Είναι απίστευτο τι στραβομάρες μπορούν να κάνουν οι
άνθρωποι, κι επειδή πήραν μια φορά τον κατήφορο, να επιμένουν να
κατρακυλήσουν ώς τον πάτο.
Γιώργος Σεφέρης
Τέτοιες μέρες θυμάται κανείς αυτό που έγραψε ο Γιώργος Σεφέρης, ο ποιητής και διπλωμάτης, σε παρόμοιες περιστάσεις που η τύχη αυτού του τόπου παιζόταν στα ζάρια στη Ζυρίχη. Στις 9 Φεβρουαρίου 1959 έγραφε στη γυναίκα του τη Μαρώ, από το Λονδίνο : «Τ’ απόγευμα είχα νέα από την Ελβετία• το παιδί χειροτερεύει• οι γιατροί της Αθήνας έκαμαν ασυγχώρητες ανοησίες… Εκείνα που σκεφτόμασταν είναι τώρα χειρότερα. Είναι απίστευτο τι στραβομάρες μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι, κι επειδή πήραν μια φορά τον κατήφορο, να επιμένουν να κατρακυλήσουν ώς τον πάτο. Τώρα δεν είναι απίστευτο να φέρουν το παιδί και εδώ (εντός των ημερών). Τους εδώ γιατρούς τους ξέρεις. Ο Θεός να βοηθήσει…» (Μαρώ και Γιώργος Σεφέρης Αλληλογραφία Β’, εκδ. Ίκαρος, σελ. 629-630). Ο Σεφέρης, ο διπλωμάτης και ο ποιητής, περιγράφει προφητικά και ό,τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Κυπριακό. Μόνο που τις «ασυγχώρητες ανοησίες» τις κάνουν σήμερα στη Λευκωσία. Και πραγματικά η διαπίστωση του διπλωμάτη-ποιητή ισχύει και αυτή την ώρα: «Είναι απίστευτο τι στραβομάρες μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι, κι επειδή πήραν μια φορά τον κατήφορο, να επιμένουν να κατρακυλήσουν ώς τον πάτο». Στην καλύτερη περίπτωση αυτό που θα προκύψει από την πορεία που πήρε σήμερα το Κυπριακό, θα είναι ένα πλαίσιο λύσης, επίσημο ή ανεπίσημο, ΝΑΤΟ-τουρκικών προδιαγραφών.
Κι είναι και πάλι Δευτερογιούνης. Ο μαύρος κυπριακός Ιούλης! Με τις πικρές διαχρονικές αναμνήσεις αυτού του Ιούλη που σφράγισαν τη μοίρα της Κύπρου. Ο Δευτερογιούνης! Μια λέξη τόσο ποιητική! Μια λέξη που φέρνει στη μνήμη τον Βασίλη Μιχαηλίδη και την «9η Ιουλίου», το επικό του ποίημα για τους σφαγιασμούς του 1821. Και εκείνος ο τόσο δυνατός, ο τόσο παραστατικός στίχος του:
«Μιαν νύχταν, νύχταν σιανήν, τζιαιρόν Δευτερογιούνην/νύχταν Παρασιευκόνυχταν, που τ' άστρα μιλιούνια/ελάμπασιν που πανωθκιόν τζι εν εύρισκες ρουθούνιν/μέσα στης Χώρας τα στενά, στης Χώρας τα καντούνια,/σιανεμιά, εν άκουες δεντρούδιν να ταράξη/μήτε του σιύλλου λάξιμον, με πετεινόν να κράξη....». Ήταν μια τέτοια νύχτα που αποφασίστηκαν οι σφαγές στην Κύπρο.
Μαθητής ακόμη στο Κολέγιο Πάφου έκανα μια διάλεξη για τον Βασίλη Μιχαηλίδη, το κείμενο της οποίας ελπίζω να το βρω κάποτε μέσα στα χαρτιά μου, και που θυμούμαι να είχα σταθεί ιδιαίτερα στην «9η Ιουλίου», την επική πλευρά του ποιητή, αλλά και σ' ένα άλλο ποίημά του, την «Τοκογλυφία», που εκφράζει την κοινωνική πλευρά της ποίησής του, την κοινωνική του ευαισθησία. Σήμερα με όσα συμβαίνουν με τον Συνεργατισμό και την οικονομία, η «Τοκογλυφία» του Βασίλη Μιχαηλίδη είναι το ίδιο επίκαιρη όσο και η «9η Ιουλίου». Αλλά, ποιος τους ακούει τους ποιητές!
