Κύπρος - Η κουλτούρα της παραπαιδείας

Όταν η παιδεία υστερεί, ανθίζει η παραπαιδεία


Μάριος Χριστοδούλου

Εξ αφορμής της τελικής ευθείας στην οποία βρίσκεται o μαθητικός κόσμος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τις καθιερωμένες τελικές εξετάσεις, αξίζει να αναφερθούμε σε ένα φαινόμενο ομολογουμένως ελληνικό που ανάλογό του σε έκταση δεν υπάρχει όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και πέραν της ηπείρου, για αυτούς που επικαλούνται συχνά την αλλοδαπή ως παράδειγμα προς μίμηση. Όπου δεν υπάρχει παιδεία ή υστερεί, ανθεί η παραπαιδεία. Αποτελεί κραυγαλέα απόδειξη αδυναμίας της δημόσιας παιδείας να ανταποκριθεί επαρκώς στον θεσμικά προβλεπόμενο παιδαγωγικό της ρόλο και συνακόλουθα να πείσει το κοινωνικό σύνολο για τη σημαντικότητά του αυτού καθ' εαυτού.
Ότι δηλαδή, μπορεί να εξασφαλίσει, ως οφείλει, τις απαιτούμενες γνώσεις και εφόδια στους μαθητές, ώστε να ολοκληρώσουν την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευσή τους και να πετύχουν, όσοι το επιθυμούν, την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Η αδυναμία αυτή, οδηγεί στη συνολική και απόλυτη απαξίωση της δημόσιας εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα ο γονιός να θεωρεί αυτονόητη την υποχρέωσή του να ικανοποιήσει τη λογική και υπεύθυνη, όπως εκλαμβάνεται, απαίτηση του μαθητή για ιδιωτική συμπληρωματική διδασκαλία.

Η παραπαιδεία από την πλευρά της έχει αναπαράγει τις συνθήκες επιβίωσής της, καθιστώντας την, κυρίαρχη έναντι του δημόσιου σχολείου και εγκλωβίζοντας με αυτό τον τρόπο ολόκληρη την κοινωνία σε ένα κλειστό σύστημα μάθησης, που καταληκτικό προϊόν του είναι μια «άλλη» εκπαιδευτική νοοτροπία.

Εν ολίγοις, η παραπαιδεία όχι απλά εκμεταλλεύεται τους φόβους, τις ανασφάλειες και τις ελπίδες της οικογένειας αλλά, παράλληλα, σε σημαντικό βαθμό τις εντείνει, όχι μόνο μέσα από το φροντιστήριο ή το σπίτι, όπου γίνονται τα ιδιαίτερα μαθήματα, αλλά δημιουργούνται και μέσα στο ίδιο το σχολείο... και ο νοών νοείτω!

Η πραγματικότητα είναι πως μέσα στον χρόνο έχει παγιώσει τα βασικά χαρακτηριστικά της και επηρεάζει βαθύτατα το κοινωνικό σύνολο με απροσδιόριστους τρόπους και συχνά αναπάντεχους.

Αλήθεια τις πταίει; Πώς εξηγείται αυτός ο οργασμός και η ανθεκτικότητα της παραπαιδείας στο εκπαιδευτικό μας σύστημα; Ποιο φροντιστήριο διαθέτει καλύτερες υποδομές (αίθουσες, εργαστήρια, μέσα διδασκαλίας) από το μέσο δημόσιο σχολείο ακόμα και με όλα τα προβλήματα και τις ελλείψεις που σαφώς έχει; Ποιος επιθυμεί το τέλος της παραπαιδείας; Ερωτήματα που μένουν αναπάντητα γιατί προφανώς τα συμφέροντα και οι σκοπιμότητες που διαδραματίζονται και σε αυτόν το τομέα παίζουν τον δικό τους σημαντικό ρόλο. Και η παραπαιδεία έχει γίνει πλέον κουλτούρα.

Ως κουλτούρα λοιπόν δεν είναι δυνατό ούτε, επιτυχώς, να διωχτεί, ούτε να ανατραπεί με κάποια νομοθετική ρύθμιση. Άλλωστε οι κουλτούρες δεν καταργούνται από τα πάνω. Απορρίπτονται από τα κάτω, εμάς τους ιδίους... Το κράτος μπορεί να λειτουργήσει μόνο επικουρικά. Όσο τα κοινωνικά ερείσματα για την ανάπτυξη της παραπαιδείας υφίστανται, αυτή λοιπόν θα εξακολουθήσει.

Εν κατακλείδι, η παραπαιδεία προσφέρει πολύ συγκεκριμένες υπηρεσίες. Σε μας επαφίεται να αποφασίσουμε αν πραγματικά τις χρειαζόμαστε…

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος

Δημοσιεύτηκε στις 30/04/2017