«Ομαλότητα» τουρκικών προδιαγραφών...

                

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Φαίνεται ότι ετοιμάζεται η επιστροφή στην «ομαλότητα» τουρκικών προδιαγραφών. Ομαλότητα στις σχέσεις Ευρώπης-Τουρκίας, ομαλότητα στα ελληνοτουρκικά, ομαλότητα στην Κύπρο. Ίσως η Τουρκία με τις προειδοποιήσεις που έχει δώσει τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Ελλάδα και την Κύπρο, θα προσπαθήσει τώρα να ενσωματώσει τα διπλωματικά της κέρδη στην τρέχουσα πραγματικότητα. Που σημαίνει σιωπηρή αναγνώριση από τους άλλους των νέων δεδομένων που έχει επιβάλει. Και για μεν τους Ευρωπαίους πρόκειται για τη χαμένη αξιοπρέπεια τους που θα εξαργυρωθεί όμως σε αργύρια. Για την Ελλάδα όμως θα πρόκειται για ακόμη ένα βήμα «γκριζοποίησης» του Αιγαίου και επιβολής της τουρκικής ισχύος ως ρυθμιστικού παράγοντα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Για την Κύπρο θα πρόκειται για αναγνώριση τετελεσμένων στην κυπριακή ΑΟΖ και τουρκική κηδεμονία ενός ανεξάρτητου κράτους. 

Κάπως έτσι, οι Ευρωπαίοι πορεύονται στην ευρωτουρκική σύνοδο της Βάρνας την οποία ο Ερντογάν έχει ανάγκη για να συνεχιστεί η ροή ευρωπαϊκών κονδυλίων στην παραπαίουσα τουρκική οικονομία. Οι δε Ευρωπαίοι θα συνεχίσουν τις προσοδοφόρες οικονομικές τους συναλλαγές με την Τουρκία και την αναθέρμανση φρούδων ελπίδων να διατηρήσουν την Τουρκία γεωπολιτικό εταίρο. Κι αυτά όταν πάνω από 150 δημοσιογάφοι βρίσκονται στις τουρκικές φυλακές,περισσότεροι από κάθε άλλη χώρα στον κόσμο, όταν βρίσκονται στη φυλακή βουλευτές και αρχηγοί κομμάτων, όταν έχουν απολυθεί ή και φυλακιστεί χιλάδες δημόσιοι λειτουργοί, δικαστές, εισαγγελείς και άλλοι, όταν καθημερινά φονεύονται αθώοι Κούρδοι και όταν ο Ερντογάν και οι υποτελείς του εξύβρισαν κατά καιρούς ευρωπαίους πολιτικούς, ακόμη και αρχηγούς κρατών. Αυτή η Ευρώπη δεν έχει κανένα μέλλον!

Στην Αθήνα, η αστική τάξη φαίνεται ανήσυχη, όπως διαγράφεται μέσα από την πολιτική αρθρογραφία των σοβαροφανών της δημοσιογράφων και τις αναλύσεις των ακαδημαϊκών που την εκφράζουν. Το σύστημα εναποθέτει πολλές ελπίδες, ως συνήθως, στους Αμερικανούς και πολύ λιγότερες στους ευρωπαίους εταίρους. Ο αμερικανός ανθύπατος στην Αθήνα, πρέσβης Τζέφρυ Πάιατ,  δεν μιλά μόνο με την κυβέρνηση αλλά και με τον Μητσοτάκη και άλλους πολιτικούς, ακόμη και με τον αρχηγό του ΓΕΕΘΑ! Με την κατάσταση όμως που επικρατεί στην Ουάσιγκτον, με τον Τραμπ να  παραπαίει, ίσως και να μη μπορούν να είναι τόσο αποτελεσματικοί. Προπάντων που η Τουρκία, με τις πλάτες και της Μόσχας, αντιμετωπίζει τους Αμερικανούς περιφρονητικά. Και σε κάθε περίπτωση το αμερικανικό ενδιαφέρον φτάνει μέχρι εκεί που εξυπηρετούνται τα νατοϊκά συμφέροντα. Πάντως η αντιμετώπιση από την Αθήνα των τουρκικών προκλήσεων παρουσιάζει, οπως το παραδέχονται οι πιο σοβαροί αναλυτές, πολλάπλά κενά. Η θεσμική δυσλειτουργία του κράτους στην αντιμετώπιση μιας κρίσης και η πολωτική διάσταση της ελληνικής πολιτικής ζωής συνιστούν βασικές αδυναμίες για την αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας.