Κι ύστερα μας ήρθε και άλλος πικρός Δευτερογιούνης… Ο Δευτερογιούνης του '74! Τότε που ρήμαξαν ξανά τη μικρή πατρίδα με το πραξικόπημα του Ιούλη και τη δεύτερη τουρκική εισβολή, ύστερα από αυτή του Λαλά Μουσταφά, το 1571. Κάθε Δευτερογιούνη οι πικρές μνήμες επανέρχονται. Για κάποιους είναι μια «επετειακή» ανάγκη, για άλλους, τους επισκέπτες των καζίνων στα κατεχόμενα και όχι μόνον, μια ενόχληση στις προσφιλείς τους ενασχολήσεις. Για τους πολλούς όμως είναι η πικρή ανάμνηση όσων έζησαν πριν 44 χρόνια. Και για τους νεότερους, που θα είναι αυτοί οι πολλοί σε λίγο, μνήμη ιστορική για όσα συνέβησαν εκείνο τον πικρό Δευτερογιούνη. Είναι κι αυτοί που προσπαθούν να αναθεωρήσουν την ιστoρία, να δικαιολογήσουν άμεσα ή έμμεσα την εισβολή, φορτώνοντας την ευθύνη στο θύμα. Διότι ασφαλώς τα όποια λάθη της ελληνικής πλευράς δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την εισβολή και προπάντων τη συνεχιζόμενη κατοχή. Η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν και παραμένει μια ανεξάρτητη Πολιτεία και κανένας διεθνής νόμος δεν μπορεί να δικαιολογήσει την κατοχή των εδαφών της από τον εισβολέα. Γνωρίζουν οι νεοφιλελεύθεροι αναθεωρητές, κι αυτοί της «αριστερής» νεοταξίτικης μετάλλαξης, πως με τις πικρές εμπειρίες του παρελθόντος, με όλη την πείρα που συσσωρεύτηκε, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μπορούν να συμβιώσουν χωρίς κανένα πρόβλημα στο πλαίσιο μάλιστα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μάλιστα τραγικό να ακούονται γενναίες φωνές από τους Τουρκοκυπρίους που μιλούν για κατοχή και να υπάρχουν Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι που άμεσα ή έμμεσα να τη δικαιολογούν.
Μέρες του Ιούλη, καιρός για μια ανάταση και μια νέα και διαφορετική πορεία! Αυτό θα ήταν το καλύτερο μνημόσυνο για όσους έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία και τη δημοκρατία σ' αυτό τον τόπο. Κι όμως επίμονα επιμένουν στη Λευκωσία στη λύση τουρκικών προδιαγραφών. Σε μια πανικόβλητη τακτική, η Λευκωσία έπεσε στην παγίδα των Τούρκων και των Βρετανών, και πιθανόν και άλλων ξένων «κέντρων» και κατέθεσε προτάσεις στο «Κραν Μοντάνα» που ισοδυναμούν με παράδοση! Διότι ό,τι κατατίθεται από δικής μας πλευράς, με προϋποθέσεις ή χωρίς, παραμένει! Κανένας δεν θα θυμάται αύριο τις προϋποθέσεις! Όλοι όμως θα έχουν καταγράψει τις υποχωρήσεις. Όταν μάλιστα πρόκειται για υποχωρήσεις πανικού εκτός στρατηγικής, στο πλαίσιο μιας πανικόβλητης τακτικής που εφευρέθηκε την τελευταία στιγμή. Λύση όλοι θέλουμε, λύση χθες. Λύση όμως που δεν θα νομιμοποιεί την κατοχή και τα τετελεσμένα, ούτε και θα οδηγεί στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ούτε και θα οδηγεί στην παλαιστινιοποίηση ή τη βοσνιοποίηση με μια αμερικανο-νατοϊκή λύση, όπως αυτή που φαίνεται να διαπραγματεύεται ο Πρόεδρος Αναστασιάδης με τους ντόπιους και ξένους συμμάχους και φίλους του. Για να μην ξαναζήσει αυτός ο τόπος έναν ακόμη τραγικό Δευτερογιούνη! Μιαν νύχταν, νύχταν σιανήν, τζιαιρόν Δευτερογιούνην...
