Η Τουρκία προελαύνει…

Στέφανος Κωνσταντινίδης*

Δεν υπάρχει πια καμιά αμφιβολία ότι στην περίπτωση της Τουρκίας ισχύει το γνωστόν «πάσσαλος πασσάλω εκκρούεται». Η τουρκική γεώτρηση, στο ήδη αδειοδοτημένο τεμάχιο 8 από την Κυπριακή Δημοκρατία, στο οποίο η ΕΝΙ έχει προχωρήσει σε όλες τις έρευνες και έχει εξασφαλίσει τις άδειες για εκμετάλλευση από την Κυπριακή Δημοκρατία από το 2018, είναι μια καθαρή πειρατική ενέργεια χωρίς προηγούμενο στις διεθνείς σχέσεις. Αποδεικνύει ταυτόχρονα ότι η θωράκιση από την παρουσία των εταιρειών-κολοσσών στην κυπριακή ΑΟΖ για την οποία μιλούσε η κυπριακή κυβέρνηση είναι χωρίς αντίκρισμα. Βέβαια λόγοι παρηγορητικοί θα υπάρξουν από διάφορες κατευθύνσεις, αλλά κανένας δεν θα εμποδίσει ή θα σταματήσει τις παράνομες τουρκικές ενέργειες. Τα τριμερή σχήματα συνεργασίας στην περιοχή στα οποία η Κύπρος συμμετέχει παρέχουν μιας μορφής διπλωματική στήριξη αλλά δεν θωρακίζουν την κυπριακή ΑΟΖ, όπως δεν την θωρακίζουν και οι ξένες εταιρείες. Έτσι η Τουρκία προχωρεί ακάθεκτη στην επιβολή τετελεσμένων. Η χρόνια διστακτικότητα της κυπριακής κυβέρνησης, ήδη από το 2013, να προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς στο ερευνητικό της πρόγραμμα σε μια εποχή που η Τουρκία δεν διέθετε ακόμη τα τεχνικά μέσα να επέμβει στην κυπριακή ΑΟΖ, αποδεικνύεται σήμερα καταστροφική. Η καθυστέρηση αυτή του προγράμματος στόχευε στον κατευνασμό και εξευμενισμό της Τουρκίας. Υπήρχε τότε η ψευδαίσθηση στην κυβέρνηση Αναστασιάδη, με την ενθάρρυνση και των Αμερικανών, ότι η Τουρκία του Ερντογάν ήταν έτοιμη να προχωρήσει σε λύση του Κυπριακού. Ήταν η ίδια πολιτική που ακολουθήθηκε και στο παρελθόν, να δοθούν, υποτίθεται, κίνητρα στην Τουρκία.

Οι λανθασμένες αυτές ενέργειες, οι ψευδαισθήσεις κατευνασμού και εξευμενισμού της Τουρκίας, οδήγησαν και στην εγκατάλειψη της δημιουργίας μιας αξιόπιστης αποτρεπτικής δύναμης, αποψιλώνοντας ακόμη και ό,τι υπήρχε στον χώρο άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το χειρότερο ήταν ότι αυτό το ψευδεπίγραφο σκηνικό βόλευε  και την Αθήνα που είχε ουσιαστικά απαγκιστρωθεί από την Ανατολική Μεσόγειο από την εποχή του Σημίτη. Στην Αθήνα πίστευαν ότι η απαγκίστρωση από την Ανατολική Μεσόγειο θα τους άφηνε στο απυρόβλητο στο Αιγαίο. Κάτι που αποδείχτηκε στη συνέχεια πλάνην οικτράν. Εφαρμόζοντας ανεμπόδιστη τους σχεδιασμούς της εναντίον της Κύπρου και έχοντας αρκετό χρόνο να προετοιμαστεί με την ενίσχυση των αεροναυτικών της δυνάμεων και τη δημιουργία πολεμικής βιομηχανίας, η Τουρκία απειλεί σήμερα παντού ανοιχτά τα ελληνικά συμφέροντα, προχωρεί στη μονομερή αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης και διακηρύσσει πως ακόμη και η Κρήτη δεν διαθέτει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Τα ψέματα τελείωσαν! Η κατανάλωση ψευδαισθήσεων γιγάντωσε ακόμη περισσότερο τον τουρκικό επεκτατισμό. Είμαστε σ΄ ένα σταυροδρόμι, σε μια κρίσιμη καμπή.

