Στέφανος Κωνσταντινίδης
Η
ιταλική πολιτική κρίση έφερε στην επιφάνεια την ευρύτερη σοβούσα κρίση
της Ευρώπης. Την έλλειψη δημοκρατικού θεσμικού πλαισίου αντιμετώπισης
των ευρωπαϊκών προκλήσεων οι οποίες αντιμετωπίζονται από το
γραφειοκρατικό ιερατείο των Βρυξελλών αλλά κυρίως από το Βερολίνο
σύμφωνα με τα γερμανικά συμφέροντα. Οι ευρωπαϊκές ελίτ αδυνατούν να
συλλάβουν τα μηνύματα των καιρών με αποτέλεσμα η αντισυστημική ψήφος,
όπως αυτή των τελευταίων ιταλικών εκλογών, να έχει γίνει το όπλο
αντίδρασης των πολιτών. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ευρωπαϊκό, το είδαμε
και στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές. Η κρίση του 2008 ανέτρεψε τις
βεβαιότητες και το χειραγωγημένο πολιτικό ακροατήριο που διέθεταν ώς
τότε οι ελίτ. Στην Ευρώπη είχαν βέβαια προηγηθεί και μια σειρά
δημοψηφίσματα, απορριπτικά της ΕΕ που ήθελαν να οικοδομήσουν αυτές οι
πολιτικές ελίτ σε συνεργασία με τους τραπεζίτες, τις αγορές και όλο το
φάσμα του νεοφιλελευθερισμού που σάρωνε τη Δύση. Με κάποιες εξαιρέσεις
–Ελλάδα, Ισπανία– η αντισυστημική ψήφος εκφράστηκε από την Άκρα Δεξιά.
Είναι φανερό ότι η Δύση μαστίζεται από μια βαθιά κρίση που επιτείνεται
από το κύμα της προσφυγικής εξόδου, ως αποτέλεσμα της άφρονας πολιτικής
των πολέμων που ανέτρεψαν τις πολιτικοκοινωνικές ισορροπίες σε πολλές
χώρες.
Η μεταπολεμική Δύση κυβερνήθηκε εναλλακτικά από μια φιλελεύθερη Δεξιά και μια μεταρρυθμιστική Αριστερά, στο πολιτικό μοντέλο Κεντροδεξιά-Κεντροαριστερά. Το μοντέλο αυτό ανατράπηκε από τον νεοφιλελευθερισμό που εισήγαγε πρώτη η Δεξιά, με πρωτεργάτες τη Μάργκαρετ Θάτσερ στη Βρετανία και τον Ρόναλντ Ρήγκαν στις ΗΠΑ, και που υιοθετήθηκε στη συνέχεια και από τη Σοσιαλδημοκρατία με κύριους εκπροσώπους τον Τόνι Μπλερ στη Βρετανία και τον Γκέρχαρντ Σρέντερ στη Γερμανία. Το αποτέλεσμα αυτής της νεοφιλελεύθερης πολιτικής υπήρξε η διάλυση της μεσαίας τάξης και η ακραία συγκέντρωση του πλούτου σε μια ολιγαρχία. Και δεν είναι σχήμα λόγου αυτό, υπάρχουν αριθμοί που το δείχνουν από ανεξάρτητους οργανισμούς και που δημοσίευσαν κατά καιρούς και μεγάλες εφημερίδες του κύρους της New York Times, Le Monde και The Guardian. Η ανισότητα στην κατανομή του πλούτου εξ αιτίας της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, η εγκατάλειψη του κοινωνικού κράτους, η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας, προκαλεί τεκτονικές αλλαγές στους κοινωνικούς σχηματισμούς των χωρών της Δύσης με τα μεσαία, τα μικροαστικά και τα εργατικά στρώματα στρώματα να εγκαταλείπουν τα παραδοσιακά κόμματα και να αναζητούν άλλη πολιτική στέγη. Αποτέλεσμα αυτών των μετακινήσεων είναι η αμφισβήτηση της πολιτικής ηγεμονίας Κεντροδεξιάς-Κεντοαριστεράς. Η ολιγαρχία του χρήματος, με ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που επέβαλε την πολιτική του κυριαρχία, οδηγεί την Ευρώπη σε ένα εργασιακό μεσαίωνα.