*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ
και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
stephanos.constantinides@gmail.com
Γιώργος Σεφέρης
Τέτοιες μέρες θυμάται κανείς αυτό που έγραψε ο Γιώργος Σεφέρης, ο ποιητής και διπλωμάτης, σε παρόμοιες περιστάσεις που η τύχη αυτού του τόπου παιζόταν στα ζάρια στη Ζυρίχη. Στις 9 Φεβρουαρίου 1959 έγραφε στη γυναίκα του τη Μαρώ, από το Λονδίνο : «Τ’ απόγευμα είχα νέα από την Ελβετία• το παιδί χειροτερεύει• οι γιατροί της Αθήνας έκαμαν ασυγχώρητες ανοησίες… Εκείνα που σκεφτόμασταν είναι τώρα χειρότερα. Είναι απίστευτο τι στραβομάρες μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι, κι επειδή πήραν μια φορά τον κατήφορο, να επιμένουν να κατρακυλήσουν ώς τον πάτο. Τώρα δεν είναι απίστευτο να φέρουν το παιδί και εδώ (εντός των ημερών). Τους εδώ γιατρούς τους ξέρεις. Ο Θεός να βοηθήσει…» (Μαρώ και Γιώργος Σεφέρης Αλληλογραφία Β’, εκδ. Ίκαρος, σελ. 629-630). Ο Σεφέρης, ο διπλωμάτης και ο ποιητής, περιγράφει προφητικά και ό,τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Κυπριακό. Μόνο που τις «ασυγχώρητες ανοησίες» τις κάνουν σήμερα στη Λευκωσία. Και πραγματικά η διαπίστωση του διπλωμάτη-ποιητή ισχύει και αυτή την ώρα: «Είναι απίστευτο τι στραβομάρες μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι, κι επειδή πήραν μια φορά τον κατήφορο, να επιμένουν να κατρακυλήσουν ώς τον πάτο». Στην καλύτερη περίπτωση αυτό που θα προκύψει από την πορεία που πήρε σήμερα το Κυπριακό, θα είναι ένα πλαίσιο λύσης, επίσημο ή ανεπίσημο, ΝΑΤΟ-τουρκικών προδιαγραφών.
Κι είναι και πάλι Δευτερογιούνης. Ο μαύρος κυπριακός Ιούλης! Με τις πικρές διαχρονικές αναμνήσεις αυτού του Ιούλη που σφράγισαν τη μοίρα της Κύπρου. Ο Δευτερογιούνης! Μια λέξη τόσο ποιητική! Μια λέξη που φέρνει στη μνήμη τον Βασίλη Μιχαηλίδη και την «9η Ιουλίου», το επικό του ποίημα για τους σφαγιασμούς του 1821. Και εκείνος ο τόσο δυνατός, ο τόσο παραστατικός στίχος του:
«Μιαν νύχταν, νύχταν σιανήν, τζιαιρόν Δευτερογιούνην/νύχταν Παρασιευκόνυχταν, που τ' άστρα μιλιούνια/ελάμπασιν που πανωθκιόν τζι εν εύρισκες ρουθούνιν/μέσα στης Χώρας τα στενά, στης Χώρας τα καντούνια,/σιανεμιά, εν άκουες δεντρούδιν να ταράξη/μήτε του σιύλλου λάξιμον, με πετεινόν να κράξη....». Ήταν μια τέτοια νύχτα που αποφασίστηκαν οι σφαγές στην Κύπρο.
Μαθητής ακόμη στο Κολέγιο Πάφου έκανα μια διάλεξη για τον Βασίλη Μιχαηλίδη, το κείμενο της οποίας ελπίζω να το βρω κάποτε μέσα στα χαρτιά μου, και που θυμούμαι να είχα σταθεί ιδιαίτερα στην «9η Ιουλίου», την επική πλευρά του ποιητή, αλλά και σ' ένα άλλο ποίημά του, την «Τοκογλυφία», που εκφράζει την κοινωνική πλευρά της ποίησής του, την κοινωνική του ευαισθησία. Σήμερα με όσα συμβαίνουν με τον Συνεργατισμό και την οικονομία, η «Τοκογλυφία» του Βασίλη Μιχαηλίδη είναι το ίδιο επίκαιρη όσο και η «9η Ιουλίου». Αλλά, ποιος τους ακούει τους ποιητές!