Στη Λευκωσία η επάνοδος στην «ομαλότητα» τουρκικών προδιαγραφών, θα επισφραγισθεί μάλλον με κάποιο δείπνο από αυτά που μόνο ο Αναστασιάδης κατέχει την πατέντα. Η επίσκεψη στην Αθήνα του Νίκου Χριστοδουλίδη, του νέου κύπριου υπουργού Εξωτερικών, στόχευε στο να βολιδοσκοπηθεί  και να προετοιμαστεί η ελλαδική πολιτική ηγεσία για την αναμενόμενη επιστροφή στις συνομιλίες, με το φυσικό αέριο να είναι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο τραπέζι αυτή τη φορά. Η ταυτόχρονη επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΑΚΕΛ στην Αθήνα ήταν ενισχυτική της ίδιας προσπάθειας, με την επιμονή που εκφράζει για άμεση επανάληψη των συνομιλιών. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται Βρετανοί, Αμερικανοί και ΝΑΤΟ.  Η ανταμοιβή της Τουρκίας με παραχωρήσεις στην Κύπρο, προκειμένου να παρουσιαστεί διαλλακτική στα άλλα μέτωπα των σχέσεων της με τους αμερικανο-νατοϊκούς εταίρους, παραμένει μόνιμη επιδίωξη τόσο του Λονδίνου όσο και της Ουάσιγκτον.

Αυτή η επάνοδος στην «ομαλότητα» με κανένα βεβαίως τρόπο δεν σημαίνει ότι η Άγκυρα θα σταματήσει τις προκλήσεις της. Ο Ερντογάν έχει απόλυτη ανάγκη αυτού του εθνικιστικού παραληρήματος αφού η Τουρκία έχει εισέλθει σε προεκλογική περίοδο. Με στοχευμένες εξάλλου προκλήσεις θα ασκεί την αναγκαία  πίεση στους Ευρωπαίους για την εξυπηρέτηση των τουρκικών συμφερόντων. Την ίδια πίεση θα ασκεί στην Ελλάδα και την Κύπρο, όσο οι δύο χώρες θα υποκύπτουν στους εκβιασμούς του. Όσο θα συγκατατίθενται στην εκμετάλλευση από την Τουρκία των ευρωπαϊκών κονδυλίων και της αναβάθμισης της ως προνομιακού εμπορικού εταίρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσο θα συνεχίζεται η πολιτική του φοβισμένου καλού παιδιού!

Στους ανθρώπους και τις κοινωνίες πάντα υπήρχαν αβεβαιότητες. Με αυτές πορευόταν πάντα η ιστορία. Στη σημερινή καμπή της, η Ευρώπη βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, όπως και ο υπόλοιπος κόσμος. Μέσα σ΄αυτό τον απειλητικό  κυκλώνα βρισκόμαστε και εμείς. Όμως η ιστορία δεν γνωρίζει διλήμματα. Η απελευθέρωση της Ευρώπης απο τους εμπόρους του νεοφιλελευθερισμού κάποια στιγμή, θα αλλάξει τα ιστορικά δεδομένα. Ούτε η αρπαγή της Ευρώπης, ούτε και η απομείωση των κρατών-εθνών από τις παγκοσμιοποιημένες ελίτ είναι θέσφατο. Η ύβρις δεν επικρατεί ποτέ γιατί η ιστορία δεν τελειώνει. Πάντα υπάρχει νέμεσις. Και η ιστορία ανοίγεται προς κατευθύνσεις που δεν τις περιμένει κανείς. Είναι η εγελιανή πανουργία της. Αυτό που χρειάζεται είναι να αντέξουμε. Και να προδιαγράψουμε το μέλλον μας πέρα από τα φοβικά σύνδρομα της παράδοσης.  Γιατί μόνο η παράδοση θα βάλει τέρμα στην ύπαρξη μας.

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ

 και μέχρι πρόσφατα  επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com