Οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και εμείς

                                         ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

                                          

                

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Στην περιοχή μας συμβαίνουν πράγματα  που  δεν μπορούμε  να ανιχνεύσουμε  που μας οδηγούν.  Κυκλοφορεί  έντονα ότι οι ΗΠΑ ετοιμάζουν ένα άξονα που θα περιλαμβάνει το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα και που θα επεκτείνεται στην Ανατολική Ευρώπη. Άλλοι προσθέτουν σε αυτό τον άξονα και την Αίγυπτο και πιθανόν την Ιορδανία. Το σχέδιο αυτό προφανώς στοχεύει να αντιμετωπίσει μια πιθανή αποσκίρτηση της Τουρκίας από τη Δύση. Οι αισιόδοξοι θεωρούν ότι ο άξονας αυτός θα προστατεύσει την Ελλάδα και την Κύπρο από τις τουρκικές απειλές στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Έχει γραφτεί ότι ενεργό ρόλο για τη δημιουργία αυτού του άξονα διαδραμάτισε ο παραιτηθείς υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκος Κοτζιάς. Ορίστηκε μάλιστα σύσκεψη που θα γίνει στην Ουάσιγκτον στις 13 Δεκεμβρίου με θέμα τη στρατηγική ανασκόπηση της διμερούς σχέσης Ελλάδος – ΗΠΑ στην οποία θα εξεταστούν όλα αυτά. Άγνωστον είναι ποιος θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη σύσκεψη αυτή μετά την παραίτηση Κοτζιά. Ο Αλέξης Τσίπρας  με την ιδιότητα του υπουργού Εξωτερικών;

Ο Νίκος Κοττζιάς πριν την παραίτηση του δρομολόγησε για τον ίδιο σκοπό και τη συνάντηση του Κύπριου ΥΠΕΞ Νίκου Χριστοδουλίδη με τον Αμερικανό ομόλογο του Μάικ Πομπέο  στην Ουάσιγκτον καθώς και με άλλους αμερικανούς ιθύνοντες που χειρίζονται αυτό το θέμα. Είχαν προηγηθεί κοινές επαφές και των δύο  με το Ισραήλ στα μέσα  Σεπτεμβρίου, όπου μάλιστα συνάντησαν και τον ίδιο τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου στο Τελ Αβίβ.

Είναι νωρίς για να συμπεράνει κανείς που θα καταλήξουν  όλες αυτές οι κινήσεις. Κάποιοι έχουν μεγάλες προσδοκίες. Όμως δεν λαμβάνουν υπόψη ότι οι Αμερικανοί διεξάγουν παράλληλο διάλογο και με την Τουρκία. Μάλιστα έχουν κάνει και κάποια ανοίγματα στην Άγκυρα και μικρά δωράκια με την άρση των οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της και την επικήρυξη  τριών Κούρδων ηγετών που θεωρήθηκαν ως τρομοκράτες.. Έγινε μάλιστα  λόγος και για προσεχή συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν. Δεν λαμβάνουν επίσης υπόψη την αναθέρμανση των σχέσεων Άγκυρας με το Βερολίνο, ακόμη και με το Παρίσι. Την περσμένη ακόμη εβδομάδα ο Ερντογάν κατάφερε να φέρει στην Κωνσταντινούπολη την Μέρκελ και τον Μακρόν σε διάσκεψη με τον Πούτιν για το Συριακό. Τα δε δισεκατμμύρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξακολουθούν να ρέουν στην Άγκυρα.

Από την άλλη, όσον αφορά το Κυπριακό, ο Νίκος Αναστασιάδης είναι χαμένος στην μετάφραση. Κινείται ανάμεσα στη χαλαρά διζωνική, την συνομοσπονδία και τα δύο κράτη  Και εκφράζει σε αυτές του τις κινήσεις ένα κομμάτι της  κυπριακής μεταπρατικής αστικής τάξης ενώ ένα άλλο κομμάτι της με τη στήριξη και του ΑΚΕΛ επιμένει στη διζωνική ομοσπονδία όπως την διαπραγματεύτηκαν ως τώρα Χριστόφιας και Αναστασιάδης. Γι΄αυτό και οι κραδασμοί στο ΔΗΣΥ και την μεταπρατική αστική τάξη. Υπ΄αυτές τις συνθήκες τι ζητούμε από τους Αμερικανούς; Να εγγυηθούν τη λύση της διζωνικής ή αυτή των δύο κρατών; Απ΄ότι φαίνεται αυτό που μας εγγυούνται είναι να συνεχιστούν οι γεωτρήσεις αλλά να μη γίνει εκμετάλλευση του φυσικού αερίου  πριν τη λύση, ή αν θα γίνει εκμετάλλευση πριν τη λύση μιας μορφής μοίρασμα με την Τουρκία. Στο  Κυπριακό  κάποιοι προβάλλουν την κινητικότητα   του Κύπριου ΥΠΕΞ Νίκου  Χριστοδουλίδη. σαν μια διαφοροποίηση πολιτικής. Ο σοβαροφανής Χριστοδουλίδης όμως  ήταν και παραμένει η επικοινωνιακή βιτρίνα του Αναστασιάδη.

Υπ΄αυτές τις συνθήκες χωρίς αλλαγή πορείας στο Κυπριακό, όλες αυτές οι κινήσεις με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, την  Αίγυπτο δεν έχουν νόημα. Οι άξονες και τα τοιαύτα θα καταρρεύσουν σαν χάρτινοι πύργοι χωρίς αλλαγή πολιτικής στο Κυπριακό  και στο τέλος  η Κύπρος θα βρεθεί ξανά με κάτι χειρότερο σαν πρόταση λύσης και από το σχέδιο Ανάν.

Ακόμη και ένας καλά πληροφορημένος πολιτικός αναλυτής και κοντά στους Αμερικανούς, o διευθυντής της «Καθημερινής» της Αθήνας, όχι μιας τυχαίας εφημερίδας, προειδοποιούσε με άρθρο του την περασμένη Πέμπτη: «...χρειάζεται προσοχή ως προς τις ελληνικές και κυπριακές προσδοκίες. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως κάτι αλλάζει ριζικά στην περιοχή μας. Οι σχέσεις Ελλάδας και Κύπρου με το Ισραήλ ήταν ο καταλύτης που επιτάχυνε τις εξελίξεις. Εχει όμως σημασία να προσέχουν πάντοτε οι αρμόδιοι και να μην κάνουν ποτέ λάθος εκτίμηση για το τι θα πράξουν οι ΗΠΑ ή και το Ισραήλ, εάν συμβεί κάτι «θερμό» στο Αιγαίο ή πιο νότια». Με άλλα λόγια κανείς δεν θα πολεμήσει για λογαριασμό μας  αν συμβεί κάτι είτε στο Αιγαίο είτε στην κυπριακή ΑΟΖ. Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι κάποιες κινήσεις που γίνοντα αυτή τη στιγμή δεν θα μπορούσαν να λετουργήσουν αποτρεπτικά για την Τουρκία. Αν ξέρουμε φυσικά τι θέλουμε, αν είμαστε αξιόπιστοι και αν διαβάζουμε σωστά τις κινήσεις των άλλων. Κάτι που δεν φαίνεται να γίνεται αυτή τη στιγμή με τα διφορούμενα μηνύματα που εκπέμπει η Λευκωσία.

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ

 και μέχρι πρόσφατα  επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com