Κι ύστερα μας ήρθε και άλλος πικρός Δευτερογιούνης… Ο Δευτερογιούνης του '74! Τότε που ρήμαξαν ξανά τη μικρή πατρίδα με το πραξικόπημα του Ιούλη και τη δεύτερη τουρκική εισβολή, ύστερα από αυτή του Λαλά Μουσταφά, το 1571. Κάθε Δευτερογιούνη οι πικρές μνήμες επανέρχονται. Για κάποιους είναι μια «επετειακή» ανάγκη, για άλλους, τους επισκέπτες των καζίνων στα κατεχόμενα και όχι μόνον, μια ενόχληση στις προσφιλείς τους ενασχολήσεις. Για τους πολλούς όμως είναι η πικρή ανάμνηση όσων έζησαν πριν 44 χρόνια. Και για τους νεότερους, που θα είναι αυτοί οι πολλοί σε λίγο, μνήμη ιστορική για όσα συνέβησαν εκείνο τον πικρό Δευτερογιούνη. Είναι κι αυτοί που προσπαθούν να αναθεωρήσουν την ιστoρία, να δικαιολογήσουν άμεσα ή έμμεσα την εισβολή, φορτώνοντας την ευθύνη στο θύμα. Διότι ασφαλώς τα όποια λάθη της ελληνικής πλευράς δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την εισβολή και προπάντων τη συνεχιζόμενη κατοχή. Η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν και παραμένει μια ανεξάρτητη Πολιτεία και κανένας διεθνής νόμος δεν μπορεί να δικαιολογήσει την κατοχή των εδαφών της από τον εισβολέα. Γνωρίζουν οι νεοφιλελεύθεροι αναθεωρητές, κι αυτοί της «αριστερής» νεοταξίτικης μετάλλαξης, πως με τις πικρές εμπειρίες του παρελθόντος, με όλη την πείρα που συσσωρεύτηκε, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μπορούν να συμβιώσουν χωρίς κανένα πρόβλημα στο πλαίσιο μάλιστα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μάλιστα τραγικό να ακούονται γενναίες φωνές από τους Τουρκοκυπρίους που μιλούν για κατοχή και να υπάρχουν Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι που άμεσα ή έμμεσα να τη δικαιολογούν.
Μέρες του Ιούλη, καιρός για μια ανάταση και μια νέα και διαφορετική πορεία! Αυτό θα ήταν το καλύτερο μνημόσυνο για όσους έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία και τη δημοκρατία σ' αυτό τον τόπο. Κι όμως επίμονα επιμένουν στη Λευκωσία στη λύση τουρκικών προδιαγραφών. Σε μια πανικόβλητη τακτική, η Λευκωσία έπεσε στην παγίδα των Τούρκων και των Βρετανών, και πιθανόν και άλλων ξένων «κέντρων» και κατέθεσε προτάσεις στο «Κραν Μοντάνα» που ισοδυναμούν με παράδοση! Διότι ό,τι κατατίθεται από δικής μας πλευράς, με προϋποθέσεις ή χωρίς, παραμένει! Κανένας δεν θα θυμάται αύριο τις προϋποθέσεις! Όλοι όμως θα έχουν καταγράψει τις υποχωρήσεις. Όταν μάλιστα πρόκειται για υποχωρήσεις πανικού εκτός στρατηγικής, στο πλαίσιο μιας πανικόβλητης τακτικής που εφευρέθηκε την τελευταία στιγμή. Λύση όλοι θέλουμε, λύση χθες. Λύση όμως που δεν θα νομιμοποιεί την κατοχή και τα τετελεσμένα, ούτε και θα οδηγεί στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ούτε και θα οδηγεί στην παλαιστινιοποίηση ή τη βοσνιοποίηση με μια αμερικανο-νατοϊκή λύση, όπως αυτή που φαίνεται να διαπραγματεύεται ο Πρόεδρος Αναστασιάδης με τους ντόπιους και ξένους συμμάχους και φίλους του. Για να μην ξαναζήσει αυτός ο τόπος έναν ακόμη τραγικό Δευτερογιούνη! Μιαν νύχταν, νύχταν σιανήν, τζιαιρόν Δευτερογιούνην...
*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ
και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
stephanos.constantinides@gmail.com
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire