Λογοτεχνία - Πέθανε στα 74 χρόνια του ο νομπελίστας ποιητής Σέιμους Χίνι

Εφυγε ένας μεγάλος φιλέλληνας 

«Νιώθω σαν ένας μικρός λόφος κάτω από μια οροσειρά. Ελπίζω να συνεχίσω να ζω κάτω από αυτά τα δυσθεώρητα βουνά»

Του Γιάννη Ε. ΣΤΑΜΟΥ

 

Ο νομπελίστας ποιητής Σέιμους Χίνι έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 74 ετών. Ο κατά πολλούς σπουδαιότερος Ιρλανδός ποιητής από την εποχή του Γέιτς είχε προταθεί τρεις φορές στο παρελθόν για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, το οποίο τελικά κέρδισε το 1995. 

Εκείνη η βράβευση μάλιστα είχε κατά κάποιον τρόπο ελληνικό χρώμα, καθώς ο Χίνι απολάμβανε τις διακοπές του στη χώρα μας, και συγκεκριμένα στην Πύλο, μαζί με τη σύζυγό του. Η Σουηδική Ακαδημία μόλις είχε ανακοινώσει ότι τον βραβεύει «για τα λυρικής ομορφιάς και ηθικού βάρους έργα του». Ολος ο πλανήτης γνώριζε το όνομα του νέου νομπελίστα εκτός από τον ίδιο, που προφανώς απολάμβανε σε κάποια παραλία το μπάνιο του. Ξένοι και Ελληνες δημοσιογράφοι αναζητούσαν τον ποιητή, ο οποίος παρέμενε άφαντος. Το φαξ του ξενοδοχείου στο οποίο διέμενε είχε κατακλυστεί από μηνύματα συγχαρητηρίων, με τους υπαλλήλους του ξενοδοχείου να στέκουν έκθαμβοι από αυτή την πρωτοφανή κινητικότητα. Τελικά κανείς δεν κατάφερε να εντοπίσει τον ποιητή, προτού ο ίδιος εμφανιστεί κάποια στιγμή στην είσοδο του ξενοδοχείου. Φτάνοντας αμέριμνος στη ρεσεψιόν, ο υπάλληλος μαζί με το κλειδί του δωματίου του επεφύλασσε και μία έκπληξη: «Κύριε Σέιμους Χίνι, μόλις κερδίσατε το Νόμπελ Λογοτεχνίας».

Φτάνοντας την τρίτη μέρα από την αναγγελία της βράβευσής του στο αεροδρόμιο του Δουβλίνου, ερωτηθείς για το πώς αισθάνεται που το όνομά του έμπαινε στο Πάνθεον με τους νομπελίστες Ιρλανδούς λογοτέχνες Ουίλιαμ Γέιτς, Μπέρναρντ Σο και Σάμουελ Μπέκετ, ο Χίνι απάντησε αφοπλιστικά: «Νιώθω σαν ένας μικρός λόφος κάτω από μια οροσειρά. Ελπίζω να συνεχίσω να ζω κάτω από αυτά τα δυσθεώρητα βουνά».
Γεννημένος τον Απρίλιο του 1939 στην επαρχία Μόσμπον, στην κομητεία του Ντέρι, ήταν το πρώτο από τα εννέα παιδιά μιας φτωχής αγροτικής οικογένειας. Σπούδασε (και αργότερα δίδαξε) στο Πανεπιστήμιο Queen's στο Μπέλφαστ, ενώ κατά το διάστημα 1989-1994 διετέλεσε καθηγητής στην έδρα λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Για χρόνια ζούσε ανάμεσα στο Δουβλίνο και τη Βοστόνη, καθώς δίδασκε λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Το 2011 δώρισε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιρλανδίας μια συλλογή του έργου του, που περιελάμβανε χειρόγραφα ποιήματά του.
Η πρώτη του ποιητική συλλογή ήρθε το 1966 («Ο θάνατος ενός φυσιοδίφη») με την οποία κέρδισε αμέσως καθολική αναγνώριση και αρκετές βραβεύσεις. Η ίδια χρονιά αποδείχθηκε ιδιαίτερα ευτυχής, καθώς εκτός από τη γέννηση του πρώτου του γιου, ήρθε και ο διορισμός του ως λέκτορα στο Πανεπιστήμιο του Μπέλφαστ. Θα ακολουθήσουν μεταξύ άλλων 12 ποιητικές συλλογές, με την τελευταία να εκδίδεται το 2010 («Ανθρώπινη αλυσίδα»), την οποία ο ποιητής είχε χαρακτηρίσει το πλέον προσωπικό και αποκαλυπτικό του έργο. Ειδικότερα το ποίημά του «Θαύμα», που εμπεριέχεται στην εν λόγω συλλογή, το είχε εμπνευστεί από τη μοιραία περιπέτεια της υγείας του.
Ο Χίνι αντιλαμβανόταν την ποίηση σαν ένα μέσο το οποίο εκτός από μια διαδικασία ενδοσκόπησης και αυτογνωσίας, αντανακλά την εξέλιξη της γλώσσας και η οποία προαπαιτεί μεγάλη πειθαρχία στη γλωσσική έκφραση. Μια αποστολή ζωής που επιβάλλει ο ίδιος ο ποιητής στον εαυτό του και τελικός στόχος της οποίας είναι η αποκάλυψη της αλήθειας. Η ώσμωση του εσωτερικού κόσμου του ποιητή με ό,τι τον περιβάλλει. Μια διαδικασία που δεν αντιμάχεται τη λογική, αλλά τη συμπληρώνει.

Εκτός από κορυφαίος ποιητής, ο Σέιμους Χίνι υπήρξε δεινός μεταφραστής και δοκιμιογράφος, με τα γραπτά του να ξεχωρίζουν για τη διεισδυτικότητα και την ενάργειά τους, με τις δεκάδες διακρίσεις και βραβεύσεις να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το βραβείο Φόργουορντ για την ποίηση 2010 και το βραβείο Ελιοτ 2006.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ιρλανδός ποιητής υπήρξε μέγας φιλέλλην -το γεγονός και μόνο ότι η ανακοίνωση της βράβευσής του τον βρήκε στην Ελλάδα είναι ενδεικτικό-, θεωρώντας μεταξύ άλλων τα ομηρικά έπη και την ελληνική μυθολογία -μαζί με το έργο του Γέιτς- ως τις κύριες πηγές έμπνευσής του.
Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει τα έργα του: «Η κυβέρνηση της γλώσσας» (εκδόσεις Πατάκη), «Η ελληνική εμπειρία» (εκδόσεις Νεφέλη), «Το αλφάδι» (εκδόσεις Ερμής) και «Τα ποιήματα του βάλτου» (εκδόσεις Καστανιώτη).



Πηγή: Ελευθεροτυπία
Δημοσιεύτηκε στις 31/08/2013