Ο μεγαλύτερος κίνδυνος το 2012 είναι να ασκήσει μία ελληνική αποχώρηση αβάσταχτη πίεση στην Ευρωζώνη

Ο χωρισμός θα ήταν πολύ δύσκολος για την Ευρωζώνη

The Economist
Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης, που ξεκίνησε σαν ένα απλό ελληνικό πρόβλημα στις αρχές του 2010, θα γίνει υπαρξιακή το 2012. Προφανώς θα κυριαρχήσει η προχειρότητα. Οι αναβλητικοί Ευρωπαίοι πολιτικοί ίσως δεν κάνουν αρκετά για να κρατήσουν στη ζωή το κοινό νόμισμα. Αν εναλλακτική λύση είναι η διάλυση της Ευρωζώνης, η ΕΚΤ, υπό τον Ιταλό Μάριο Ντράγκι, μπορεί να ενεργήσει ταχέως και με μαζικά πυρά, τυπώνοντας χρήμα. Ωστόσο, αν η προχειρότητα είναι η πιθανότερη εξέλιξη, ο κίνδυνος διάλυσης είναι ανησυχητικά υψηλός. Θεωρητικά, αυτό μπορεί να συμβεί με δύο τρόπους: με έξοδο των αξιόχρεων βόρειων χωρών με επικεφαλής τη Γερμανία, ή με αναγκαστική αποχώρηση των αφερέγγυων, με επικεφαλής την Ελλάδα. Στην πράξη, μόνο ο ένας τρόπος είναι εφαρμόσιμος. Η Γερμανία δεν θα καταστρέψει το ευρώ θέτοντας σε κίνδυνο την Ε.Ε. Η διάλυση, αν επέλθει, θα ξεκινήσει από την Ελλάδα.
Η διαχείριση της πολιτικής λιτότητας στην Ελλάδα ίσως αποδειχθεί ο καθοριστικός παράγοντας. Αυτό έγινε σαφές με την αναταραχή που πυροδότησε η Αθήνα τις ημέρες μετά τη συμφωνία διάσωσης στη σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου. Ας υποθέσουμε ότι η συμφωνία θα ισχύσει. Και πως η απώλεια 50% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων ιδιωτών πιστωτών θα ανακόψει την περαιτέρω άνοδο του υπέρογκου χρέους (από 162% του ΑΕΠ το 2011 σε 183% το 2012). Θα χρειαστεί να φθάσουμε στο 2020 για να υποχωρήσει στο 120%, επίπεδο ακόμα ιλιγγιώδες. Οι Ελληνες θα αντιμετωπίσουν ένα απελπιστικά σκληρό έτος, μετά τρία χρόνια ύφεσης. Και ο στόχος αύξησης της ανταγωνιστικότητας, ώστε να αντιμετωπισθούν οι ακαμψίες της κοινής αγοράς, θα συνεχίσει να προκαλεί δέος, εφόσον το εγχώριο κόστος θα πρέπει να μειωθεί κατά 25% επιπλέον.

Και τότε, ένα ξέσπασμα εθνικισμού στη χώρα μπορεί να προκαλέσει ακόμα πιο θεαματική στάση πληρωμών και έξοδο. Υπέρμαχοι της αποχώρησης της Ελλάδας από την Ευρωζώνη αναφέρονται στην εμπειρία της Αργεντινής μετά τη στάση πληρωμών του 2001-02. Ωστόσο, η Αργεντινή κατόρθωσε να αναπτυχθεί κατά 9% το 2003 και συνέχισε έτσι ώς την ύφεση του 2008-09. Η βραχυπρόθεσμη καταστροφή στην Ελλάδα θα μπορούσε να είναι πολύ πιο σοβαρή και η χώρα να μην επωφεληθεί από την έκρηξη των τιμών των πρώτων υλών, που βοήθησε την Αργεντινή. Μια νύξη αποχώρησης από το κοινό νόμισμα θα μετέτρεπε τη βραδεία απόσυρση καταθέσεων σε κανονική φυγή, προκαλώντας κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Η κυβέρνηση θα σωζόταν μετατρέποντας τα ομόλογα σε δραχμή, όμως οι επιχειρήσεις που οφείλουν ευρώ βάσει συμβολαίων υπό ξένο δίκαιο θα καταστρέφονταν. Μάλιστα, η Ελλάδα μπορεί να εκδιωκόταν και από την Ε.Ε. Η ένταξη στο ευρώ υποτίθεται πως είναι ανέκκλητη. Εφόσον οι ευρωπαϊκές συνθήκες δεν προβλέπουν αποχώρηση μιας χώρας, κάποιοι δικηγόροι επιμένουν ότι κάτι τέτοιο πρέπει να συνεπάγεται έξοδο από την Ε.Ε. Η Ελλάδα θα έχανε όχι μόνο πολύτιμα ευρωπαϊκά κεφάλαια στήριξης, αλλά και ζωτική πρόσβαση στην κοινή αγορά, ακυρώνοντας μεγάλο μέρος από το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της υποτιμημένης νέας δραχμής.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος το 2012 είναι να ασκήσει μία ελληνική αποχώρηση αβάσταχτη πίεση στην Ευρωζώνη. Οι φόβοι για διάλυση και στάσεις πληρωμών, πτωχεύσεις τραπεζών και οικονομική κατάρρευση είναι ο ισχυρότερος λόγος να πιστεύουμε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα επινοήσουν τελικά τρόπο εξόδου από την κρίση. Ομως, ατυχήματα συμβαίνουν...
(Από την ειδική ετήσια έκδοση του Economist, με τίτλο «O Kόσμος το 2012»)