Γιαννούλης Χαλεπάς, ένας μεγάλος του νεοελληνικού πανθέου

Η επάνοδος του Χαλεπά, 80 χρόνια από τον θάνατό του

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΘΗΝΑΚΗΣ

• 

Ο Γιαννούλης Χαλεπάς, διά χειρός Πέτρου Ζουμπουλάκη, έκθεση πορτρέτων του οποίου θα παρουσιαστεί στην Τήνο.

Συμπληρώνονται 80 χρόνια από τον θάνατό του και θεωρήθηκε η κατάλληλη στιγμή να ξαναβγεί προς τα έξω, να ακουστεί, ίσως να πάρει τη θέση που του αξίζει στο πάνθεον των σπουδαίων Ελλήνων καλλιτεχνών. Ισως φέτος είναι το momentum, όπου η τραγική φιγούρα της ελληνικής γλυπτικής θα εμφανιστεί ως διαχρονική, πέρα από χρονικά και εδαφικά σύνορα.
Αυτός είναι ο σκοπός του έτους Χαλεπά που διοργανώνουν ο Δήμος Τήνου και το Πνευματικό Κέντρο Πανόρμου «Γιαννούλης Χαλεπάς», όπως παρουσιάστηκε χθες στο Μουσείο Μπενάκη της Κουμπάρη. Πέραν της παρουσίασης των τρίμηνων πολυεπίπεδων δράσεων, η χθεσινή συγκέντρωση ήταν ένας πρώιμος αλλά αποφασιστικός τρόπος να τοποθετηθεί ο Γιαννούλης Χαλεπάς στο βάθρο των μεγάλων (και προσώρας ξεχασμένων), μαζί, όπως ειπώθηκε, με τους Καβάφη, Καζαντζάκη, Κάλλας, Μητρόπουλο, Σκαλκώτα, ως σκαπανέας του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Βέβαια, δεν πήγε χαμένη και η ευκαιρία να τεθεί το ζήτημα της μετάβασης της «Κοιμωμένης» στην Τήνο, του αριστουργήματος στον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών που έχει αποσυρθεί, κάτι που τόνισε με ζήλο ο ιστορικός τέχνης Μάνος Στεφανίδης.

Στις εκδηλώσεις, που ξεκινούν το Σάββατο 7 Ιουλίου και θα διαρκέσουν έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, θα λάβουν χώρα συναυλίες, όπως εκείνη με την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, εκθέσεις γλυπτικής, χαρακτικής, σχεδίου και φωτογραφίας με έργα Τήνιων καλλιτεχνών, έκθεση πορτρέτων του Πέτρου Ζουμπουλάκη, με δεσπόζον εκείνο του Γιαννούλη Χαλεπά, εκθέσεις του Προπαρασκευαστικού-Επαγγελματικού Σχολείου Καλών Τεχνών Πανόρμου, παρουσιάσεις βιβλίων και στρογγυλές τράπεζες για τη ζωή, το έργο και, κυρίως, τη σημασία του Τήνιου καλλιτέχνη, αλλά και διαγωνισμός για μαθητές δημοτικού.
Ταυτόχρονα, αυτό που ξεχωρίζει είναι η παρουσίαση των σχεδίων του Γιαννούλη Χαλεπά, τα οποία εντοπίστηκαν στα επιχρίσματα των τοίχων της οικίας-μουσείου του στον Πύργο, ενώ προβλέπεται δημοσίευση μελέτης. Προηγήθηκε η κυκλοφορία γραμματοσήμου με τον σπουδαίο Τήνιο γλύπτη, ενώ έπεται η έκδοση λευκώματος.
Τέλος, στο πλαίσιο των δράσεων του έτους Χαλεπά, οργανώνεται το 30ό συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Κοινωνικής Παιδιατρικής, με εισήγηση για όσα μας διδάσκει ο Χαλεπάς σήμερα.
Αρνητική εντύπωση, πάντως, προκάλεσε στο κοινό η αναφορά στην ομπρέλα της τριπλής έκθεσης των Τήνιων καλλιτεχνών (σε Πύργο, Υστέρνια και Βόλο), που έχει τίτλο, όπως είπε ο Μάνος Στεφανίδης, «Αναφορά στον Μπαρμπα-Γιαννούλη». Στην πιο ηχηρή παρέμβαση αναφέρθηκε ότι ο συγκεκριμένος τίτλος ακούγεται «ηθογραφικός, γραφικός και περίκλειστος, διότι ο καλλιτέχνης ήταν ο Χαλεπάς, όχι ο Μπαρμπα-Γιαννούλης», παρέμβαση που απέσπασε πολλά χειροκροτήματα. Η απάντηση ήταν ότι ο Χαλεπάς συχνά υπέγραφε ως «Μπαρμπα-Γιαννούλης».