Η Ευρώπη των τραπεζών

                                       

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Το κύριο πρόβλημα της Ευρώπης δήλωσε πρόσφατα ο Zbigniew Brzezinski, ιερόν τέρας της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, «είναι ότι σήμερα είναι περισσότερο μια Ευρώπη των τραπεζών παρά των λαών». Ο Brzezinski, πολωνικής καταγωγής, ήταν Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ επί προεδρίας Τζίμι Κάρτερ και για ένα διάστημα θεωρήθηκε επίσης ως μέντορας του Μπαράκ Ομπάμα. Έχει σημασία η διαπίστωσή του αυτή γιατί για σχεδόν μισόν αιώνα και ειδικότερα στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, ήταν ένας από τους δύο πυλώνες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής από την πλευρά των Δημοκρατικών, με τον Κίσσινγκερ να αποτελεί τον άλλο πυλώνα από την πλευρά των Ρεπουμπλικάνων. Φυσικά η διαπίστωσή του δεν φέρνει κάτι το νέο. Ενισχύει όμως τη γενική πεποίθηση πως η γερμανοκρατούμενη Ευρώπη ασχολείται πάνω απ’ όλα με τη διάσωση των τραπεζών σε βάρος των πολιτών της. Μάλιστα με την τελευταία απόφαση που πάρθηκε να μετατραπεί η Κύπρος σε πειραματόζωο και να προωθηθεί η πρακτική και η θεωρία ότι για τη διάσωση των τραπεζών πληρώνουν οι καταθέτες, έχει τιναχτεί στον αέρα η εμπιστοσύνη στο ίδιο το τραπεζικό σύστημα. Ήδη στη διεθνή βιβλιογραφία αρχίζει να εμφανίζεται ο όρος «κυπριοποίηση» για την ευρωπαϊκή αυτή πολιτική που είναι ουσιαστικά δήμευση περιουσίας. Φαίνεται όμως ότι την ιδέα αυτή ασπάζονται και άλλοι συντηρητικοί και νεοφιλελεύθεροι κύκλοι εκτός Ευρώπης. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Εθνική Ραδιοφωνία του Καναδά-CBC, αποκάλυψε τελευταία πως από παρόμοιες σκέψεις εμφορείται και η ακραία συντηρητική κυβέρνηση του Καναδά, παρόλο που το  καναδικό τραπεζικό σύστημα δεν φαίνεται να παρουσιάζει προβλήματα.

 Κάτω απ’αυτές τις συνθήκες είναι φυσικό πως οι Ευρωπαίοι πολίτες, και ειδικά αυτοί της Ευρωζώνης, θα είναι στο εξής σε συνεχή αναζήτηση ασφαλών καταφυγίων για την τοποθέτηση των οικονομιών τους. Ο στραγγαλισμός της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι σήμερα μια πραγματικότητα. Ο άλλοτε γαλλογερμανικός άξονας μετατράπηκε σε γερμανική ηγεμονία ενώ και η γαλλική οικονομία αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα. Ο γάλλος σοσιαλιστής πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ αποδείχτηκε κατώτερος των περιστάσεων. Ακόμη και ο  δεξιός προκάτοχός του Νικολά Σαρκοζί, κατάφερνε να διεκδικεί ένα ρόλο για τη Γαλλία στα ευρωπαϊκά δρώμενα. Ο Ολάντ εξαφανίστηκε. Το Βερολίνο βέβαια, παρά την εμμονή του στην αδιέξοδη πολιτική της λιτότητας, αντιλαμβάνεται πως η Γερμανία κάποια στιγμή θα υποστεί και αυτή τις συνέπειες της ευρωπαϊκής κατάρρευσης. Διότι η γερμανική ευημερία στηρίχτηκε στη μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά για τα γερμανικά προϊόντα. Είναι γι’αυτό το λόγο που οι Γερμανοί επιδιώκουν τον τελευταίο καιρό, και καταβάλλουν συντονισμένες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, να εξασφαλίσουν αγορές για τα προϊόντα τους εκτός Ευρώπης. Απευθύνονται κυρίως στις αναπτυσσόμενες αγορές της Ασίας με προτεραιότητα την κινεζική αγορά.

Η κατάρρευση αυτή της Ευρώπης διευκολύνει φυσικά τα αγγλοαμερικάνικα σχέδια που ήθελαν πάντα την Ευρώπη μια ζώνη ελευθέρου εμπορίου. Άλλωστε ο Brzezinski επανήλθε τελευταία στην ιδέα αυτή και πρότεινε ξανά τη δημιουργία μιας «ευρωαμερικανικής ζώνης ελευθέρων συναλλαγών», προκειμένου να ανακοπεί η ανάδυση της Κίνας και να αποκτήσει η Δύση «ζωτικότητα, ασφάλεια και συνοχή». Είναι κάτω από αυτές τις συνθήκες που έχει ανοίξει και η συζήτηση για τις δυνατότητες  επιβίωσης του ευρώ σε μια στιγμή που η Ιταλία είναι καζάνι που βράζει.

Στην Αθήνα και τη Λευκωσία δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται τις νέες αυτές δυναμικές που αναπτύσσονται.  Γι’αυτό και η εμμονή στην πρόσδεση σε αδιέξοδα μνημόνια  και αδιέξοδες πολιτικές. Ακόμη χειρότερο επιβιώνει η μικροπολιτική, το πελατειακό κράτος, η διαφθορά, η διαπλοκή, η ατιμωρησία και η ανικανότητα. Δεν έχει κανείς παρά να δει πως πολιτεύεται καθημερινά η κυβέρνηση Αναστασιάδη για να αντιληφθεί που οδηγείται η Κύπρος. Δεν θα χρειαστούν τρία χρόνια μνημονίου όπως στην Ελλάδα για την διάλυση. Μερικοί ακόμη μήνες θα είναι αρκετοί. Όσο για την ανάπτυξη, προετοιμάζεται μέσα από λαχανόκηπους και το καζίνο.  Α! είναι και η πράσινη ανάπτυξη, όπως αυτή που εξάγγελλε κάποτε  ο Γιωργάκης Παπανδρέου για την Ελλάδα και το μόνο που απέδωσε ήταν μια  υψηλόμισθη θέση πολυτελείας στο Παρίσι, ως Μονίμου Αντιπροσώπου στον ΟΟΣΑ,  στην άλλοτε ιέρεια της, την αρμόδια υπουργό του Παπανδρέου για το θέμα αυτό, την Τίνα Μπιρμπίλη, γνωστή και ως «πράσινη» Τίνα, όταν έχασε το υπουργείο.  Στους πολίτες ανήκει πλέον ο λόγος για το μέλλον του τόπου.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com