Ένας διάσημος Έλληνας στις ΗΠΑ, αλλά και μακαρθιστής

«Βλέμμα» στο χθες το αρχείο Σ. Σκούρα

Από τον ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΙΔΗ

Το μεγάλης ιστορικής αξίας αρχείο του Σπύρου Π. Σκούρα δίνεται σταδιακά στη δημοσιότητα στις ΗΠΑ. Επιχειρηματίας που έγινε κυρίως γνωστός για το κινηματογραφικό του έργο, έφερε την Twentieth Century-Fox στην κορυφή της παγκόσμιας κινηματογραφικής βιομηχανίας και εισήγαγε στο Χόλιγουντ το CinemaScope.

Εδώ και είκοσι χρόνια, 86 κιβώτια με έγγραφα και άλλα ντοκουμέντα κυριολεκτικά κάθονταν στη βιβλιοθήκη Cecil Η. Green του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, μέχρι που τα ανέσυρε ο λέκτορας του πανεπιστημίου, Ηλίας Χρυσοχοΐδης. Το υλικό που βρήκε είναι πραγματικός θησαυρός και περιλαμβάνει ακόμα και απομαγνητοφωνήσεις υπαγορεύσεων του Σκούρα από το 1953 και το 1965. Στις αρχές του έτους κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία τού Σκούρα, με αφορμή τα 120 χρόνια από τη γέννησή του, ενώ έχει δημιουργηθεί και διαδικτυακός ερευνητικός τόπος για το έργο του.
Τα ντοκουμέντα επιβεβαιώνουν την κοινώς αποδεκτή αντίληψη για τις στενές σχέσεις του Σκούρα με το Λευκό Οίκο, σε μια περίοδο που κάλυψε έξι προεδρίες, από τον Ρούζβελτ έως τον Νίξον. Οι αντικομμουνιστικές πολιτικές του θέσεις τον έφεραν στο πλάι του μακαρθισμού, ενώ την περίοδο 1940-46 δημιούργησε την ανθρωπιστική οργάνωση αρωγής για την Ελλάδα, Greek War Relief Association.

Η ζωή του Σκούρα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ταινία η ίδια. Γεννήθηκε το 1893 στην Ηλεία και μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1910, δουλεύοντας αρχικά σε έναν οικογενειακό κινηματογράφο του Σεν Λούις. Οταν η αίθουσα αγοράστηκε από τη Warner Brothers, έγινε διευθυντής του κινηματογράφου ξεκινώντας τη μεγάλη καριέρα του, με κορυφαία ίσως στιγμή την ένωση της Twentieth Century και των Fox Studios, το 1935. Ως πρόεδρος της νέας εταιρείας, από το 1942 έως το 1962 επέβλεψε υπερπαραγωγές όπως η «Κλεοπάτρα» και κυριολεκτικά έσωσε το Χόλιγουντ από την εμφάνιση της τηλεόρασης, φέρνοντας το 1953 την πρωτοποριακή για την εποχή τεχνολογία ευρείας εικόνας CinemaScope, με την ιστορική ταινία «Ο χιτών».
Η περίπτωση του Σκούρα, του σημαντικότερου, ίσως, Ελληνα μετανάστη στις ΗΠΑ, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αναγκαιότητας μιας σύνθετης προσέγγισης του έργου των ομογενών, που δεν προσφέρεται συνήθως για εύκολες -και εκτός ιστορικότητας- αποτιμήσεις.
m.kosmides@eleftherotypia.net