Παιδεία : Αποτυχημένα πειράματα

Κατάργηση της Στασιμότητας;

Τάσος Τάσου*

 «Η επανάληψη της ίδιας τάξης αρχίζει να θεωρείται, μαζί με τους βαθμούς και τον έλεγχο, στοιχείο ενός πεπαλαιωμένου εκπαιδευτικού μοντέλου»

Ωραίες κουβέντες!  Για εμάς ίσως «κουβέντες του καφενέ», που πρέπει να συζητιούνται  χαμηλόφωνα μπας και τις αρπάξει το αυτί κανενός φωστήρα στα Υπουργεία και  τρέξει ως συνήθως με σπουδή, χωρίς μελέτη, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την κοινωνία και την τοπική κουλτούρα να τις υιοθετήσει, εξαγγέλλοντας με στόμφο ακόμα μια Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση. Μιλούμε πάντα φυσικά για το Γυμνάσιο και το Λύκειο αφού κανείς δεν ασχολείται με το πόσο απέτυχε το πείραμα στο Δημοτικό.
Αφήνοντας τα δύο τελευταία (κατάργηση βαθμών και ενδεικτικού) ας ασχοληθούμε λίγο, όσο επιτρέπει η γνώση και η εμπειρία ανθρώπων που ζουν μέσα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, με τη στασιμότητα και την επανάληψη της τάξης.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση του οργανισμού PISA του 2009, η  επανάληψη της ίδιας τάξης δεν βοηθά, δεν αποκαθιστά τη χαμένη γνώση, αντίθετα ενισχύει την αίσθηση στους αδύναμους μαθητές ότι τιμωρούνται. Επειδή οι λέξεις έχουν τη σημασία τους,  το συμπέρασμα μιλά για αδύναμους (μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες προφανώς), όχι για τεμπέληδες και αδιάφορους που τα γράφουν όλα και όλους στα παλιά τους τα παπούτσια. 

