Οι ανισότητες, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών σε παγκόσμιο επίπεδο, βαθαίνει συνεχώς

Ο Πικετί «επενδύει» στο κεφάλαιο των ιδεολογιών

ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

• 

Το βασικό επιχείρημα του οικονομολόγου Τομά Πικετί είναι ότι οι ανισότητες κατασκευάζονται πολιτικά.

:

Ισως μία από τις πιο επώδυνες πληγές που μας αφήνει η περασμένη δεκαετία να είναι οι ανισότητες, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών σε παγκόσμιο επίπεδο, που βαθαίνει συνεχώς. Αυτή η παρατήρηση, φυσικά, δεν είναι είδηση. Ο Τομά Πικετί ανέλυσε τη μείωση των ανισοτήτων μετά τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους αλλά και τη σταθερή επάνοδό τους από το 1980, στο μπεστ σέλερ βιβλίο του «Το κεφάλαιο τον 21ο αιώνα», που κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις. Φαίνεται όμως ότι το θέμα δεν είχε τελειώσει εκεί για τον Γάλλο οικονομολόγο.

Σε λίγους μήνες, τον Μάρτιο του 2020, οι εκδόσεις Harvard Studio Press θα κυκλοφορήσουν στην αγγλική γλώσσα το νέο βιβλίο του Πικετί με τίτλο «Capital and ideology» («Κεφάλαιο και ιδεολογία»), όπου αναλύει τη σχέση των πολιτικών ιδεολογιών με την επικράτηση των ανισοτήτων. Το βασικό επιχείρημα του γνωστού οικονομολόγου είναι ότι οι ανισότητες κατασκευάζονται πολιτικά, άρα δεν είναι το αποτέλεσμα κάποιας «φυσικής» εξέλιξης των δυνάμεων της οικονομίας και της τεχνολογίας. Η εντύπωση πως οι ανισότητες του παρελθόντος ήταν άδικες και δεσποτικές, ενώ οι σημερινές είναι ανοιχτές, δυναμικές και αξιοκρατικές είναι απολύτως εσφαλμένη, υποστηρίζει σε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξή του.
Για να στηρίξει τα επιχειρήματά του, ο Γάλλος οικονομολόγος και καθηγητής στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Παρισιού διευρύνει το «δυτικό» βλέμμα του «Κεφαλαίου» και εξετάζει τον τρόπο οργάνωσης ιδεολογιών, καθεστώτων και κοινωνιών σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως  Ινδία, Βραζιλία, Κίνα, Ρωσία, αλλά βλέπει και την Ιστορία της δουλείας, των αποικιών, των μεταποικιακών και κομμουνιστικών καθεστώτων.
Για τον Πικετί το πρόβλημα δεν είναι μόνο η συσσώρευση του πλούτου στα χέρια των λίγων ούτε οι υπέρογκες αμοιβές της ελίτ των μάνατζερ – ανάμεσα στα προβλήματα που εντόπιζε στο «Κεφάλαιο», το οποίο γράφτηκε πολύ πριν ανακοινωθούν οι ετήσιες απολαβές του νέου CEO της Google Σουντάρ Πιτσάι, ύψους 2 εκατ. δολαρίων. Είναι και εξόχως πολιτικό. Τα κόμματα έχουν αλλάξει, υποστηρίζει, και τα πολιτικά συστήματα, που στην Ελλάδα θα διαχωρίζαμε σε «δεξιά» και «αριστερά», απευθύνονται στις ελίτ των δύο πλευρών. Ειδικά για τα κόμματα της Αριστεράς, εκτιμά ότι έχουν χάσει το έρεισμα που είχαν στους πιο αδύναμους.
Οπως στο «Κεφάλαιο», έτσι και στο νέο του βιβλίο, ο Πικετί δεν μένει απλώς στην περιγραφή του προβλήματος, αλλά προχωράει σε προτάσεις που μπορεί να τρομοκρατήσουν μερικούς. Προτείνει, λοιπόν, μια μορφή «συμμετοχικού σοσιαλισμού», που θα επιτρέπει τη συμμετοχή των ασθενέστερων ομάδων στη λήψη αποφάσεων, καθώς και ένα εφάπαξ οικονομικό βοήθημα στους νέους, αρκετών χιλιάδων ευρώ, ώστε όλοι να ξεκινούν τη ζωή τους από την ίδια, οικονομική τουλάχιστον, αφετηρία.

Έντυπη