Αρθρο του Τζέφρι Ντ. Σακς στην «Κ»: Η ανάγκη για μια νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική
Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ βασίζεται σε μια εγγενή αντίφαση και ένα μοιραίο μειονέκτημα
Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ βασίζεται σε μια εγγενή αντίφαση και ένα μοιραίο μειονέκτημα. Ο στόχος της είναι ένας κόσμος υπό την κυριαρχία των ΗΠΑ, όπου θα γράφουν τους παγκόσμιους εμπορικούς και οικονομικούς κανόνες, θα ελέγχουν τις προηγμένες τεχνολογίες, θα διατηρούν στρατιωτική υπεροχή και θα κυριαρχούν επί όλων των πιθανών ανταγωνιστών. Εάν η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ δεν αλλάξει και δεν αναγνωρίσει την ανάγκη για έναν πολυπολικό κόσμο, θα οδηγήσει σε περισσότερους πολέμους και ενδεχομένως στον Γ΄ παγκόσμιο πόλεμο.
Η εγγενής αντίφαση στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ είναι ότι έρχεται σε σύγκρουση με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, ο οποίος δεσμεύει τις Ηνωμένες Πολιτείες (και όλα τα κράτη-μέλη του) σε ένα διεθνές σύστημα βασισμένο σε θεσμούς του ΟΗΕ, στο οποίο δεν κυριαρχεί καμία μεμονωμένη χώρα. Το μοιραίο μειονέκτημα είναι ότι οι ΗΠΑ αριθμούν μόλις το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού και δεν διαθέτουν τις οικονομικές, χρηματοπιστωτικές, στρατιωτικές και τεχνολογικές ικανότητες, πόσο μάλλον τις ηθικές και νομικές αξιώσεις, ώστε να κυριαρχήσουν στο υπόλοιπο 96%.
Στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι ΗΠΑ ήταν πολύ ανώτερες από τον υπόλοιπο κόσμο σε οικονομική, τεχνολογική και στρατιωτική δύναμη. Αυτό δεν ισχύει πλέον, καθώς πολλές χώρες έχουν αναπτύξει τις οικονομίες και τις τεχνολογικές τους ικανότητες.
Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εξέφρασε πρόσφατα την αλήθεια όταν είπε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, αν και σύμμαχος των ΗΠΑ, δεν επιθυμεί να είναι υποτελής τους. Δέχθηκε πολυάριθμες επιθέσεις στις ΗΠΑ και την Ευρώπη εκφράζοντας αυτή την άποψη, επειδή πολλοί μέτριοι πολιτικοί στην Ευρώπη εξαρτώνται από την πολιτική υποστήριξη των ΗΠΑ για να παραμείνουν στην εξουσία.
Το 2015 ο Αμερικανός πρέσβης Ρόμπερτ Μπλάκγουιλ, ένας σημαντικός στρατηγικός σχεδιαστής της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, περιέγραψε τη μεγάλη στρατηγική της Αμερικής με εξαιρετική σαφήνεια. Εγραψε: «Από την ίδρυσή τους οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολουθούν σταθερά μια μεγάλη στρατηγική που επικεντρώνεται στην απόκτηση και διατήρηση της υπεροχής έναντι διαφόρων αντιπάλων, πρώτα στη βορειοαμερικανική ήπειρο, στη συνέχεια στο δυτικό ημισφαίριο και, τέλος, σε παγκόσμιο επίπεδο» και υποστήριξε ότι «η διατήρηση της υπεροχής των ΗΠΑ στο παγκόσμιο σύστημα θα πρέπει να παραμείνει ο κεντρικός στόχος της μεγάλης στρατηγικής τους στον 21ο αιώνα».
Για τη διατήρηση της αμερικανικής υπεροχής έναντι της Κίνας, ο Μπλάκγουιλ παρουσίασε ένα επιχειρησιακό σχέδιο το οποίο ακολουθεί ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Μεταξύ άλλων μέτρων, ο Μπλάκγουιλ κάλεσε τις ΗΠΑ να δημιουργήσουν «νέες προνομιακές εμπορικές συμφωνίες μεταξύ των φίλων και των συμμάχων τους, για την αύξηση των αμοιβαίων κερδών τους μέσω μηχανισμών που θα αποκλείουν συνειδητά την Κίνα», καθώς και «ένα καθεστώς ελέγχου της τεχνολογίας» για τον αποκλεισμό των στρατηγικών δυνατοτήτων της Κίνας, αύξηση των «δυναμικών πολιτικών ικανοτήτων των φίλων και των συμμάχων των ΗΠΑ στην περιφέρεια της Κίνας» και ενίσχυση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων κατά μήκος της ασιατικής περιμέτρου, παρά την όποια κινεζική αντίδραση.
Ο Εμανουέλ Μακρόν είπε την αλήθεια όταν δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, αν και σύμμαχος των ΗΠΑ, δεν επιθυμεί να είναι υποτελής τους.
Το μεγαλύτερο μέρος των Αμερικανών πολιτικών, καθώς και πολλοί στη Βρετανία, στην Ε.Ε., στην Ιαπωνία, στην Κορέα, στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία υποστηρίζουν την επιθετική προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών. Εγώ, όχι. Θεωρώ ότι η προσέγγιση των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα είναι αντίθετη με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και την ειρήνη.
Η Κίνα έχει το δικαίωμα στην ευημερία και την εθνική ασφάλεια, απαλλαγμένη από τις αμερικανικές προκλήσεις γύρω από τα σύνορά της. Τα οικονομικά επιτεύγματά της από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 είναι εξαιρετικά τόσο για την ίδια όσο και για τον κόσμο.
Κατά τη διάρκεια του μακρού αιώνα από το 1839 έως το 1949, η Κίνα οδηγήθηκε σε ακραία φτώχεια σε μια περίοδο η οποία σημαδεύτηκε από ευρωπαϊκές και ιαπωνικές εισβολές στο έδαφός της και από εμφυλίους πολέμους. Η Κίνα ανέκαμψε τελικά από εκείνη την καταστροφική περίοδο και στην πορεία έβαλε τέλος στη φτώχεια περίπου ενός δισεκατομμυρίου ανθρώπων!
Η νέα ευημερία της Κίνας μπορεί να είναι τόσο ειρηνική όσο και παραγωγική για τον κόσμο. Οι επιτυχημένες τεχνολογίες της –που κυμαίνονται από ζωτικές θεραπείες για την ελονοσία έως ηλιακή ενέργεια χαμηλού κόστους και αποδοτικά δίκτυα 5G– μπορούν να αποδειχθούν ευτύχημα για τον κόσμο. Η Κίνα θα αποτελεί απειλή μόνο στον βαθμό που οι ΗΠΑ τη μετατρέπουν σε εχθρό.
Οι κίνδυνοι της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ επεκτείνονται πέρα από την Κίνα. Ο στόχος τους να επεκτείνουν το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και τη Γεωργία, περικυκλώνοντας έτσι τη Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα, συνέβαλε στην τροφοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία. Αμέτρητα έθνη βλέπουν τον κίνδυνο αυτής της προσέγγισης. Ολα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ θα πρέπει να δεσμευτούν εκ νέου στον Καταστατικό Χάρτη του Οργανισμού και να αντιταχθούν στις αξιώσεις κυριαρχίας οποιουδήποτε έθνους.
Ο Τζ. Σακς είναι καθηγητής και διευθυντής του Κέντρου Αειφόρου Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και πρόεδρος του Δικτύου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών. www.jeffsachs.org.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire