Ο Πάπας της συντήρησης

Αντίο, δεν θα μας λείψετε

Μιχάλης Μητσός 

Το 1981 ο Γιόζεφ Ράτσινγκερ διορίστηκε πρόεδρος της Συνέλευσης των Καρδιναλίων για το Δόγμα της Πίστης. Η είδηση χαροποίησε πολύ τον Λεονάρντο Μποφ, που είχε γνωρίσει τον γερμανό καθηγητή όταν σπούδαζε, στα τέλη της δεκαετίας του '60, στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και τον εκτιμούσε πολύ. Από τη Βραζιλία, όπου είχε πλέον επιστρέψει και αποτελούσε έναν από τους κύριους εκφραστές της θεολογίας της απελευθέρωσης, ο Μποφ έστειλε μια συγχαρητήρια επιστολή στον Ράτζινγκερ. Δεκαπέντε ημέρες αργότερα έλαβε την απάντηση. «Σας ευχαριστώ», του είπε ο καρδινάλιος, «αλλά πρέπει να λύσουμε επειγόντως μερικά ζητήματα που σας αφορούν». Για την ακρίβεια, η Ρώμη ζητούσε διευκρινίσεις για όλα τα βιβλία που είχε γράψει ο Μποφ, καθώς θεωρούσε ότι η θεολογία του μπορεί να πλήγωνε τους πιστούς.

Το 1984 ο βραζιλιάνος θεολόγος κλήθηκε στη Ρώμη όπου του ανακοινώθηκε η ποινή του: «μετανοητική σιωπή». Αλλά ο Μποφ δεν χαμπάριαζε από τέτοια. Και να μιλάει συνέχισε, και να γράφει. Αναγνώριζε βέβαια ότι η θεολογία της απελευθέρωσης είχε ουσιαστικά ηττηθεί (λεπτομέρειες για το ρεύμα αυτό μπορεί κανείς να διαβάσει στο εξαίρετο ομώνυμο βιβλίο του Γκουστάβο Γκουτιέρες, που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά από τον Αρτο Ζωής). Το 1992 παραιτήθηκε από το ιερατικό αξίωμα. Και αφοσιώθηκε απερίσπαστος στον πραγματικό αγώνα που θα έπρεπε να δίνει η Εκκλησία, δηλαδή στην υπεράσπιση των φτωχών και των αδυνάτων.

Χθες το απόγευμα, την ώρα που ο Ράτσινγκερ έστελνε το αποχαιρετιστήριο τουίτ του προς τους πιστούς, η «Μοντ» αναρτούσε στην ιστοσελίδα της μια συνέντευξη με τον 75χρονο Μποφ. Το ύφος του σου γαληνεύει την ψυχή. Καμιά εκδικητικότητα. Καμιά πίκρα. Ο Βενέδικτος - σημειώνει - ήταν ένας προοδευτικός θεολόγος που μολύνθηκε από τον «ιό της Ρώμης». Η Καθολική Εκκλησία είναι μεγάλη και σύνθετη, έχει ανάγκη από τάξη και πειθαρχία, μεταμορφώνει λοιπόν όσους ζουν εκεί σε υπερασπιστές ενός συστήματος που έχει εγκαθιδρυθεί εδώ και αιώνες. Κάθε φορά που έρχεται στην επιφάνεια ένα αίτημα υπέρ των φτωχών, οι συντηρητικοί καρδινάλιοι επισείουν την απειλή του μαρξισμού.

Ακολουθώντας αυτή τη λογική - συνεχίζει ο Μποφ - ο καρδινάλιος Ράτσινγκερ φίμωσε, απέπεμψε ή μετέθεσε εκατοντάδες θεολόγους που υπηρετούσαν τον λαό. Στη διάρκεια της οκταετούς θητείας του στο Βατικανό οι παιδεραστές προκάλεσαν πλήθος σκανδάλων, οι ομοφυλόφιλοι δεν έτυχαν καμιάς αναγνώρισης και οι γυναίκες πληροφορήθηκαν ότι η χειροτόνησή τους θα αποτελούσε «θανάσιμη αμαρτία». Να προσθέσουμε ακόμη κάτι: η πιο προοδευτική πράξη του Βενέδικτου ήταν να δεχθεί πριν από τρία χρόνια τη χρησιμοποίηση προφυλακτικού σε εξαιρετικές περιπτώσεις, και συγκεκριμένα όταν υπάρχει κίνδυνος να μεταδοθεί ο ιός του AIDS από μια ανδρική πόρνη...

Αντίο, «επίτιμε». Δεν θα μας λείψετε.