Στέφανος Κωνσταντινίδης
Οι τελευταίες τουρκικές επιθετικές ενέργειες αφαίρεσαν και το τελευταίο φύλλο συκής από όσους επμένουν να καταλήξουμε στους «όρους αναφοράς» και να πάμε χωρίς καθυστέρηση σε συνομιλίες. Δηλαδή στους όρους αναφοράς θα δεχτούμε όσα προβάλλει η Άγκυρα για την Αμμόχωστο, τη δημιουργία τουρκικού «Προξενείου» στην πόλη, την αποδοχή των αξιώσεων της ότι το μεγαλύτερο μέρος της κλειστής πόλης ανήκει στο ΕΒΚΑΦ και όσοι θέλουν να επιστρέψουν, αν στο μεταξύ δεν δημευθεί το σπίτι τους, θα πρέπει να επιστρέψουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση; Θα δεχτούμε να μπει το φυσικό αέριο στο τραπέζι και η αριθμητική πολιτική ισότητα που θα μας δένει στο άρμα του νέο-οθωμανισμού και θα διαλύει την Κυπριακή Δημοκρατία; Υπάρχει ποιο εύκολος δρόμος προς την Αλεξανδρετοποίηση και τον εξαφανισμό κάθε ελληνικής παρουσίας σε αυτή τη γωνιά της Ανατολικής Μεσογείου; Την ίδια ώρα που η Άγκυρα ισλαμοποιεί τα κατεχόμενα και περιθωριοποιεί τους Τουρκοκυπρίους με την εγκατάσταση δεκάδων χιλιάδων εποίκων;
Η περίπτωση της Αμμοχώστου δείχνει τις προθέσεις της Τουρκίας να
δημιουργήσει τετελεσμένα, μετά την επίθεση στην κυπριακή ΑΟΖ και επί του
εδάφους. Ξεκίνησε από τη νεκρή ζώνη και τώρα προχωρεί στην κλειστή πόλη
της Αμμοχώστου, αγνοώντας τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Η Άγκυρα
προχωρεί με σχέδιο και αυτό εφαρμόζει. Αντίθετα η ελληνική πλευρά,
Λευκωσία και Αθήνα, έχουν χαθεί σε ένα θολό τοπίο ψευδαισθήσεων. Στην
Αθήνα ο Μητσοτάκης μοιάζει με ξεθωριασμένο Σημίτη μιας άλλης εποχής.
Ένας χλωμός πολιτικός ηγέτης, απέναντι σε ένα αδίστακτο Ερντογάν. Που
ξέρει να μανουβράρει στη διεθνή σκηνή, ιδιαίτερα με την Ουάσινγκτον και
τη Μόσχα. Και στη Λευκωσία ένας Αναστασιάδης που κανείς δεν είναι
σίγουρος τι ακριβώς θέλει.
Εκεί που έχουν φτάσει τα πράγματα μόνο μια ξεκάθαρη πολιτική της Αθήνας μπορεί να σώσει την παρτίδα. Διότι στην Ανατολική Μεσόγειο δεν δοκιμάζεται μόνο η πολιτική της Λευκωσίας. Δοκιμάζεται και η αντοχή της Αθήνας. Διότι ό,τι εφαρμόζει η Άγκυρα στην Ανατολική Μεσόγειο, θα το εφαρμόσει, όταν της δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία, στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, στον άξονα Καστελλορίζου-Ρόδου αλλά και στη θάλασσα της νοτιοανατολικής Κρήτης. Το κλίμα καλλιεργείται και προετοιμάζεται εντατικά με την προβολή της πολιτικής για τη «Γαλάζια Πατρίδα», ενώ επιδιώκονται και συμμαχίες με χώρες όπως η Λιβύη. Η πρόθεση της Άγκυρας είναι να περάσει στη διεθνή κοινή γνώμη και τη διεθνή κοινότητα η εντύπωση της ύπαρξης μιας διαφοράς ανάμεσα στις δύο χώρες και όχι μια στυγνή παραβίαση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας και των ελληνικών εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως και αυτών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν το πετύχει, τότε οι ξένοι θα μας πουν να «τα βρούμε». Δυστυχώς η στάση της Λευκωσίας και της Αθήνας διευκολύνει την τουρκική πολιτική. Δεν είναι δυνατό να διαπραγματεύεσαι «όρους αναφοράς» κα νέα Πενταμερή με τα τουρκικά γεωτρύπανα στην κυπριακή ΑΟΖ και τον Τσαβούσογλου να κάνει επίδειξη δύναμης στην Αμμόχωστο. Στην Αθήνα ιδιαίτερα δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν ότι η πολιτική «εξημέρωσης του θηρίου» που εφαρμόστηκε από την εποχή του Σημίτη απέτυχε οικτρά και οδήγησε στην γκριζοποίηση του Αιγαίου.
Βεβαίως παρά την προέλαση της στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία απέτυχε
να ανακόψει το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και οι
σημερινές ενέργειές της, με δικές της έρευνες και γεωτρήσεις, είναι το
αποτέλεσμα αυτής της αποτυχίας. Και του γεγονότος ότι δεν τολμά να
αγγίξει τις ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ.
Και η διεθνής κοινότητα, έστω και χλιαρά, δεν εγκρίνει τις παράνομες
ενέργειές της. Και προσπαθεί να αποσπάσει την κυπριακή συγκατάθεση
νομιμοποίησης της αρπαγής του κυπριακού φυσικού αερίου. Με άλλα λόγια,
δεν είναι όλα μαύρα για την κυπριακή και την ελληνική πλευρά. Και η
Τουρκία καθόλου δεν είναι άτρωτη. Αρχίζουν να γίνονται μαύρα από τους
ίδιους τους χειρισμούς της Αθήνας και της Λευκωσίας. Και λόγω των
φοβικών συνδρόμων με τα οποία αντιμετωπίζουν την Τουρκία.
Από αυτή τη στήλη έχει υποστηριχτεί ότι Κύπρος και Ελλάδα χρειάζεται να οικοδομήσουν μια διαφορετική πολιτική. Δεν είναι ότι θα λυθεί οτιδήποτε χωρίς διάλογο και διαπραγματεύσεις. Αλλά χρειάζεται ένας διάλογος διαφορετικά δομημένος, ένας διάλογος με ελληνική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο και με αποτρεπτική δύναμη που δεν θα επιτρέπει στην Άγκυρα την επιβολή της πολιτικής της κανονιοφόρου αλλά τη διευθέτηση στη βάση του διεθνούς δικαίου. Διαπραγμάτευση από θέσεως αδυναμίας θα έχει τραγικές συνέπειες και επιβολή των τουρκικών θέσεων σε βάρος της Κύπρου, σε παραβίαση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας.
Τα καλώς νοούμενα γεωπολιτικά συμφέροντα της Αθήνας επιβάλλουν έντονη την παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιβάλλουν την υπεράσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο πλαίσιο ενός κοινού αμυντικού μηχανισμού. Ο οποίος μηχανισμός θα αποτελεί προέκταση των τριμερών σχημάτων συνεργασίας στην περιοχή. Χωρίς αυτό τον κοινό αμυντικό μηχανισμό αποτροπής τα όποια τριμερή σχήματα συνεργασίας θα παραμένουν κενά περιεχομένου. Διότι τα σχήματα αυτά τότε μόνο θα είναι αποτελεσματικά όταν Κύπρος και Ελλάδα θα διαθέτουν την αναγκαία αποτρεπτική δύναμη. Καθότι και οι συνομιλίες στις οποίες επιμένουν τόσο φορτικά κάποιοι, αν είναι να γίνουν στη σωστή βάση, δεν θα πρέπει να γίνουν με όρους παράδοσης. Και είναι ανάγκη να μη εγκαταλειφθεί η πολιτική ΣΥΡΙΖΑ-Κοτζιά από την Αθήνα για μια λύση χωρίς εγγυήσεις και χωρίς την παρουσία τουρκικού στρατού στην Κύπρο. Επί του προκειμένου αναμένονται δείγματα γραφής από την Αθήνα.
*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
stephanos.constantinides@gmail.com
Εκεί που έχουν φτάσει τα πράγματα μόνο μια ξεκάθαρη πολιτική της Αθήνας μπορεί να σώσει την παρτίδα. Διότι στην Ανατολική Μεσόγειο δεν δοκιμάζεται μόνο η πολιτική της Λευκωσίας. Δοκιμάζεται και η αντοχή της Αθήνας. Διότι ό,τι εφαρμόζει η Άγκυρα στην Ανατολική Μεσόγειο, θα το εφαρμόσει, όταν της δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία, στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, στον άξονα Καστελλορίζου-Ρόδου αλλά και στη θάλασσα της νοτιοανατολικής Κρήτης. Το κλίμα καλλιεργείται και προετοιμάζεται εντατικά με την προβολή της πολιτικής για τη «Γαλάζια Πατρίδα», ενώ επιδιώκονται και συμμαχίες με χώρες όπως η Λιβύη. Η πρόθεση της Άγκυρας είναι να περάσει στη διεθνή κοινή γνώμη και τη διεθνή κοινότητα η εντύπωση της ύπαρξης μιας διαφοράς ανάμεσα στις δύο χώρες και όχι μια στυγνή παραβίαση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας και των ελληνικών εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως και αυτών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν το πετύχει, τότε οι ξένοι θα μας πουν να «τα βρούμε». Δυστυχώς η στάση της Λευκωσίας και της Αθήνας διευκολύνει την τουρκική πολιτική. Δεν είναι δυνατό να διαπραγματεύεσαι «όρους αναφοράς» κα νέα Πενταμερή με τα τουρκικά γεωτρύπανα στην κυπριακή ΑΟΖ και τον Τσαβούσογλου να κάνει επίδειξη δύναμης στην Αμμόχωστο. Στην Αθήνα ιδιαίτερα δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν ότι η πολιτική «εξημέρωσης του θηρίου» που εφαρμόστηκε από την εποχή του Σημίτη απέτυχε οικτρά και οδήγησε στην γκριζοποίηση του Αιγαίου.
Από αυτή τη στήλη έχει υποστηριχτεί ότι Κύπρος και Ελλάδα χρειάζεται να οικοδομήσουν μια διαφορετική πολιτική. Δεν είναι ότι θα λυθεί οτιδήποτε χωρίς διάλογο και διαπραγματεύσεις. Αλλά χρειάζεται ένας διάλογος διαφορετικά δομημένος, ένας διάλογος με ελληνική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο και με αποτρεπτική δύναμη που δεν θα επιτρέπει στην Άγκυρα την επιβολή της πολιτικής της κανονιοφόρου αλλά τη διευθέτηση στη βάση του διεθνούς δικαίου. Διαπραγμάτευση από θέσεως αδυναμίας θα έχει τραγικές συνέπειες και επιβολή των τουρκικών θέσεων σε βάρος της Κύπρου, σε παραβίαση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας.
Τα καλώς νοούμενα γεωπολιτικά συμφέροντα της Αθήνας επιβάλλουν έντονη την παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιβάλλουν την υπεράσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο πλαίσιο ενός κοινού αμυντικού μηχανισμού. Ο οποίος μηχανισμός θα αποτελεί προέκταση των τριμερών σχημάτων συνεργασίας στην περιοχή. Χωρίς αυτό τον κοινό αμυντικό μηχανισμό αποτροπής τα όποια τριμερή σχήματα συνεργασίας θα παραμένουν κενά περιεχομένου. Διότι τα σχήματα αυτά τότε μόνο θα είναι αποτελεσματικά όταν Κύπρος και Ελλάδα θα διαθέτουν την αναγκαία αποτρεπτική δύναμη. Καθότι και οι συνομιλίες στις οποίες επιμένουν τόσο φορτικά κάποιοι, αν είναι να γίνουν στη σωστή βάση, δεν θα πρέπει να γίνουν με όρους παράδοσης. Και είναι ανάγκη να μη εγκαταλειφθεί η πολιτική ΣΥΡΙΖΑ-Κοτζιά από την Αθήνα για μια λύση χωρίς εγγυήσεις και χωρίς την παρουσία τουρκικού στρατού στην Κύπρο. Επί του προκειμένου αναμένονται δείγματα γραφής από την Αθήνα.
*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
stephanos.constantinides@gmail.com