Οι πολιτικές ελίτ αδυνατούν να συλλάβουν τα μηνύματα των καιρών και προσπαθούν με τεχνοκρατικές λύσεις να αμφισβητήσουν τη λαϊκή ετυμηγορία. Η αστική δημοκρατία τείνει να μετατραπεί σε άδειο κέλυφος, σε ένα πουκάμισο αδειανό. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πού θα μας οδηγήσουν οι τεκτονικές πολιτικοκοινωνικές αλλαγές, ο δόλος και η πανουργία της Ιστορίας.
Ελλάδα και Κύπρος βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα με τα γνωστά αποτελέσματα. Στην Ελλάδα η αντισυστημική ψήφος που δόθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε ουσιαστικό αποτέλεσμα. Εφαρμόστηκε τελικά η μνημονιακή πολιτική που συνδυάστηκε και με προσαρμογή στην εξωτερική πολιτική. Αν δε επαληθευτούν τα προγνωστικά των δημοσκοπήσεων, θα επανέλθει στην εξουσία μια νεοφιλελεύθερη Δεξιά με ακόμη χειρότερες πολιτικές που θα οδηγήσουν τη χώρα σε εργασιακό μεσαίωνα. Για να επανεύρουν οι Έλληνες το προ του 2008 βιοτικό τους επίπεδο θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Οι ελληνικές ελίτ έχουν συντηρηκοποιηθεί σε σημείο που διανοούμενοι της πάλαι ποτέ ανανεωτικής Αριστεράς ή από το χώρο του ΠΑΣΟΚ να προσβλέπουν για σωτηρία στη νεοφιλελεύθερη Δεξιά. Και όπως πάντα τα εθνικά θέματα, και ιδιαίτερα ο νεοοθωμανικός τουρκικός επεκτατισμός, επιτείνουν την κρίση.
Στην Κύπρο δεν υπήρξε ποτέ αντισυστημική ψήφος. Το διπολικό πολιτικό κατεστημένο αναταράκτηκε κάπως στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές αλλά επικράτησε ουσιαστικά στις προεδρικές εκλογές. Η εκλογή Αναστασιάδη και η ενίσχυση της εκλογικής του βάσης, με ένα ΑΚΕΛ, στην καλύτερη περίπτωση να ακολουθεί μια χρεοκοπημένη σοσιαλδημοκρατική πολιτική, του επιτρέπει να προχωρεί στην εφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών, με διάλυση του κοινωνικού κράτους και ιδιωτικοποιήσεις, με τελευταίο θύμα τον Συνεργατισμό και με την απειλή διάλυσης του τομέα της υγείας. Η παιδεία καρκινοβατεί, το περιβάλλον έχει παραδοθεί στους ντιβέλοπερς, η δημόσια διοίκηση είνα παραδομένη σε φέουδα και αναποτελεσματική, ένα σύστημα διαπλοκής και διαφθοράς αφήνει παντού τις ανθυμιάσεις του. Την ίδια ώρα η χώρα απειλείται από τον τουρκικό νεοοθωμανικό επεκτατισμό, αλλά οι κυπριακές ελίτ επιμένουν στην ίδια πολιτική στο Κυπριακό που οδηγεί στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αντικατάσταση της από ένα μόρφωμα που θα μετατρέπει την Κύπρο σε τουρκικό προτεκτοράτο, με υψηλή βεβαίως αγγλοαμερικανική επικυριαρχία.
Δεν θέλω φυσικά να είμαι Κασσάνδρα, απλώς παρατηρώ και συμπυκνώνω όσα γράφονται και ακούονται καθημερινά. Μολονότι όσοι κάνουν αναφορά στην Κασσάνδρα για να απαξιώσουν τον κριτικό λόγο, θα πρέπει να θυμούνται ότι στο τέλος αυτή δικαιώθηκε! Και η Τροία αλώθηκε!
*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ
και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
stephanos.constantinides@gmail.com
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire