Ελάχιστοι οι νοσταλγοί της χούντας

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΟΤΣΗ

Την παραμονή Χριστουγέννων του 1990 επισκέφθηκα στις Φυλακές Κορυδαλλού τον έγκλειστο δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο. Διττή η περιέργεια, με είχε φάει: να γνωρίσω τον άνδρα (δεν είχα την ευκαιρία, με τον πρώτο χρόνο της επταετίας στην «παρανομία» και μετά σε αναγκαστική υπερορία και ερήμην καταδίκες) που οργάνωσε το πραξικόπημα και κυβέρνησε απολυταρχικά αυτόν το δύσμοιρο τόπο για έξι χρόνια. Και να μάθω γιατί δεν ακολουθούσε το παράδειγμα των άλλων «πρωταιτίων», που αποφυλακίστηκαν ένας ένας διά της πλαγίας οδού - με δήθεν «ανήκεστο».

Με δέχθηκε και μου μίλησε πρόθυμα (τα πιο ενδιαφέροντα σημεία τα κατέγραψα σ' αυτές τις στήλες) διότι είχα αρθρογραφήσει, επικαλούμενος και τη γνώμη θυμάτων της χουντικής κτηνωδίας, ότι «15 χρόνια στη φυλακή είναι πολλά, ακόμη και για δικτάτορες». Και είχα προτείνει την αποφυλάκισή τους όχι προνομιακά αλλά με θεσμοθέτηση των 20 χρόνων σαν ισόβια - για όλους ανεξαιρέτως τους καταδίκους.
Αλλά και χωρίς αυτό το άρθρο, υποψιάζομαι ότι θα με δεχόταν ευχαρίστως μέσα στην αφόρητη μοναξιά του. Οταν του παρατήρησα πώς γίνεται χρονιάρες μέρες να μην έχει πυκνό επισκεπτήριο ένας άλλοτε κραταιός δικτάτορας, απάντησε μελαγχολικά με μια από τις υποθήκες που του άφησε ο πατέρας του:
«Αχάριστο ον ο άνθρωπος. Τόσο, που αν η αχαριστία σημάδευε τα πρόσωπα με εξανθήματα, όπως η ευλογιά, θα βλέπαμε τους δρόμους γεμάτους βλογιοκομμένους...».
Λαθεμένα διάβασαν τα δημοσκοπικά ευρήματα της «Κυριακάτικης Ε» τα διεθνή πρακτορεία και ο ξένος Τύπος, όταν ισχυρίζονται ότι «τρεις στους δέκα Ελληνες βλέπουν θετικά τη στρατιωτική δικτατορία».

Κι ωστόσο, στο κύριο άρθρο της η εφημερίδα, για να προλάβει, ακριβώς, τις παρερμηνείες, γράφει ότι «δεν σημαίνει ότι είναι οπαδοί της δικτατορίας» το 30% που απάντησαν ότι τότε «τα πράγματα ήταν καλύτερα απ' ό,τι σήμερα».
Οπως δεν ήταν οπαδοί της χούντας οι δύο χιλιάδες δικαστές, που, ευπειθέστατα, την υπηρέτησαν (μόλις καμιά εικοσαριά διώχθηκαν ή παραιτήθηκαν). Ή οι άλλοι τόσοι δημοσιογράφοι. Ή οι «αθάνατοι» της Ακαδημίας, που χειροκροτούσαν την αρλουμπολογία του Παπαδόπουλου. Ή ακόμη κι όσοι απειλούσαν να μας δείρουν επειδή μοιράζαμε αντιχουντικές προκηρύξεις έξω από το Γουέμπλεϊ: τα μπουλούκια των «βάζελων» με επικεφαλής τη Δέσποινα Παπαδοπούλου, που κουβαλούσε και τη... θαυματουργή εικόνα της Παναγίας!
Η στρατοκρατική δικτατορία ούτε αιμοσταγής υπήρξε, όπως του Πινοτσέτ στη Χιλή και του Βιντέλα στην Αργεντινή, με τους χιλιάδες νεκρούς και αγνοουμένους, ούτε παλλαϊκή αντίσταση αντιμετώπισε, όπως θέλει η βολική μυθοπλασία. Και, ευτυχώς, ούτε πρόλαβε να αποκτήσει ευρύ κοινωνικό έρεισμα και σημαντική πολιτική δύναμη -όπως λ.χ. ο Φράνκο στην Ισπανία και ο Σαλαζάρ στην Πορτογαλία. Γι' αυτό και γελοιοποιήθηκαν όσοι αποπειράθηκαν στη μεταπολίτευση να μετάσχουν σε εκλογικές αναμετρήσεις με φιλοχουντικά σχήματα (το πρόσφατο νεοναζιστικό φαινόμενο της Χρυσής Αυγής, ανατριχιαστικό στη δυναμική του, χρήζει άλλης ερμηνείας, που δεν είναι του παρόντος).
Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας, που βούλιαξε στα ανομήματά της, με μέγιστο την προδοσία της Κύπρου, ο αλησμόνητος Τάκης Λαμπρίας, εξαίρετος δημοσιογράφος και κυβερνητικός εκπρόσωπος του μεγάλου Καραμανλή, ελεεινολογούσε τα πλήθη των όψιμων και εκ του ασφαλούς «αντιστασιακών»: «Η Ελλάδα εσχάτως -έλεγε- κατοικείται από είκοσι εκατομμύρια: δέκα που βολεύτηκαν μια χαρά με τη χούντα κι άλλα δέκα που τάχα πολέμησαν την άθλια καρικατούρα δικτατορίας των άξεστων καραβανάδων...».
Για τον συνειδητοποιημένο δημοκρατικό πολίτη (για να επανέλθουμε στα δημοσκοπικά ευρήματα) η «δημοκρατία» και η «δικτατορία» δεν είναι έννοιες ιδεατές και αφηρημένες, με δεδομένο εξ ορισμού περιεχόμενο και τόσο αντιφατικές, που να μην επιδέχονται συγκρίσεις.
Ενα ασφαλές μέτρο σύγκρισης παρέχει, νομίζω, ο κανόνας: Δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς δημοκρατία. Και δεν υπάρχει δημοκρατία χωρίς ισονομία, ισηγορία και κοινωνική δικαιοσύνη.
Για τον συνειδητοποιημένο δημοκρατικό πολίτη κοντολογίς δημοκρατία είναι τρόπος διακυβέρνησης και θεσμικής οργάνωσης της αυτονομημένης κοινωνίας και ποιότητα ζωής. Το «σοκαριστικό 30%» της δημοσκόπησης είπε απλώς ότι τότε ήταν καλύτερα τα πράγματα, διότι δεν υπήρχαν μνημόνια υποτέλειας και καταδυνάστευσης των πολλών, δημόσιο χρέος για τρεις γενιές, 30% του πληθυσμού κάτω από τα όρια της φτώχειας, ενάμισι εκατομμύριο άνεργοι και εκτεταμένη, ατιμώρητη διαφθορά...
Και μόνον ότι ο Ακης Τσοχατζόπουλος είναι ο πρώτος πολιτικός που κάθεται στο σκαμνί ύστερα από 22 ολόκληρα χρόνια άγριας λεηλασίας του δημόσιου χρήματος· και μόνον ότι ο δικομματισμός μεν πέθανε, αλλά ζει και βασιλεύει η αθλιότητα του πελατειακού κράτους, του ρουσφετιού και της κομματικής νομής της εξουσίας, εις βάρος μάλιστα των ανέργων -όπως αποκαλύφθηκε με την υπόθεση του Ηλ. Κικίλια· και μόνον ότι κουκουλώνονται ασύστολα όλα τα σκάνδαλα (Ζίμενς, Βατοπέδι, λίστα Λαγκάρντ) και ψηφίζεται τροπολογία, για να μένουν ατιμώρητες οι διοικήσεις των τραπεζών για τα θαλασσοδάνεια εκατομμυρίων στα αφερέγγυα κόμματα· και μόνον ότι πληθαίνουν τα κρούσματα ρατσιστικής βίας (τρεις νεκροί, 76 βαριά τραυματίες μόνον πέρυσι) με θύματα μετανάστες και πρόσφυγες και οι Μανολάδες της κτηνωδίας επαναλαμβάνονται· και μόνον ότι τέσσερις στους δέκα αστυνομικοί ψηφίζουν Χρυσή Αυγή και προΐσταται του κατ' ευφημισμόν υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ένας Δένδιας...
Και μόνον γι' αυτά, τα ελάχιστα και ενδεικτικά, νομίζω ότι από κανένα δημοσκοπικό εύρημα δεν μπορεί να θίγεται η μεταλλαγμένη δημοκρατία μας...