Κύπρος : Σε αναζήτηση πυξίδας

                                    

                            

 Το εναντιούμενον τω δυναστεύοντι δήμος ωνόμασται

( Aυτό που εναντιώνεται στο δυνάστη λέγεται λαός )

                                                                                Θουκυδίδης
Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η ανεπάρκεια διαχείρισης της παρούσας κρίσης είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που παρατηρήθηκε μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή του 1974, υπό συνθήκες τότε απείρως χειρότερες. Σήμερα υποτίθεται ότι έχουμε κράτος συντεταγμένο που θα έπρεπε να έχει την ετοιμότητα να αντιμετωπίσει την κρίση, η οποία άλλωστε δεν έχει πέσει από τον ουρανό. Οι ευθύνες της προηγούμενης κυβέρνησης είναι δεδομένες. Αλλά και αυτοί που κυβερνούν σήμερα δεν ήρθαν ξαφνικά από τον Άρη. Αποτελούν μέρος του ίδιου διεφθαρμένου και διαπλεκόμενου πολιτικού συστήματος που ταλαιπωρεί τον τόπο για δεκαετίες. Το μπάχαλο που παρατηρείται αυτές τις μέρες σε επίπεδο κυβέρνησης, Κεντρικής Τράπεζας αλλά ακόμα και της Βουλής, τρομάζει. Με την επέμβαση και των ανθυπάτων της τρόικας, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας, αλλά και των Βρυξελλών έχουν δημιουργηθεί αυτόνομες νησίδες εξουσίας και κανείς δεν ξέρει ποιος αποφασίζει τι. Η οικονομία καταρρέει, οι πολίτες ζουν με την αγωνία του αύριο και οι διάφοροι εκπρόσωποι των «αυτόνομων κυπριακών βασιλείων», βγαίνουν κατά καιρούς στα κανάλια και τους ζητούν να είναι ψύχραιμοι και να έχουν υπομονή.

 Δυστυχώς αυτό που έχει χρεοκοπήσει πρώτα, πριν από την οικονομία, είναι το ίδιο το πολιτικό σύστημα και το  κράτος που είναι ανύπαρκτο σε τέτοιες δύσκολες ώρες. Την ίδια στιγμή που στα παρασκήνια συγκρούονται τα μεγάλα συμφέροντα και όπου η κάθε ομάδα του πολιτικο-οικονομικού κατεστημένου προσπαθεί να περισώσει το δικό της μερίδιο εξουσίας και το δικό της μερίδιο σε ότι απομένει από την οικονομία, αποκαλύπτονται πράγματα και θαύματα και για τη διαχείριση που έγινε πίσω από κλειστές πόρτες όπως  και για το πως παίρνονται οι καθημερινές αποφάσεις. Εκατομμύρια ευρώ έκαναν φτερά στο εξωτερικό τη στιγμή που οι τράπεζες ήταν κλειστές και οι πολίτες περίμεναν στην ουρά για να πάρουν πενταροδεκάρες από τα αυτόματα ταμεία, ενώ άλλοι γνώριζαν για το κούρεμα πριν ξεσπάσει ανοιχτά η κρίση και φυγάδευσαν επίσης εκατομμύρια στο εξωτερικό. Ακούεται ακόμη και γράφεται πως κάποιοι καλά πληροφορημένοι πρόλαβαν και έσπασαν γραμμάτια άνω των εκατό χιλιάδων ευρώ για να καλύπτονται από τη διάσωση. Είμαστε μπροστά σε μια εικόνα διαφθοράς και σήψης, μια εικόνα καταλήστευσης και καταστροφής.

Πώς είναι δυνατόν κάτω από αυτές τις συνθήκες οι απλοί άνθρωποι να βάλουν ξανά πλάτη για την αντιμετώπιση της κρίσης όταν η εμπιστοσύνη έχει χαθεί; Εάν και αυτή την φορά υπάρξει συγκάλυψη των ευθυνών για την καταστροφή και την καταλήστευση, ο τόπος αυτός δεν έχει μέλλον. Χρειάζεται να λειτουργήσουν οι θεσμοί και το κράτος για να  αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του κόσμου, χρειάζεται να γίνει η αναγκαία κάθαρση, να αποκαλυφθούν και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι του σημερινού χάους. Ταυτόχρονα θα πρέπει να γίνει σοβαρή συζήτηση της πορείας που θα  ακολουθηθεί για το ξεπέρασμα της κρίσης και την ανόρθωση. Θα πρέπει μετά από σοβαρή μελέτη όλων των δεδομένων να παρουσιαστούν εναλλακτικτικές προτάσεις για τις οποίες να κληθεί να αποφασίσει ο λαός με δημοψήφισμα για την μελλοντική πορεία.

Η κυβέρνηση έκανε την επιλογή της, μια πορεία κάτω  από πολυετή επίβλεψη των ανθυπάτων της τρόϊκας αν όχι με συγκυβέρνηση μαζί τους. Για το σκοπό αυτό θα υπογραφτεί η σχετική δανειακή σύμβαση. Αυτή  είναι η μια πρόταση. Η  άλλη λύση είναι αυτή της αντιμετώπισης της κρίσης εκτός τρόικας που  θα πρέπει να παρουσιαστεί με συγκεκριμένη και αιτιολογημένη πρόταση. Και οι δύο προτάσεις θα μπορούσαν να τεθούν ενώπιον του λαού σε δημοψήφισμα. Ακούεται επίσης και η πρόταση εξόδου από το ευρώ και επανόδου στην κυπριακή λίρα. Κάποιοι θεωρούν τη συζήτηση αυτή ταμπού. Στην κατάσταση όμως που βρισκόμαστε τίποτε δεν είναι ταμπού, όλα θα πρέπει να μπουν στο τραπέζι και να συζητηθούν. Τα διλήμματα είναι βέβαια  μεγάλα αλλά γόρδιοι δεσμοί δεν υπάρχουν. Όλα πρέπει να αποφασιστούν μέσα από  διαφάνεια και συλλογικότητα, μέσα από  δημοκρατικές διαδικασίες, προκειμένου να υπάρξει και ανάκτηση της χαμένης εμπιστοσύνης και η όποια πορεία ακολουθηθεί να έχει τη λαϊκή νομιμοποίηση. Αν αυτό δεν γίνει η Κύπρος θα πορεύεται διχασμένη με όλες τις συνέπειες που αυτό θα έχει για το μέλλον του τόπου.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com