη Γη ειρήνη και στους ανθρώπους ευδοκία.
* Ο κ. Απόστολος Δοξιάδης είναι συγγραφέας.
ΠΗΓΗ :Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 26 Δεκέμβρη 2016
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire