Μια μικρή Γιάλτα

Στέφανος Κωνσταντινίδης

Αυτό που συμβαίνει στη Συρία είναι μια μικρή Γιάλτα. Στη «μεγάλη» Γιάλτα, τον Φεβρουάριο του 1945, οι «μεγάλοι» μοίρασαν τον κόσμο. Στη σημερινή «μικρή» Γιάλτα  μοιράζεται η επιρροή στη Συρία και γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Όπως και τότε, έτσι και σήμερα, υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι, υπάρχουν και αυτοί που θα πληρώσουν  για τα συμφέροντα των μεγάλων.  Υπάρχουν επίσης αυτά που γνωρίζουμε και πολλά άλλα που θα μάθουμε πολλά χρόνια αργότερα.  Διότι πιθανόν να υπάρχουν  και υπόγειες συμφωνίες, υπόγειες διεργασίες.  Ασφαλώς οι διαφορές ανάμεσα στο 1945 και το σήμερα υπάρχουν, τα δεδομένα είναι διαφορετικά αλλά η λογική του διαμοιρασμού της παγκόσμιας εξουσίας και επιρροής είναι η ίδια.  Και εδώ θυμούμαστε ξανά και ξανά τον Θουκυδίδη και την ανάλυση του, του Πελοποννησιακού Πολέμου. 

Με όσα γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή, ο κυνισμός των μεγάλων δεν έχει όρια. Αμερικανοί και Ρώσοι συνθλίβουν  ένα μικρό λαό, τους Κούρδους, και τον αφήνουν στο έλεος της επεκτατικής γενοκτονικής τουρκικής πολιτικής. Η Τουρκία αναδεικνύεται σε μια μεσαία δύναμη με σημαντικό περιφερειακό  ρόλο, ελισσόμενη αποτελεσματικά, τουλάχιστον για την ώρα, ανάμεσα στη Μόσχα και την Ουάσιγκτον. Αυτή η επιτυχία είναι ίσως προάγγελος του τι θα συμβεί στην Κύπρο με την πολιτική που ακολουθούν Αθήνα και Λευκωσία. Μια πολιτική που καθοδηγείται από φοβικά σύνδρομα και χωρίς ουσιαστική προετοιμασία για τα επόμενα βήματα που θα ακολουθήσουν. Αλλά ακόμη και στο Αιγαίο και τη Θράκη οι κίνδυνοι από την τουρκική επεκτατική πολιτική είναι ορατοί. Η Τουρκία έχει καταφέρει να αλλάξει τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο, ακολουθώντας την πολιτική της κανονιοφόρου. Στο Αιγαίο υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ανατροπής των ισορροπιών, αν δεν έχει ήδη επέλθει.  Οι αυταπάτες της Αθήνας  ότι η ασφάλεια της χώρας εξασφαλίζεται με την αμερικανική παρουσία με τον πολλαπλασιασμό των αμερικανικών βάσεων, είναι επικίνδυνες και μπορεί να στοιχίσουν ακριβά στη χώρα. Το ίδιο θα συμβεί και με τις αυταπάτες της Λευκωσίας για την όποια αμερικανική στήριξη ενώ είναι φανερό ότι η πλάστιγγα γέρνει πάντα προς την τουρκική πλευρά.

Κερδισμένοι ασφαλώς είναι και η Ρωσία τόσο στη Συρία όσο και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Το ίδιο και το Ιράν που εδραιώνει τη θέση του τόσο στη Συρία όσο και στον Λίβανο. Χαμένοι οι Αμερικανοί με την ακατανόητη πολιτική Τραμπ που τη μια μέρα ανακοινώνει κυρώσεις κατά της Τουρκίας και την επομένη τις ακυρώνει. Μια πολιτική που κινείται στα όρια του παραλογισμού.
Η σπουδή για έναρξη διαπραγματεύσεων  στο Κυπριακό υπό  τις παρούσες συνθήκες είναι καθαρό ό,τι θα γίνει με τους τουρκικούς όρους. Δεν νοείται οποιοσδήποτε διάλογος κάτω από την απειλή των τουρκικών κανονιοφόρων. Υπάρχει η ευθύνη της Λευκωσίας γι΄αυτό αλλά και αυτή της Αθήνας.  Η εγκατάλειψη της πολιτικής της απόσυρσης των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο και των αναχρονιστικών τουρκικών εγγυήσεων, όπως υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με την πρωτοβουλία Κοτζιά, θα είναι καταστροφική.  Αθήνα και Λευκωσία οφείλουν να χαράξουν πολιτική που να οδηγεί στη δημιουργία ενός κανονικού κράτους μετά τη λύση και όχι ενός τουρκικού προτεκτοράτου υπό υψηλή βρετανική, αμερικανική και ΝΑΤΟϊκή εποπτεία.

Οι τελευταίες ειδήσεις  αναδεικνύουν ένα αγώνα δρόμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία για να κερδίσουν την Τουρκία. Μετά την στήριξη που έδωσε ο Πούτιν στον Ερντογάν για την  εισβολή του  στη Συρία και στην δημιουργία «ζώνης  ασφαλείας» στο συριακό έδαφος, ο Τραμπ ετοιμάζεται να του προσφέρει ξανά τα F- 35. Η αγορά των ρωσικών πυραύλων S400 έχει ξεχαστεί.  Όμορφος κόσμος, ηθικός…

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019
stephanos.constantinides@gmail.com