Του Ρόμπερτ Φισκ

Mαζικές επιθέσεις με χημικά, σφαγές στους δρόμους, βομβιστικές επιθέσεις στα τζαμιά. Είναι λες και κανένα κράτος της Μέσης Ανατολής δεν μπορεί πλέον να απολαύσει τις ευλογίες της ειρήνης.
Οδηγούσα προς το αεροδρόμιο του Καΐρου την Παρασκευή και αναρωτιόμουν πόσο σοφό θα ήταν να φύγω την ώρα που η Μουσουλμανική Αδελφότητα καλούσε σε διαδηλώσεις και συνεπώς περισσότερους μάρτυρες -και οι αμφιβολίες μου αυξήθηκαν καθώς περνούσα τις ορδές των τεθωρακισμένων στα προάστια της πόλης, όπου Αιγύπτιοι στρατιώτες κάθονταν πίσω από πολυβόλα.
Στη συνέχεια, όταν ήμουν μόλις ένα μίλι από το αεροδρόμιο του Καΐρου, ο ταξιδιωτικός πράκτορας μού τηλεφώνησε από τη Βηρυτό για να μου πει ότι μόλις εξερράγησαν βόμβες έξω από τα δύο τζαμιά σουνιτών σαλαφιστών στην Τρίπολη. Και όταν έφευγα από το αεροδρόμιο της Βηρυτού, στρατιωτικά οχήματα βρίσκονταν στους δρόμους και Λιβανέζοι στρατιώτες κάθονταν πίσω από πολυβόλα.
Έλεγα σε φίλους ότι δεν θα γίνει εμφύλιος στον Λίβανο -γιατί οι Λιβανέζοι δεν θέλουν άλλο εμφύλιο-, αλλά είναι σαφές πως υπάρχουν και κάποιοι που κάνουν ό,τι μπορούν για να ξεσπάσει. Αυτές ήταν οι πιο σοβαρές σφαγές από όταν ξεκίνησε η σύγκρουση στον Λίβανο -με τους 150.000 νεκρούς- που έληξε το 1990. Μίλησα με τον σύνδεσμό μου στο Κάιρο και του είπα πως είναι σαν να έχω επιστρέψει εκεί. "Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη» παρατήρησε.
Ενώ οι συνήθως νηφάλιοι, μορφωμένοι υποστηρικτές του κοσμικού κράτους Αιγύπτιοι αποκαλούν τους μουσουλμάνους συμπατριώτες τους "τρομοκράτες" -και η Αδελφότητα έχει εκατομμύρια υποστηρικτές- ο αδελφοκτόνος πόλεμος στη Συρία έχει πια χτυπήσει και τον Λίβανο. Ένας στους τέσσερις ανθρώπους που βρίσκονται τώρα στον Λίβανο είναι από τη Συρία. Η χρήση αερίων κατά εκατοντάδων στα προάστια της Δαμασκού έχει οδηγήσει τη Συρία σε μία ακόμη από τις διάσημες "κόκκινες γραμμές" της Δύσης και για μία ακόμη φορά οι μόνες φωνές έρχονται από την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο. Δεν προκάλεσε έκπληξη που ο Λιβανέζος ηγέτης των Δρούζων, Ουαλίντ Τζουμπλάτ, επαναλαμβάνοντας τα λόγια της Χάνα Άρεντ, έκανε λόγο για την ενοχή του καθεστώτος Άσαντ και αναφέρθηκε στην "κοινοτοπία του κακού".
H φλυαρία και τα τουιταρίσματα της Δύσης -για το Κάιρο και τη Δαμασκό- είναι μια μορφή "κοινοτοποποίησης" της βίας. Αυτό που είναι εξόχως ενοχλητικό είναι η κατάσταση της αραβικής κοινωνίας σε διάστημα τόσο κοντινό μετά τις αραβικές επαναστάσεις -τις οποίες οι ΗΠΑ έκαναν "κοινότοπες" βαφτίζοντάς τις Αραβική Άνοιξη- που έχει παραμορφωθεί τρομακτικά. Είναι λες και από την αφύπνιση των Αράβων -αυτή τη μαζική πάλη για αξιοπρέπεια και δικαιοσύνη- φύτρωσαν δηλητηριώδη μανιτάρια.
Ο καθένας στη Μέση Ανατολή έχει μετατραπεί σε "συγκάτοικο στην τρέλα". Έχοντας κολλήσει από την κούφια γλώσσα του Τζορτζ Μπους, ο καθένας στην περιοχή υποτίθεται πως αγωνίζεται κατά της "τρομοκρατίας", κυβερνητικής, στρατιωτικής, της "τρομοκρατίας" της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, της "τρομοκρατίας" της Αλ Κάιντα, της αστυνομικής "τρομοκρατίας", της σαλαφικής "τρομοκρατίας", της τρομοκρατίας της Χεζμπολάχ.