Σύμφωνα με την ίδια  έκθεση, στις χώρες του ΟΟΣΑ παρατηρείται κατά μέσο όρο ποσοστό στασιμότητας 13%. Σε ανεπτυγμένες Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία Βέλγιο, Ολλανδία κ.α., τα ποσοστά κυμαίνονται από 20% μέχρι 38%. Στις χώρες αυτές με τα πολύ ψηλά ποσοστά στασιμότητας η έκθεση δεν αναφέρει αύξηση στα ποσοστά κατάθλιψης ούτε και στα ποσοστά απότομης παρουσίας πολλαπλών ψυχολογικών και μαθησιακών προβλημάτων ως συνέπεια της στασιμότητας. Διαθέτουν  φαίνεται  το απαραίτητο επίπεδο και την κουλτούρα  ώστε να αντιλαμβάνονται πως η στασιμότητα δεν είναι καπρίτσιο του οποιουδήποτε δασκάλου αλλά αναγκαία προϋπόθεση για να μπορέσει το παιδί να καλύψει τα κενά που έχει δημιουργήσει κατά τη διάρκεια της φοίτησής του.  Έχουν ίσως την απαιτούμενη ωριμότητα για να αναγνωρίσουν πως δεν μπορούν όλα τα παιδιά να ανταποκριθούν στον ίδιο βαθμό, ως εκ τούτου έχουν σχεδιάσει τα κατάλληλα προγράμματα  που θα βοηθήσουν αυτά τα παιδιά να βρουν το δρόμο τους. Κάποιοι θα μπουν σε τεχνικές και επαγγελματικές σχολές, άλλοι θα προαχθούν αλλά θα φοιτήσουν σε χαμηλότερο επίπεδο τάξης, άλλοι θα επαναλάβουν τη χρονιά τους.  Εκεί όλοι έχουν ίσα δικαιώματα και κανείς δεν θα επέμβει για να τους σώσει αδικώντας κάποιους άλλους.
 Επειδή όμως στον τόπο μας η δικαιοσύνη και τα ίσα δικαιώματα αποτελούν ταλαιπωρημένες έννοιες που φοριούνται ανάλογα με την περίπτωση, η μόνη λύση είναι να καταργηθεί η στασιμότητα και οι μαθητές να μεταφέρουν στο ενδεικτικό τους τον γενικό  βαθμό που εξασφάλισαν.  Αυτό θα άρει την αδικία που υπάρχει στο υφιστάμενο σύστημα, αφού  όσοι μαθητές προάγονται  με τη βοήθεια του Καθηγητικού Συλλόγου έχουν βαθμό το 10. Κάποιοι μαθητές όμως το βαθμό 10 τον κερδίζουν με τον ιδρώτα τους και χωρίς καμία βοήθεια. Επιπρόσθετα, μαθητές που με τους βαθμούς που εξασφάλισαν περνούν με συμψηφισμό (μέσος όρος των εξεταζομένων μαθημάτων να είναι 12 και πάνω) έχουν στο απολυτήριο τους βαθμό 9.
Μεγάλη παρανόηση των κανονισμών και κατάχρηση της ευαισθησίας των εκπαιδευτικών υπάρχει και στο θέμα της Ειδικής Αγωγής (πρόγραμμα Στήριξης και Αλφαβητισμού). Για να καλύπτονται οι εμφανείς αδυναμίες του προγράμματος, η επικρατούσα τάση είναι  να βοηθούνται οι μαθητές/τριες  που είναι ενταγμένοι  στο πρόγραμμα για να αποφεύγουν τη στασιμότητα. Το γεγονός αυτό καταστρατηγεί την όλη φιλοσοφία του προγράμματος, το οποίο προσφέρει ενισχυτική διδασκαλεία σε κάποια μαθήματα ώστε ο μαθητής να φτάνει  σε ένα επίπεδο συγκρίσιμο με τους υπόλοιπους μαθητές. Είναι για αυτό ακριβώς το λόγο που οι μαθητές της Ειδικής Αγωγής παρακάθονται στην ίδια γραπτή εξέταση με τους υπόλοιπους,  με τη διαφορά ότι δικαιούνται διευκολύνσεις όπως παράταση χρόνου, απλοποίηση του γραπτού  κλπ.  Για τα προγράμματα της Ειδικής Αγωγής σπαταλούνται αρκετά εκατομμύρια χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα και χωρίς κανένας να κάνει κάτι για να διορθώσει την κατάσταση.
Κάθε χρόνο αυτές τις μέρες οι καθηγητικοί Σύλλογοι καλούνται μέσα από ψυχοφθόρες διαδικασίες με έντονες αντιπαραθέσεις και επιχειρηματολογίες να αποφασίσουν ποιοι θα περάσουν και ποιοι θα μείνουν στάσιμοι. Ποιος μπορεί να αναλάβει την ευθύνη τέτοιας απόφασης με σιγουριά ότι αποφασίζει τόσο για το καλώς νοούμενο συμφέρον της Εκπαίδευσης αλλά και του μαθητή;  Ποιος είναι σίγουρος πως προάγοντας τον μαθητή προσφέρει καλές υπηρεσίες στον ίδιο. Μήπως τον προάγουμε για να αποφύγουμε την ευθύνη της ανυπαρξίας υποστηρικτικών μέτρων; Ή μήπως τον προάγουμε για να μας λείψει η φασαρία και να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο; Αλλοίμονο όμως σε αυτούς που θα τολμήσουν να αφήσουν στάσιμους. Αλλοίμονό τους που προσπαθούν να ανακόψουν την κατρακύλα και την ισοπέδωση με όσα πενιχρά μέσα τους παρέχει η απηρχαιωμένη Εκπαιδευτική Νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πώς τολμούν να στέκονται αντίθετα στο ρεύμα; Με ποιο δικαίωμα προσπαθούν να είναι όσο γίνεται δίκαιοι με όλους τους μαθητές; 
Επιτέλους, αυτή η φαρσοκωμωδία πρέπει να φτάσει στο τέλος της. Ας βρεθεί «Ο ΕΝΑΣ» σε αυτό τον δύσμοιρο τόπο που θα ορθώσει το ανάστημά του για να δώσει τέλος σε αυτή τη ψυχοφθόρα διαδικασία που καταταλαιπωρεί τους Καθηγητικούς Συλλόγους τέτοια εποχή.  Ας καταργηθεί η στασιμότητα αφού όμως εξασφαλιστεί πως στην επόμενη τάξη οι μαθητές θα έχουν την απαιτούμενη υποστήριξη για να αντεπεξέλθουν σε πολύ πιο απαιτητικές συνθήκες απ’ ό,τι αυτές στις οποίες απέτυχαν. Ας εξασφαλιστεί πως τα απολυτήρια των μαθητών θα ανταποκρίνονται στις πραγματικές τους δυνατότητες. Ας εξασφαλιστεί πως οι μαθησιακές και ψυχολογικές δυσκολίες θα εντοπίζονται και θα διορθώνονται όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα. Ας  δημιουργηθούν τα αναγκαία προγράμματα πρακτικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης  και η κατάλληλη νομοθεσία που θα κατευθύνει σε αυτά όσους δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο Λύκειο. Τότε να καταργήσουμε και τη στασιμότητα.
Μέχρι τότε όμως;

* Ο Τάσος Τάσου είναι Διευθυντής Λυκείου Αγίας Φυλάξεως.
 
ΠΗΓΗ : Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, 24-09-2013