Στην αυλή του Παπανδρέου

Μοντέλο Λευκού Οίκου υιοθετείται από το νέο έτος στο γραφείο του Πρωθυπουργού με επιτελάρχη, επτά τομείς ευθύνης, αλλά και ανταγωνισμούς μεταξύ των συνεργατών του κ. Παπανδρέου

Παιχνίδια εξουσίας στο Μαξίμου

ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΙΩΤΗΣ 

Από την πρώτη ημέρα που ο κ. Γ. Παπανδρέου εγκαταστάθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου εξέφρασε την επιθυμία να οργανώσει το γραφείο του κατά τα πρότυπα του Λευκού Οίκου.

Η προετοιμασία του νέου μοντέλου του πρωθυπουργικού γραφείου μπορεί να καθυστέρησε κάπως, αλλά από τη νέα χρονιά είναι έτοιμο να τεθεί σε εφαρμογή αναδιατάσσοντας και τους συσχετισμούς εξουσίας μεταξύ των συνεργατών του.

Τυπικά το νέο μοντέλο διοίκησης του Μεγάρου Μαξίμου δείχνει λειτουργικό και ευέλικτο. Στην πραγματικότητα είναι ένα μοντέλο στο οποίο εμπλέκονται πολύ περισσότερα πρόσωπα που είναι δύσκολο να κατορθώσουν να συμβιώσουν αρμονικά και να μάθουν να λειτουργούν με ομαδικό πνεύμα.

Γιατί, όπως παρατηρούν έμπειροι υπουργοί και παλαιά στελέχη του ΠαΣοΚ, το νέο οργανόγραμμα πυροδοτεί αντιπαραθέσεις και ανταγωνισμούς στην αυλή του Μεγάρου Μαξίμου και παιχνίδια εξουσίας με απρόβλεπτες ακόμη συνέπειες.


Ηδη έχουν αρχίσει να εκφράζονται τα πρώτα παράπονα και οι πρώτες επιφυλάξεις για τα πρόσωπα που θα τεθούν επικεφαλής των επτά τομέων, ενώ εκφράζονται αμφιβολίες αν το νέο σχήμα διοίκησης θα μπορέσει να συνεργαστεί αρμονικά με το επικοινωνιακό επιτελείο που έχει συγκροτήσει στο υπουργείο Εσωτερικών ο κ. Ι. Ραγκούσης ή με το μοντέλο διοίκησης που «τρέχει» παράλληλα ο υπουργός Επικρατείας κ. Χ. Παμπούκης από τα γραφεία του υπουργείου Εξωτερικών.

Κεντρικό ρόλο στη λειτουργία της κυβέρνησης, με υπερεξουσίες στον συντονισμό των υπουργών αλλά και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠαΣοΚ, αναλαμβάνει η κυρία Ρεγγίνα Βάρτζελη, η οποία χρίζεται γενική γραμματέας του πρωθυπουργικού γραφείου.

Θεωρείται το πρόσωπο που μπορεί να λειάνει ευκολότερα από οποιονδήποτε άλλον τις αντιθέσεις και τις τριβές που προκαλούνται από τα πολλά κέντρα εξουσίας που έχει δημιουργήσει γύρω του ο Πρωθυπουργός αλλά και από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν χωρίς να συμπίπτουν πάντοτε οι απόψεις τους. Για παράδειγμα, ο επικεφαλής του Τομέα Σχεδιασμού Πολιτικής κ. Κ. Θέος δεν εκφράζει πάντοτε τις ίδιες απόψεις με τον κ. Ν. Αθανασάκη, διευθυντή του γραφείου του προέδρου του ΠαΣοΚ που ουσιαστικά ασκεί καθήκοντα διευθυντή του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού.

Αντιστοίχως, διευθυντής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού παραμένει ο κ. Ηρακλής Πολεμαρχάκης, ο οποίος όμως συχνά διαφοροποιείται από χειρισμούς του υπουργού Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και δεν φαίνεται να συμφωνεί πάντα με τις απόψεις του πρώην αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και συμβούλου πλέον του Πρωθυπουργού κ. Λουκά Παπαδήμου .

Το βασικότερο πρόβλημα του νέου οργανογράμματος του Μεγάρου Μαξίμου είναι ότι δεν φαίνεται να επιλύονται τα ζητήματα συναρμοδιοτήτων και επικαλύψεων μεταξύ των στελεχών του που είχαν παρατηρηθεί στο παρελθόν εκπέμποντας μια εικόνα σύγχυσης και έλλειψης συντονισμού.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επικοινωνιακή πολιτική, για την οποία σημαίνοντα λόγο έχουν πλέον τρία διαφορετικά κέντρα στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Τυπικώς η επικοινωνιακή πολιτική χαράσσεται πλέον από το επιτελείο του υπουργού Εσωτερικών κ. Ι. Ραγκούση, στο οποίο συμμετέχουν η κυρία Ρεγγίνα Βάρτζελη και υπουργοί με γνώση του αντικειμένου όπως οι κκ. Π. Γερουλάνος , Δ. Δρούτσας και Γ. Παπακωνσταντίνου. Επικοινωνιακές συμβουλές όμως εξακολουθεί να δίνει στον Πρωθυπουργό και ο υπουργός Επικρατείας κ. Χ. Παμπούκης, ο διευθυντής του πρωθυπουργικού γραφείου κ. Ν. Αθανασάκης αλλά και ο επικεφαλής για τον σχεδιασμό κ. Κ. Θέος, ο οποίος επιμελείται και τις δημόσιες δηλώσεις του Πρωθυπουργού, μαζί με τον κ. Ν. Ζιώγα και τους «λογογράφους» του κ. Γ. Παπανδρέου που στεγάζονται στο Μέγαρο Σταθάτου. Ταυτόχρονα την υλοποίηση της επικοινωνιακής στρατηγικής έχουν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Γ. Πεταλωτής και ο υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου κ. Γ. Ελενόπουλος, οι οποίοι όμως δεν συμμετέχουν σε όλες τις κρίσιμες συσκέψεις όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ορισμένες φορές πλημμελώς ενημερωμένοι. Αντίστοιχα προβλήματα παρατηρούνται και με την οργάνωση του νομοθετικού έργου της κυβέρνησης καθώς τη νομοτεχνική επεξεργασία των διατάξεων που κατατίθενται στη Βουλή έχουν από κοινού ο κ. Χ. Παμπούκης με τον γενικό γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου κ. Σ. Λύτρα, την κυρία Ρεγγίνα Βάρτζελη, ενώ συχνά ζητείται η συνδρομή των κκ. Ευ. Βενιζέλου και Α. Λοβέρδου, καθώς και των εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Εσωτερικών.

Ο κύκλος των δυσαρεστημένων υπουργών

Κορυφαία κυβερνητικά στελέχη αλλά και συνεργάτες του Πρωθυπουργού που έχουν γνώση του νέου οργανογράμματος του Μεγάρου Μαξίμου αναγνωρίζουν από τη μία ότι το νέο μοντέλο είναι εντυπωσιακό και δημιουργεί προσδοκίες καλύτερης απόδοσης, αλλά από την άλλη εκφράζουν την ανησυχία τους ότι είναι πιθανό να προκαλέσει τρομακτικές εντάσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

«Ο Πρωθυπουργός στην πραγματικότητα δημιουργεί μια σκιώδη Κυβερνητική Επιτροπή που θα λειτουργεί με πρόσωπα που δεν έχουν θεσμικό ρόλο και επίσημο αξίωμα. Είναι αναπόφευκτο τα μέλη της να συγκρουστούν κάποια στιγμή με υπουργούς» παρατηρούν επιτελείς του κ. Γ.Παπανδρέου, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι είναι δύσκολο να συμβιώσει το τμήμα σχεδιασμού της οικονομικής πολιτικής με τον κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, ή το τμήμα σχεδιασμού πολιτικής με έμπειρους υπουργούς, όπως είναι οι Ευ. Βενιζέλος , Αννα Διαμαντοπούλου, Α.Λοβέρδος , Κ. Σκανδαλίδης, Χρ. Παπουτσής κ.ά.