Μπορεί κάποιος, ευλόγως, να πιστεύει πως ο αραβικός κόσμος είναι σε διαδικασία αλλαγής προσωπικότητας χωρίς ελπίδα βελτίωσης. Κατά τη γνώμη μου αυτό συνοψίζεται καλύτερα στην ιστορία του νεαρού Αιγύπτιου που συνελήφθη επειδή είχε μούσι. Όταν απελευθερώθηκε και πήγε σπίτι του, οι γονείς του τον έπεισαν να το ξυρίσει. Την επομένη είχε πάλι μπελάδες όταν η αστυνομία παρατήρησε πως το φρεσκοξυρισμένο πρόσωπο δεν έμοιαζε με εκείνο στην ταυτότητα όπου έχει μούσι.
Υποθέτω πως υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί λόγοι για τις απαίσιες τραγωδίες που έχουν συνταράξει τις χώρες της Μ. Ανατολής. Στη Συρία μοναδικός στόχος του μπααθικού κόμματος είναι η επιβίωσή του -πολύ περισσότερο από το καθήκον έναντι των πολιτών- και, ως εκ τούτου, η ιδέα ότι θα καταρρεύσει, αν έρθει αντιμέτωπο με ειρηνική διαμαρτυρία και στη συνέχεια με ένοπλη εξέγερση, ήταν μια πλάνη. Στην Αίγυπτο μπορεί να υπάρξει ένας πιο ενδιαφέρων λόγος για τη «δικτατορία» της Αδελφότητας και το επακόλουθο στρατιωτικό πραξικόπημα, που είναι κοινό σε όλες τις άλλες επαναστάσεις.
Ο αγαπημένος μου Ισραηλινός φιλόσοφος, Γιούρι Αβνέρι, το έθεσε πιο περιεκτικά την περασμένη εβδομάδα. "Αυτά είναι τα σφάλματα μιας γενιάς που μεγάλωσε με τα social media, την αμεσότητα του Διαδικτύου, την ευκολία της άμεσης μαζικής επικοινωνίας" έγραψε. "Αυτά προώθησαν ένα αίσθημα ενδυνάμωσης χωρίς προσπάθεια, μια επίπλαστη ικανότητα αλλαγής των πραγμάτων χωρίς την επίπονη διαδικασία της μαζικής οργάνωσης, της οικοδόμησης πολιτικής εξουσίας, της ιδεολογίας, της ηγεσίας, των κομμάτων". Έτσι, όταν οι Αιγύπτιοι μπόρεσαν ξαφνικά να απολαύσουν δίκαιες εκλογές, "όλη αυτή η άμορφη μάζα των νέων βρέθηκε αντιμέτωπη με μια δύναμη που είχε όλα όσα εκείνοι στερούνταν: οργάνωση, πειθαρχία, ιδεολογία, ηγεσία, εμπειρία, συνοχή -αυτή η δύναμη ήταν η Μουσουλμανική Αδελφότητα".
Και όταν οι δολοφονικοί μπάτσοι του Καΐρου βγήκαν στους δρόμους κατά της Αδελφότητας, βρήκαν τυπωμένο στις καινούργιες αιγυπτιακές σημαίες στα φορτηγά της αστυνομίας: «shirte sha'ab» - «αστυνομία του λαού». Οι μπάτσοι βρέθηκαν για ακόμη μια φορά από την πλευρά του «λαού», επειδή αυτοί και ο στρατός είναι οι μόνοι που μπορούν να καταστρέψουν την οργάνωση της Αδελφότητας. Αλλά δεν θα είναι τελικά σε θέση να το πράξουν. Η Αδελφότητα θα βγει στην παρανομία και, στη συνέχεια, κάποιοι Αιγύπτιοι ανησυχούν πως θα έχουμε πράξεις βίας στο Κάιρο -κατά των Χριστιανών, ενάντια σε άλλους μουσουλμάνους, αθώους- για τις οποίες «ο λαός» θα κατηγορήσει την Αδελφότητα και η Αδελφότητα θα κατηγορήσει τις δυνάμεις ασφαλείας.
Και αυτή είναι ακριβώς η αιχμή των αραβικών συγκρούσεων. Ποιος ανατίναξε το αυτοκίνητο σε προάστια της Βηρυτού όπου η Χεζμπολάχ έχει τα γραφεία της; Πολλαπλασιάζονται οι σαλαφιστές στην Τρίπολη; Το αρνούνται. Ποιοι ανατίναξαν τα δύο τζαμιά; Η Χεζμπολάχ; Το αρνείται. Ποιος κυκλοφόρησε τις χημικές ουσίες στη Συρία; Η κυβέρνηση; Το αρνείται. Οι αντάρτες; Το αρνούνται. Στο Ιράκ, όπου οι επιθέσεις αυτοκτονίας είναι πλέον συνεχείς, όλοι τις αρνούνται. Για το παραμικρό ξέσπασμα βίας στο Μπαχρέιν, ο βασιλιάς κατηγορεί το Ιράν. Το Ιράν αρνείται. Δολοφονίες πολιτικών στην Τυνησία; Σίγουρα φταίνε οι σαλαφιστές. Το αρνούνται. Οι άνθρωποι της Μέσης Ανατολής όχι μόνο δεν έχουν την ευλογία της ειρήνης, αλλά ζουν -και πεθαίνουν- χωρίς να γνωρίζουν ποιος τους σκοτώνει.



Πηγή: Η Αυγή/The Independent
Δημοσιεύτηκε στις 27/08/2013