Για ένα αιώνα η αρμενική διασπορά δίνει τη μάχη της αναγνώρισης της γενοκτονίας

 

                   Η αρμενική γενοκτονία

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η 24η Απριλίου ορίστηκε ως η μέρα ανάμνησης της αρμενικής γενοκτονίας που διαπράκτηκε από την οθωμανική Τουρκία το 1915. Στις 24 Απριλίου 1915 άρχισε η πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα, με θύματα ενάμισυ εκατομμύριο Αρμένιους. Εφέτος συμπληρώνονται 99 χρόνια από την γενοκτονία αυτή και δεν μπορεί κανείς παρά να εκφράσει τον θαυμασμό του για τους Αρμένιους που όλα αυτά τα χρόνια κράτησαν ζωντανή τη μνήμη αυτής της φρικαλεότητας και αγωνίστηκαν ανυποχώρητοι  για την αναγνώριση της. Και είναι ακόμη μεγαλύτερος αυτός ο θαυμασμός, όταν αναλογίζεται κανείς πως αυτή η μάχη δόθηκε από την αρμενική διασπορά σε μια εποχή που δεν υπήρχε αρμενικό κράτος. Σήμερα ακόμη, παρά την ύπαρξη για πρώτη φορά στα νεότερα χρόνια ενός εθνικού αρμενικού κράτους μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, τη μάχη για δικαίωση των θυμάτων του 1915 εξακολουθεί να την δίνει πρωτίστως η αρμενική διασπορά. Πολλά κοινοβούλια σε όλο τον κόσμο έχουν αναγνωρίσει την αρμενική  γενοκτονία παρά τις έντονες αντιδράσεις της Άγκυρας, ενώ και μέσα στην ίδια την Τουρκία, τα τελευταία χρόνια, διανοούμενοι και άλλα προοδευτικά στοιχεία έχουν ανακινήσει το θέμα της αναγνώρισης που εθεωρείτο ταμπού, ενώ και η απλή αναφορά σε γενοκτονία εδιώκετο ως ποινικό αδίκημα.

Στις 11 Απριλίου αυτής της χρονιάς η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ ενέκρινε ψήφισμα για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων, με ψήφους 12 υπέρ, 5 κατά και μια αποχή. Παραμένει βεβαίως το μεγάλο ερώτημα αν το αμερικανικό Κογκρέσο θα κάνει το μεγάλο βήμα να υιοθετήσει το ψήφισμα αυτό , κάτι που δεν έκανε στο παρελθόν κάτω από την πίεση του Λευκού Οίκου που δεν ήθελε να διαταράξει τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία. Έτσι το αμερικανικό Κογκρέσο είναι ένα από τα κοινοβούλια στον κόσμο που δεν έχει ακόμη αναγνωρίσει την αρμενική γενοκτονία. Οι αμερικανοί πρόεδροι ως τα σήμερα, ικανοποιώντας τουρκικό αίτημα, αποφεύγουν στις αναφορές τους στα γεγονότα του 1915 να αναφερτούν σε γενοκτονία και περιορίζονται να μιλούν για «τραγικά γεγονότα», από τα οποία υπέφεραν και έχασαν τη ζωή τους χιλιάδες Αρμένιοι. Όπως είναι γνωστό η θέση της Άγκυρας δεν απέχει και πολύ αυτής που υιοθετούν οι Αμερικανοί, αφού κάνει λόγο για τραγικές απώλειες για όλους τους πολίτες  της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, επιρρίπτοντας ακόμη ευθύνες στους Αρμενίους για σφαγιασμό Τούρκων και παρουσιάζοντας τα γεγονότα του 1915 σαν μια μορφή «εμφυλίου πολέμου» στα πλαίσια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας!. Είναι η γνωστή πολιτική του συμψηφισμού των τουρκικών εγκλημάτων με μεμονωμένες ακρότητες που πιθανόν να διέπραξε η άλλη πλευρά ευρισκόμενη σε κατάσταση αυτοάμυνας, κάτι  που παρατηρείται και  στις μέρες μας και με τα τουρκικά εγκλήματα στην Κύπρο. Η μόνη διαφορά είναι πως για ένα αιώνα δεν βρέθηκαν Αρμένιοι να υοθετήσουν την τουρκική  αυτή προπαγάνδα, ενώ στην περίπτωση της Κύπρου η τουρκική προπαγάνδα του συμψηφισμού υιοθετήθηκε από νεοφιλελεύθερους, νεοταξίτες, μεταμοντέρνους και μεταλλαγμένους αριστερούς.

Εφέτος για πρώτη φορά ο τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν, σε μια κίνηση που θεωρήθηκε έκπληξη, χωρίς φυσικά να αναγνωρίσει τη γενοκτονία, παρουσίασε τα συλλυπητήρια του στα εγγόνια, όπως είπε, των θυμάτων του 1915. Η ανακοίνωση του Ερντογάν αν και κάνει ονομαστική αναφορά στους Αρμένιους, αναφέρεται ταυτόχρονα σε όλους τους πολίτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που υπέστηκαν τις συμφορές εκείνης της περιόδου.

Την αρμενική γενοκτονία θα ακολουθήσει αυτή των Ποντίων αλλά και του Μκρασιατικού Ελληνισμού. Και πάλιν οι νεοφιλελεύθεροι, οι νοταξίτες, οι μεταμοντέρνοι και οι μεταλλαγμένοι αριστεροί, επιχειρούν  συμψηφισμό για να απαλλάξουν την Τουρκία από τις ευθύνες της. Κάποιοι μάλιστα τον συμψηφισμό αυτό τον πάνε πίσω στον Κολοκοτρώνη και την άλωση της Τριπολιτσάς!

Υ.Γ.

Δέκα χρόνια από το δημοψήφισμα του 2004, παραθέτω, από τον τόπο του συναδέλφου Κυριάκου Δημητρίου του Πανεπιστημίου Κύπρου στο facebook,  το σχόλιο του που ακολουθεί :

 Η πολιτική είναι μία οργανωμένη μορφή συνταγματικής ρύθμισης και συμβίωσης μέσα σε πλαίσια ελευθερίας, ανεκτικότητας και συνεργασίας. Η πολιτική δεν στηρίζεται σε "ατομικές βουλήσεις", "καλοπροαίρετες προθέσεις", "φιλικούς διακανονισμούς". Τα σύγχρονα πολιτεύματα είναι απρόσωπα -- είτε είναι ορθολογικά δομημένα είτε καταρρέουν. Το σχέδιο που μας προτάθηκε προ δεκαετίας ήταν ένα πλήρως ανορθόλογο, δυσλειτουργικό και "τριτοκοσμικό" σύνταγμα που απέπνεε τη ναφθαλίνη των χαμένων αυτοκρατοριών και του ψυχρού πολέμου. Αν το αντιγράψουν, στις επικείμενες συνομιλίες, τότε απλώς θα οδηγηθούμε στην οριστική διχοτόμηση της πατρίδας μας.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com