Ταυτόχρονα τα ίδια στελέχη παρατηρούν ότι οι επικεφαλής των τομέων που θα προτείνουν δράσεις και πολιτικές στον Πρωθυπουργό δεν έχουν συνήθως εικόνα του πολιτικού κόστους και των επιπτώσεων που προκαλούνται, αλλά ούτε και την ευθύνη που έχουν οι υπουργοί να υπερασπιστούν τις επιλογές τους στη Βουλή ή στα μέσα ενημέρωσης. «Θα είναι ένα όργανο που θα λειτουργεί εκ του ασφαλούς, ενώ οι υπουργοί θα καλούνται στη συνέχεια να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά» σημειώνουν. Από το 2004 ως σήμερα το προσωπικό που απασχολείται στο πρωθυπουργικό γραφείο διαρκώς αυξάνεται με την αιτιολογία ότι έχουν αυξηθεί και οι ανάγκες λειτουργίας του. Από τα λιτά σχήματα που λειτουργούσαν επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου και Κ. Μητσοτάκη, το Μέγαρο Μαξίμου αύξησε για πρώτη φορά θεαματικά το προσωπικό του επί Κώστα Σημίτη απασχολώντας συνολικά 80 άτομα (συμβούλους, επικεφαλής τμημάτων και διοικητικό προσωπικό). Οι προβλεπόμενες θέσεις μετακλητών υπαλλήλων αυξήθηκαν από 80 σε 105 επί κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή, ενώ στις αρχές του έτους η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου αύξησε τις θέσεις αυτές σε 125, εκ των οποίων οι 53 κατέχουν αξίωμα ειδικού συμβούλου. Τους επόμενους μήνες ο αριθμός των υπαλλήλων αυτών θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο, αφού, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί από το πρωθυπουργικό γραφείο, «η προβλεπόμενη στελέχωση των υπηρεσιών του Γραφείου του Πρωθυπουργού στην Ελλάδα είναι ποσοτικά κατά πολύ υποδεέστερη από αυτήν που ισχύει σε άλλες χώρεςμε παρόμοιο μέγεθος και επίπεδοανάπτυξης».

Ταυτόχρονα ο Πρωθυπουργός έχει ήδη συστήσει μια επιτροπή από ξένους εμπειρογνώμονες που προσφέρουν αμισθί τις συμβουλές τους, αλλά, όπως είναι σαφές, δημιουργείται ένα πλέγμα αλληλοσυγκρουόμενων εισηγήσεων για ορισμένα θέματα που μερικές φορές αντί να επιταχύνει τις αποφάσεις οδηγεί το πρωθυπουργικό γραφείο σε απραξία. Στο μεταξύ μόνο τον Δεκέμβριο πραγματοποιήθηκαν στο Μέγαρο Μαξίμου τέσσερις νέοι διορισμοί και ακολουθούν και άλλοι τον Ιανουάριο.

«Ο Λιβάνης του Γιώργου»

Η κυρία Ρεγγίνα Βάρτζελη είναι πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Πρωθυπουργού, ενώ διαθέτει το ειδικό βάρος για να επιβληθεί σε υπουργούς με επίσης σημαντικό ειδικό βάρος

Η κυρία Ρεγγίνα Βάρτζελη συμπληρώνει εφέτος 29 χρόνια στο πλευρό του κ. Γ. Παπανδρέου. Συνεργάστηκαν για πρώτη φορά επισήμως το 1985, όταν ο κ. Παπανδρέου ορκίστηκε υφυπουργός Νέας Γενιάς, και από τότε τον ακολουθεί παντού αναλαμβάνοντας συνήθως ρόλους «γεφυροποιού» όπου υπάρχουν προβλήματα συνεργασίας και κατανόησης μεταξύ των συνεργατών του. Πολλοί την αποκαλούν «ο Λιβάνης του Γιώργου», αλλά η ίδια επισημαίνει ότι απεχθάνεται τα παρασκήνια και ότι προτιμά τους «καθαρούς λογαριασμούς». Είναι παντρεμένη με τον οδοντίατρο κ. Ν.Βάρτζελη, ιδρυτικό μέλος του ΠαΣοΚ, ο οποίος όμως αποφεύγει τις επαφές με τον κομματικό μηχανισμό. Ωσπου να εγκατασταθεί στο Μέγαρο Μαξίμου ήταν διευθύντρια της Κοινοβουλευτικής Οῶάδας του ΠαΣοΚ, αξίωμα που κατείχε ο κ. Αντ. Λιβάνης όταν αρχηγός του κόμματος ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου . Αποφεύγει τις δεξιώσεις και τις κοσμικές εκδηλώσεις και μέχρι πρότινος κυκλοφορούσε με ταξί επειδή η ίδια δεν οδηγεί. Μετά κόπων και βασάνων δέχθηκε εσχάτως να χρησιμοποιήσει υπηρεσιακό αυτοκίνητο.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΤΕΛΕΙΩΝ
Από τον Χάρη Παμπούκη στη Ρεγγίνα Βάρτζελη

