Κύπρος: Δεύτερη προεδρική θητεία για τον Αναστασιάδη;

Στέφανος Κωνσαντινίδης

 

Πώς παρουσιάζονται οι δυνατότητες Αναστασιάδη για μια δεύτερη προεδρική θητεία; Θετικές ή αρνητικές; Η ανάλυση που ακολουθεί παρουσιάζει έναν απερχόμενο πρόεδρο με πολλά αδύνατα σημεία αλλά και με τις πιθανότητες επανεκλογής του να μη έχουν εκλείψει. Αν πάντως ο Νικόλας Παπαδόπουλος περάσει στο δεύτερο γύρο, οι πιθανότητες του μειώνονται αισθητά. Με τον Παπαδόπουλο στον δεύτερο γύρο ο Αναστασιάδης δύσκολα εκλέγεται.
Η κύρια πολιτική δύναμη στήριξης του σημερινού προέδρου είναι το κόμμα τού οποίου ηγήθηκε ο ίδιος για πολλά χρόνια, ο Δημοκρατικός Συναγερμός-ΔΗΣΥ. Το κόμμα αυτό αποτελεί συνέχεια του Ενιαίου Κόμματος που είχε ιδρυθεί από τον Γλαύκο Κληρίδη λίγο πριν το πραξικόπημα και την εισβολή. Εξέφραζε την παλιά εμπορομεσιτική τάξη της εποχής της Αγγλοκρατίας, στενά συνδεδεμένη με τους Άγγλους  αλλά και κάποια νεότερα αστικά στρώματα που αναδείκτηκαν στην πρώτη δεκαετία της ανεξαρτησίας. Το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή οδήγησαν την πιο σημαντική μερίδα της κυρίαρχης κυπριακής αστικής τάξης να συσπειρωθεί και να επιζητήσει δική της πολιτική έκφραση. Αυτή η πολιτική έκφραση έγινε πραγματικότητα με την ίδρυση του Δημοκρατικού Συναγερμού γύρω από τον Γλαύκο Κληρίδη. Το κόμμα αυτό πολιτικοποίησε και ενέταξε  ταυτόχρονα στις τάξεις του τα πιο σημαντικά στοιχεία της ΕΟΚΑ Β΄, ενώ πέτυχε να συνασπίσει γύρω του μεγάλα αγροτικά στρώματα καθώς και ένα τμήμα των μικροαστικών στρωμάτων. Σήμερα εκφράζει από τη μια την κυπριακή μεταπρατική αστική τάξη που ελέγχει το κόμμα και στρώματα της λαϊκής Δεξιάς από το χώρο των αγροτών και των μικροαστικών στρωμάτων. Είναι το μεγαλύτερο κυπριακό πολιτικό κόμμα.

Οι θέσεις του στο Κυπριακό, από την εποχή του σχεδίου Ανάν, ευνοούν μια λύση που αναπόφευκτα θα οδηγήσει στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα βάλει την Κύπρο κάτω από τη σφαίρα επιρροής της Άγκυρας, υπό την υψηλή αγγλοαμερικανική επιτήρηση. Την πολιτική αυτή έχει υιοθετήσει ο νυν πρόεδρος και σε αυτό το πλαίσιο διαπραγματεύται τη λύση του Κυπριακού. Αυτό το πλαίσιο εξυπηρετεί τα συμφέροντα τμήματος της αστικής τάξης που θέλει να επεκτείνει τις οικονομικές της δραστηριότητες στη μεγάλη τουρκική αγορά. Το πολιτικό πλαίσιο της λύσης είναι δευτερεύον μπροστά στα οικονομικά συμφέροντα που υπάρχει η εντύπωση ότι θα εξυπηρετηθούν. Για τη μερίδα αυτή της αστικής τάξης που εκπροσωπεί ο ΔΗΣΥ προέχουν τα οικονομικά της συμφέροντα τα οποία ορίζει στο πλαίσιο μιας Ανατολικής Μεσογείου όπου θα ηγεμονεύει η Τουρκία.
Το αδύνατο σημείο αυτής της πολιτικής, όπως φάνηκε με το σχέδιο Ανάν, είναι ότι η λαϊκή Δεξιά του κόμματος-αγρότες, μικροαστοί αλλά και μεσαία στρώματα- δεν την ασπάζονται κατ΄ανάγκην και διατηρούν μια εθνική  ευαισθησία στο θέμα της λύσης. Επομένως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να διαρρεύσουν ψηφοφόροι από αυτά τα κοινωνικά στρώματα προς τον Νικόλα Παπαδόπουλο που διαφοροποιείται στο Κυπριακό.
Στο επιτελείο Αναστασιάδη υπολογίζουν ότι αυτή η διαρροή θα μπορούσε να αναπληρωθεί με ψηφοφόρους από το ΑΚΕΛ που δεν διαβλέπουν σοβαρό ρόλο του Μαλά σε αυτές τις εκλογές και επομένως θα προτιμούσαν ενίσχυση του Αναστασιάδη. Ομοίως περιμένουν ενίσχυση και από  ψηφοφόρους  του ΔΗΚΟ που εξυπηρετήθηκαν πελατειακά, τους  γνωστούς φίλους  Καρογιάν. Εντούτοις στο μέτρο που ο Μάρκος Κυπριανού στηρίζει σταθερά τον Νικόλα Παπαδόπουλο, το ΔΗΚΟ και η λεγόμενη «πατριωτική» , όπως την αξιολογούσε κάποτε το ΑΚΕΛ, αστική τάξη δεν πρόκειται να δώσει στήριξη στον Αναστασιάδη. Να θυμηθούμε άλλωστε ότι οι δύο πολιτικές συνισταμένες του ΔΗΚΟ, η πολιτική κληρονομιά Σπύρου Κυπριανού από τη μια και αυτή του Τάσσου Παπαδόπουλου από την άλλη, παρουσιάζονται ενωμένες.
 Με άλλα λόγια οι δυνάμεις της Δεξιάς είναι αρκετές για να εξασφαλίσουν στον Αναστασιάδη συμμετοχή στον δεύτερο γύρο, αλλά πολύ αδύναμες για να του εξασφαλίσουν και την τελική νίκη. Ιστορικά, τόσο ο Γλαύκος Κληρίδης, όσο και ο ίδιος ο Αναστασιάδης εκλέκτηκαν στην προεδρία της Δημοκρατίας με τη στήριξη της μερίδας εκείνης της αστικής τάξης που εκφράζει το ΔΗΚΟ, με το ΔΗΚΟ στο πλευρό τους. Ποτέ δεν κατάφερε να εκλεγεί πρόεδρος της Δημοκρατίας, υποψήφιος από το χώρο του ΔΗΣΥ, που δεν είχε τη στήριξη του ΔΗΚΟ, εκτός της δεύτερης θητείας Κληρίδη λόγω μιας εξαιρετικής συγκυρίας. Αυτή τη φορά το ΔΗΚΟ θα παραμείνει συσπειρωμένο γύρω από τον Νικόλα Παπαδόπουλο. Η μόνη επομένως ελπίδα του Αναστασιάδη είναι ότι θα έχει τη στήριξη αρκετών ψηφοφόρων του ΑΚΕΛ, ειδικά αν ο Μαλάς δεν περάσει στο δεύτερο γύρο, για να μπορέσει να εκλεγεί. Στην πραγματικότητα όμως, αν ο Παπαδόπουλος περάσει στον δεύτερο γύρο, ο Αναστασιάδης δύσκολα εκλέγεται. Μόνο η παρουσία του Μαλά στον δεύτερο γύρο θα του εξασφάλιζε άνετη εκλογή.
Με αυτά τα δεδομένα, όσοι πιστεύουν ότι η λύση που είναι έτοιμος να δεχτεί ο Αναστασιάδης είναι επικίνδυνη για τον τόπο, επικίνδυνη για την επιβίωση του λαού της Κύπρου, δεν έχουν άλλη επιλογή από του να στηρίξουν Νικόλα Παπαδόπουλο από τον πρώτο γύρο. Διότι  το ουσιαστικό διακύβευμα αυτών των εκλογών είναι το Κυπριακό. Όλα τα άλλα, χωρίς να χάνουν τη σημασία τους, έρχονται σε δεύτερη μοίρα όταν κινδυνεύει με κατάλυση το κυπριακό κράτος, η Κυπριακή Δημοκρατία. Αλλά ακόμη και στα θέματα της οικονομίας, του κοινωνικού κράτους, της παιδείας, ο απολογισμός Αναστασιάδη παραμένει φτωχός. Οι μόνοι κερδισμένοι από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές του είναι ο σκληρός πυρήνας των μεταπρατών Κυπρίων αστών που του παρέχουν αμέριστη υποστήριξη. Με το κούρεμα εξάλλου παρέδωσε τον τραπεζικό τομέα στο ξένο κεφάλαιο και διέλυσε τον Συνεργατισμό, ένα διαχρονικό επίτευγμα λαϊκών αγώνων, παρά τις όποιες αδυναμίες του. Και προχωρεί ακάθεκτος στην ιδιωτικοποίηση του δημόσιου τομέα της οικονομίας.
Στα  επόμενα άρθρα που θα ακολουθήσουν θα επανέρθουμε με την ανάλυση του χώρου του ΑΚΕΛ και αυτού των ενδιάμεσων.

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ
 και μέχρι πρόσφατα  επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
 .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com

  Στέφανος Κωνσταντινίδης