Οι επιλογές που έχουμε δεν είναι πολλές. Είτε θα συρθούμε υπό την τουρκική πίεση και απειλή σε διαπραγματεύσεις με όρους παράδοσης –και εννοώ Ελλάδα και Κύπρος– είτε θα αντισταθούμε με μια αποτρεπτική ισχύ που θα υπολογίζει η Άγκυρα. Καλλιεργείται από διάφορες πλευρές μιας μορφής ηττοπάθεια και διαχέεται η τουρκική προπαγάνδα ότι μας είναι αδύνατον να αντισταθούμε. Ο στόχος είναι καθαρός: Να αποδεχτούμε αμαχητί την τουρκική προτεκτοροποίηση στα πλαίσια της οραματιζόμενης από τον Ερντογάν «Νέας Οθωμανίας», ενός νεοοθωμανικού ιμπέριουμ. Όμως –και το έχω ξαναγράψει από αυτή τη στήλη– η Τουρκία δεν είναι αήττητη. Αντιμετωπίζει πολλαπλά εσωτερικά προβλήματα, έχει προβλήματα στο εσωτερικό της με τους Κούρδους που βρίσκονται σε μόνιμη εξέγερση, η οικονομία της δεν είναι και στα καλύτερά της, αντιμετωπίζει εχθρικό περιβάλλον στην ίδια τη Μέση Ανατολή, ιδίως στον αραβικό κόσμο και οι συμμαχίες της δεν είναι και τόσο σταθερές. Ο ίδιος ο Ερντογάν τολμά εκεί που δεν βρίσκει αντίσταση. Εκεί που θα συναντήσει αντίσταση θα αναδιπλωθεί. Διότι γνωρίζει ότι αν δεν του βγει θα φάει το κεφάλι του. Είναι πολλοί αυτοί που τον περιμένουν στη γωνιά και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της Τουρκίας. Περιμένουν το πρώτο παραπάτημά του. 

Από την άλλη η Ελλάδα δεν είναι και τόσο αναλώσιμη όπως το διαχέει η τουρκική προπαγάνδα και το υποστηρίζουν δυστυχώς και κάποιοι της εγχώριας προπαγάνδας. Οι ένοπλες δυνάμεις της παραμένουν αξιόμαχες παρά τις περικοπές των αμυντικών δαπανών που έγιναν τα τελευταία χρόνια. Έχουν δε σίγουρα την ποιοτική υπεροχή, λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος των εκκαθαρίσεων που έγιναν στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις μετά την τελευταία απόπειρα πραξικοπήματος. Και είναι σε θέση να καταφέρουν καίρια πλήγματα στην Τουρκία που το γνωρίζει αυτό. Αυτό που λείπει στην Αθήνα είναι η πολιτική βούληση και ο στρατηγικός σχεδιασμός για την αντιμετώπιση της τουρκικής επιβουλής. Και η θέληση για ενίσχυση της αποτρεπτικής της ισχύος. Η οποία μπορεί, με τη σύγχρονη τεχνολογία, να γίνει χωρίς μεγάλο κόστος, αρκεί να αποφευχθούν οι μιζαδόροι-τρωκτικά που λυμαίνονταν στο παρελθόν τις αγορές στρατιωτικών προμηθειών.
Βεβαίως ο στόχος δεν είναι ο πόλεμος. Μόνον ανόητοι μπορεί να είναι υπέρ του πολέμου. Ο στόχος είναι να υποχρεωθεί η Τουρκία σε αναδίπλωση. Και οι όποιες διαφορές να επιλυθούν ειρηνικά με διαπραγματεύσεις και στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου. Για να γίνει όμως αυτό,  πρέπει Αιγαίο και Κύπρος να αντιμετωπιστούν από το αθηναϊκό κέντρο ως ενιαίος αμυντικός χώρος. Όλοι οι σοβαροί στρατηγικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι αν η Κύπρος αφεθεί εύκολη λεία στην τουρκική επιβουλή, το Αιγαίο θα έχει την ίδια μοίρα. Η απώλεια δε της Κύπρου θα είναι η δεύτερη Μικρασιατική Καταστροφή. Προπάντων που δεν θα είναι η μόνη ελληνική απώλεια.
Αυτοί που εκεί στο αθηναϊκό κέντρο ετοιμάζονται να γιορτάσουν τα 200 χρόνια του '21, πρέπει να θυμούνται ότι ένα χρόνο μετά είναι και τα 100 χρόνια του '22 με τη Μικρασιατική Καταστροφή!


*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019