Η πνευματική διαδρομή του Παναγιώτη Κονδύλη, εξέχοντος διανοητή [1943-1998], προσεγγίζεται έως τώρα ιδεαλιστικά κυρίως και όχι ιστορικο-υλιστικά, έξω από τις κοινωνικές συνθήκες. Το επιχειρεί αυτό στο τελευταίο βιβλίο του ο εκδότης και συγγραφέας Γιώργος Καραμπελιάς «Παναγιώτης Κονδύλης - Μια διαδρομή», Εναλλακτικές Εκδόσεις.
Παρότι, λέει ο συγγραφέας, η πνευματική πορεία του Π. Κονδύλη υπήρξε ενική, μοναδική και μάλιστα σε υψηλό βαθμό, εντάσσεται ταυτόχρονα στην πορεία ενός ευρύτερου ιδεολογικού χώρου και μιας γενιάς. Η τελευταία δεν είναι άλλη από την περίφημη γενιά του ’60, η οποία «σηματοδοτεί και μια πρώτη μεγάλη ρήξη με τα εμφυλιοπολεμικά στερεότυπα, κατ’ εξοχήν δε, στον χώρο της Αριστεράς, με τα ίδια τα στερεότυπα του μαρξισμού και της μαρξιστικής-λενινιστικής σωτηριολογίας».
Συνήθως το έργο του Κονδύλη το ερευνούν και το μελετούν λειψά, άνθρωποι με διαφορετικό ο καθένας περιβάλλον. Είτε πρόκειται για ακαδημαϊκούς και διανοούμενους που προσανατολίζονται στη φιλοσοφική του σκέψη είτε για άλλους ακαδημαϊκούς και πολιτικούς που απομονώνουν τα ύστερα κεφάλαιά του, αυτά της γεωπολιτικής ανάλυσης και της επισήμανσης των κινδύνων ιστορικής ενδόρρηξης του ελληνικού έθνους. Υποβαθμίζεται μια τρίτη, ουσιώδης παράμετρος της διαδρομής του, αυτή των νεανικών του χρόνων, που τη σημάδεψε η εξ αριστερών κριτική του υπαρκτού. Η γενιά του ’60 χαρακτηρίζεται από τα μεγάλα ρεύματα της παγκόσμιας αμφισβήτησης και της πλανητικής αλλαγής κοινωνικού, ιδεολογικού αν όχι και ανθρωπολογικού υποδείγματος.
Στην Ελλάδα πνέει μία πρωτοφανής πολιτιστική επανάσταση ταυτόχρονα «με εικονοκλαστικό και ρηξικέλευθο χαρακτήρα». Σαββόπουλος, Θ. Αγγελόπουλος, Ράμφος κ.ά. δεν μαϊμουδίζουν τη Δύση, παίρνουν όμως απ’ αυτήν «πληροφορίες και υλικό» και διεκδικούν την ισοτιμία. Αυτή η πολιτιστική άνοιξη θα αμαυρωθεί από τη χούντα, η οποία ενεργοποιεί, τονίζει ο συγγραφέας, και πάλι τους έντονους διαχωρισμούς και διαφορισμούς Αριστεράς - Δεξιάς· σπάει έτσι η εγκαινιασθείσα στη δεκαετία του ’60 σχετική ενότητα των ανθρωπολογικών δεδομένων.
Ο Γ. Καραμπελιάς έχει παρακολουθήσει όλη τη διαδρομή του Κονδύλη [ανήκει στην ίδια γενιά], από την εισαγωγή του στον Μακιαβέλι έως τα τελευταία κείμενά του, που επαναπροσεγγίζουν και μάλιστα υπερασπίζουν μια πατριωτική, ορθολογική στάση. Οσες ενστάσεις κι αν εγείρει κάποιος δεν παύει να αποτελεί φαινόμενο αυτός ο άνθρωπος, να έχει στην κυριολεξία καταπιεί την παγκόσμια εγκυκλοπαίδεια· δεν δίστασε –γιατί είχε τα εφόδια και τα κότσια– να αναμετρηθεί με τους κορυφαίους του πνεύματος, τα ιδεολογικά και φιλοσοφικά ρεύματα, το δράμα, την ποίηση, την τέχνη, κάθε τι.
Ο Καραμπελιάς τα γνωρίζει και τα σέβεται όλα αυτά, δεν διστάζει όμως με τη σειρά του να προβεί σε αυστηρή κριτική ειδικά στο σημείο που ο Κονδύλης αποδέχεται άκριτα τη στάση των Μαρξ - Ενγκελς για την Ελλάδα. (Προφανώς τότε ήθελε να αποδιώξει κάθε ίχνος [έτσι θεωρούσε] επαρχιωτισμού).
Και σε πολλά άλλα γραπτά του Κονδύλη διαφωνεί, ειδικά σε αυτά της περιόδου ’70-’90. Και αυτό έχει σημασία: θαυμάζει μεν το φαινόμενο Κονδύλη δεν το καταπίνει όμως αμάσητο –τέλος συμμερίζεται [και συμπλέει με] το ύστερο έργο του, στο οποίο επικρίνονται και οι δύο ιδεολογικές θέσεις, που κυριαρχούν σήμερα λίγο-πολύ στην Ελλάδα: Από τη μια ελληνοκεντρικές εξάρσεις και διανοουμενίστικες παραδοσιολατρίες και βυζαντινολογίες· από την άλλη, «ευρωπαϊστές», «εκσυγχρονιστές» και «ορθολογιστές» που μηρυκάζουν την «πολιτισμένη» Δύση, ότι τάχα η παγκοσμιοποιημένη οικονομία και τα «ανθρώπινα δικαιώματα» θα φέρουν την ειρήνη.
Τροφή για σκέψη -και συζήτηση.
Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών
Δημοσιεύτηκε στις 12/06/2018
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire