Κούρεμα καταθέσεων - Για δύο ελληνικές τράπεζες είχε συζητηθεί πρώτη φορά το «κούρεμα» - Αφορούσε Proton και Ασπίς, το 2011. Έγινε και τέτοια επέμβαση σε 2 τράπεζες στη Δανία το 2011...

Παρ’ ολίγον «κούρεμα» σε τράπεζες της Ελλάδας 

Του Τάσου Τελλογλου

Κι όμως, οι κυπριακές τράπεζες δεν αποτελούν την εξαίρεση στον κανόνα που λέει ότι «οι καταθέσεις δεν πειράζονται». Κι αυτό γιατί, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», αντιπροσωπεία της τρόικας είχε συζητήσει σοβαρά με τις ελληνικές αρχές την πιθανότητα να οδηγηθούν σε «κούρεμα», στο πλαίσιο του ελληνικού PSI, οι καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ των ελληνικών τραπεζών Proton και ΑΣΠΙΣ, που δεν εθεωρούντο και δεν ήταν «συστημικές».

Tότε, ωστόσο, την άνοιξη του 2011, πρυτάνευσαν, περισσότερο λογικές, δεύτερες σκέψεις. Οτι, δηλαδή, ακόμη και η χρεοκοπία «μη συστημικών» τραπεζών, ενδεχομένως, να επιτάχυνε την κατάρρευση των συστημικών, που στο πλαίσιο του «κουρέματος» των ομολόγων αγωνίζονταν για την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
Επίσης, για την ιστορία και πάλι, θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Τράπεζα Κύπρου και η Λαϊκή Τράπεζα δεν αποτελούν τα μοναδικά ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα για τα οποία συζητήθηκε ο «ξαφνικός θάνατος». Γιατί από τότε που η Αγκελα Μέρκελ, ως καγκελάριος, και ο σημερινός αντιπαλός της για την Καγκελαρία σοσιαλδημοκράτης Πέερ Στάινμπρουκ, ως υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης του μεγάλου συνασπισμού, εμφανίσθηκαν από κοινού στην τηλεόραση ένα Σαββατοκύριακο μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers για να εγγυηθούν τις καταθέσεις, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και η Ευρώπη δεν έχει απαντήσει ακόμη στα ερωτήματα:
- Γιατί πρέπει να σώζεται κάθε τράπεζα;- Υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσαν να μη σωθούν ακόμα και οι τράπεζες που χαρακτηρίζονται συστημικές;
Στις 2 Οκτωβρίου του 2012, ο προκάτοχος του κ. Ολι Ρεν, κεντρικός τραπεζίτης της Φινλανδίας κ. Ερκι Λίκανεν, παρουσίασε την πρόταση 280/3 με στόχο να ρυθμίσει τα θέματα αυτά ταυτόχρονα με τη διαπραγμάτευση της συμφωνίας για τις ισπανικές τράπεζες. Στις προτάσεις του ο κ. Λίκανεν πρότεινε να δημιουργηθεί από τους μετόχους ένα κεφάλαιο με το οποίο να ανακεφαλαιοποιούνται οι τράπεζες. Από το κεφάλαιο αυτό θα πληρώνονται, εν μέρει, και τα στελέχη των τραπεζών.
Ο κ. Λίκανεν και η ομάδα του πρότειναν ακόμη να υπολογίζονται με διαφορετικό τρόπο οι αξίες των ακινήτων στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Σήμερα υπολογίζονται με απηρχαιωμένο τρόπο οι προβλέψεις έναντι των θέσεων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψιν τον ενδεχόμενο μιας κατάρρευσης. Ο κ. Λίκανεν, ακόμη, σημειώνει ότι «το μέγεθος των τραπεζών τις καθιστά ανίκανες να προβλέψουν σωστά τα ρίσκα». Προτείνει, λοιπόν, μικρότερες μονάδες και διαχωρισμό των συναλλαγών με επικίνδυνα προϊόντα από την κλασική τραπεζική.
Το μοντέλο της Δανίας
Μία μικρή χώρα εκτός ευρώ, η Δανία, που εξακολουθεί να διατηρεί το δικό της νόμισμα, είχε προλάβει με το γνωστό πρακτικό πνεύμα που διακρίνει τους Σκανδιναβούς να υιοθετήσει το 2010 τον τροποποιημένο νόμο για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος. Αυτός εγγυάται τις καταθέσεις έως 100.000 ευρώ σε 133 τράπεζες της χώρας, αλλά η συμμετοχή δεν είναι υποχρεωτική. Οποια τράπεζα θέλει, συμμετέχει και... πληρώνει για την ασφάλιση των καταθέσεων. Οποια δεν θέλει, μένει απέξω, αλλά είναι λιγότερο ελκυστική για τους καταθέτες.
Διότι, εδώ τίθεται το κρίσιμο ζήτημα: Ασφάλιση καταθέσεων χωρίς συμμετοχή των τραπεζών δεν υπάρχει. Ταυτόχρονα, οι Δανοί δημιουργούν κατά το ιρλανδικό πρότυπο έναν οργανισμό που προχωράει στην εκκαθάριση των προβληματικών τραπεζών, στις οποίες οι καταθέσεις πάνω από 100.000 ευρώ δεν είναι ασφαλισμένες. Το 2011 οι Δανοί οδηγούν δύο τράπεζες, την Αμαγκερμπάνκεν και Φιόρντμπανκ Μορς, σε πτώχευση, την «πληρώνουν» οι καταθέτες άνω των 100.000 ευρώ αλλά και οι δανειστές αυτών των τραπεζών, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση ολόκληρου του τραπεζικού τομέα στη Δανία.
Οι Γερμανοί... αυτοεξαιρούνται
«Στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου η ασφάλιση των καταθέσεων έως 100.000 ευρώ είναι απλά... θεωρία», λέει στην «Κ» παλιό τραπεζικό στέλεχος του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. «Οι τράπεζες στην Ελλάδα, για παράδειγμα, μπορούσαν μετά την εγγύηση Αλογοσκούφη να “κρατήσουν” τα 8/10 του ποσού της εγγύησης, ενώ ακόμα και το ποσό της ανακεφαλαιοποίησης της Proton εξανέμισε τα αποθεματικά του ΤΕΚΕ».
Το Ινστιτούτο Μπρίγκελ σε έγγραφό του, το καλοκαίρι του 2012, για την εκκαθάριση των τραπεζών, σημειώνει ότι οι ελληνικές τράπεζες διατηρούνταν από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό έκτακτης ρευστότητας εν ζωή, παρότι είχαν αρνητικά ίδια κεφάλαια, επειδή η Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν «εξαιρετικά σιωπηρή στα ζητήματα εκκαθάρισης των τραπεζών».
Ο κ. Ντάισελμπλουμ δεν συνδέεται τόσο με την παράδοση της «σιωπής» όσο ο προκάτοχός του στην προεδρία του Eurogroup κ. Γιουνκέρ. «Δεν θέλουμε να προσωποποιήσουμε τα προβλήματα, αλλά αργήσαμε να αντιδράσουμε στον φαύλο κύκλο των μεγάλων ελλειμμάτων που υπάρχουν στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών με την αύξηση του δημόσιου χρέους», λέει στην «Κ» στέλεχος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας.
Η Γερμανία, πάντως, δεν έχει τη συνέπεια των χωρών του Βορρά στην εκκαθάριση τραπεζών. Και αυτό διότι πολλές περιφερειακές δικές της τράπεζες (Landesbanken) θα έπρεπε να έχουν την τύχη των κυπριακών τραπεζών. Είναι αυτές που επιμένει η γερμανική κυβέρνηση, ιδιαίτερα ο κ. Σόιμπλε, να εξαιρεθούν από τη διαδικασία της τραπεζικής ένωσης της Ευρώπης.


Πηγή: Η Καθημερινή
Δημοσιεύτηκε στις 31/03/2013