Η επιδίωξη του κ. Χ. Παμπούκη να προσελκύσει γρήγορες και εντυπωσιακές επενδύσεις όπλισε με επιχειρήματα τους εσωκομματικούς αντιπάλους του που πολύ γρήγορα τον οδήγησαν στην περιθωριοποίηση

Οταν τον Σεπτέμβριο του 2009 ο κ. Γ. Παπανδρέου εγκαταστάθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου, παρέλαβε ένα... χάος. Οπως δήλωσε ο ίδιος, δεν υπήρχαν ούτε υπολογιστές στα γραφεία, παρά μόνο ξηλωμένα καλώδια, ενώ η κυβέρνηση έπρεπε να αρχίσει να λειτουργεί από την πρώτη στιγμή με μηδενική περίοδο χάριτος και με πρόσωπα που τα περισσότερα είχαν μηδενική εμπειρία στη διοίκηση. Η νέα κυβέρνηση αρχικώς λειτουργούσε όπως λειτουργούσε η επικοινωνιακή ομάδα στην αντιπολίτευση, με τους κκ. Ι. Ραγκούση και Γ. Παπακωνσταντίνου να έχουν την ευθύνη της επικοινωνίας και τον κ. Χ. Παμπούκη να αναλαμβάνει τον συντονισμό των κυβερνητικών στελεχών. Προτού περάσουν έξι μήνες, και ενώ η χώρα προσέφευγε στον μηχανισμό στήριξης της ΕΕ και του ΔΝΤ, αποδείχθηκε ότι το μοντέλο διοίκησης του πρωθυπουργικού γραφείου είχε σοβαρές αδυναμίες. Ο κ. Παμπούκης άνοιξε γρήγορα πολλά μέτωπα με υπουργούς, ενώ η επιδίωξή του να προσελκύσει γρήγορες και εντυπωσιακές επενδύσεις όπλισε με επιχειρήματα τους εσωκομματικούς αντιπάλους του που πολύ γρήγορα τον οδήγησαν στην περιθωριοποίηση. Από τον περασμένο Αύγουστο ο συντονισμός της κυβέρνησης πέρασε στην ευθύνη του κ. Ραγκούση, ο οποίος όμως είχε ταυτόχρονα την ευθύνη του επικοινωνιακού σχεδιασμού και έπρεπε να επιβλέπει και την εύρυθμη λειτουργία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, καθώς χωρίς αυτήν δεν μπορεί να προχωρήσει το νομοθετικό έργο.

Διαπιστώθηκε λοιπόν εκ των πραγμάτων ότι θα έπρεπε να υπάρξει και άλλο ένα πρόσωπο που θα επιφορτιζόταν με καθήκοντα εποπτείας του κυβερνητικού έργου και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, και σύντομα συμφωνήθηκε ότι αυτό δεν μπορούσε να είναι άλλο από την κυρία Ρεγγίνα Βάρτζελη. Η κυρία Βάρτζελη είναι πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Πρωθυπουργού, διατηρεί άριστες σχέσεις με τον κ. Ραγκούση και τον κ. Παμπούκη, ενώ διαθέτει το ειδικό βάρος για να επιβληθεί σε υπουργούς με επίσης σημαντικό ειδικό βάρος, όπως είναι για παράδειγμα ο κ. Ευ. Βενιζέλος ή ο κ. Δ. Ρέππας.

Ταυτόχρονα διατηρεί έναν ασφαλή δίαυλο με τους επιτελείς της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και τον κ. Φ. Πετσάλνικο, ενώ διαθέτει την εμπειρία και την κρίση ώστε «να βλέπει γρήγορα τις αστοχίες και να τις προλαμβάνει προτού εκδηλωθούν και δημοσίως», όπως δηλώνει για αυτήν συχνά ο κ. Παπανδρέου.